احیای برجام، نیاز طرفین

آنچه مسلم است اينکه عدم احياي برجام در بخش تجارت خارجي کشور اخلال ايجاد کرده است. به عبارت ساده‌تر؛ به دليل تحريم نه مي‌توانيم متناسب با ظرفيت صنعت نفت کشور نفت صادر کنيم و نه مي‌توانيم فرآورده‌هاي گاز منظور پتروشيمي را صادر کنيم. نه تنها مهم‌ترين صادرات کشور يعني نفت و گاز دچار اخلال شده بلکه نقل و انتقالات پولي هم دچار مساله شده و اين باعث شده که نيازهاي کشور به برخي از کالاهاي صنعتي هم دچار اخلال بشود. امروز اگر خودروسازي کشور دچار مشکل است، يا به هر دليلي نمي‌توانيم خودروهاي جديد وارد بازار ايران کنيم، يا برخي از تکنولوژي‌هاي توليد در صنايع ديگر کشور موضوع تحريم‌هاست. تحريم‌ها باعث شده است که روند رشد اقتصادي سال‌هاي 93 تا پايان 96 که يک روند مثبت بوده به طوري که سال‌هاي 95 و 96 دو سال پياپي اقتصاد ايران تورم يک رقمي را تجربه کرد و همچنين رشد اقتصادي دورقمي، آن به تورم‌هاي بالاي 30درصد از سال 97 تا امروز تبديل بشود که برآيند اين منجر به جهش قيمت‌ها با حذف ارز 4200 توماني در سالجاري شده است. در اينکه تحريم عوارض جدي بر اقتصاد ايران گذاشته است، ترديد نبايد کرد. مثال آشکار و واضح آن، اين است که ما حداقل يک ميليون بشکه درروز به شکل رسمي صادرات نفت را از دست داده‌ايم. تازه بخش ديگري هم که صادرات انجام مي‌دهيم اصطلاحا با دور زدن تحريم‌ها و با کاهش قيمت فروش و با انتقال غيررسمي منابع آن مواجه هستيم. اينها ضررهاي آشکار در بخش نفت است. به دليل اينکه ظرفيت اقتصاد ايران هم در بخش گردشگري و هم در بخش نفت و گاز قابليت جذب سرمايه‌هاي بزرگ را دارد، به دليل تحريم، سرمايه‌گذاري مستقيم در اين بخش‌ها بسيار ناچيز اتفاق افتاده است. اين موارد که ذکر شد، زيان‌هاي آشکار تحريم‌هاي ظالمانه غرب بر اقتصاد ايران است. در کنار اين موضوع به دليل اينکه تکنولوژي‌هاي جديد در بخش صنعت نفت و گاز در اختيار کشور قرار نگرفته، هزينه اکتشاف نيز افزايشي بوده است. همين موضوع در صنعت حمل و نقل هوايي نيز مصداق دارد. لذا نبايد در آثار زيانبار تحريم ترديد کرد اما سوال بزرگ اين است که اقتصاد ايران تا چه مقطعي مي‌تواند اينگونه هزينه‌ها را پرداخت نمايد؟ به نظر مي‌رسد به دليل بزرگي اقتصاد ايران و همچنين تنوع اقتصاد ايران، ممکن است پرداخت اين هزينه‌ها امکان پذير باشد. امروز بخشي از مشکلات مردم در بخش‌هاي رفاهي تحت تاثير تحريم‌هاي ظالمانه بوده است. لذا به نظر مي‌رسد با حفظ همه منافع کشور و باصطلاح حفظ عزت کشور، بايد به سراغ احياي برجام رفت. معمولا بحران‌هاي بين‌المللي هرقدر بيشتر براي حل آن زمان بگذرد، هزينه حل مشکل نيز افزايشي خواهد بود. غالب کشورهاي منطقه به‌طور يک مثال ساده اختلافي که ترکيه با روسيه درخصوص سوريه داشت يا ترکيه با آمريکا يا برخي از کشورهاي اروپايي براي الحاق به اتحاديه اروپا داشت، غالب مسائل ذکر شده يا در کوتاه مدت حل شد يا از اولويت اول کشور خارج گرديد. به نظر مي‌رسد که مساله احياي برجام بيش از زماني که فکر يا پيش بيني مي‌شد، به درازا کشيده شده لذا احياي برجام با حفظ عزت و مصلحت کشور نياز اقتصاد کشور است. ذکر اين نکته بسيار مهم است که در شرايط فعلي احياي برجام به دليل تامين بخشي از انرژي کشورهاي اروپايي مورد نياز غرب نيز است. با توجه به تحريم نفت و گاز روسيه و کاهش عرضه نفت و گاز اين کشور اين فرصت براي ايران ايجاد شده است که با اخذ امتيازات مطلوب براي احياي برجام بخشي از انرژي غرب را نيز تامين نمايد.