مذاکرات هسته‌ای، آخرین بیم‌ها و امیدها

از آنجا که اخبار دقيقي از روند مذاکرات نداريم و اخباري هم که بيرون داده مي‌شود، بيشتر از سوي رسانه‌هاي آمريکايي و اروپايي است و بعضي از مقاماتي هم که در مذاکرات حضور دارند، اظهارنظرهايي کرده‌اند و نظر نهايي و رسمي ايران هم مبني بر اين است که هنوز از رسيدن به متن نهايي فاصله داريم، هنوز بايد درباره مواردي که مورد اختلاف هست بحث شود و از طرف ديگر هم متني توسط اروپايي‌ها آماده شده که بحث‌ها عمدتا پيرامون آن است. ضمن اينکه تذکر هم داده مي‌شود و مثل اينکه ايران نبايد خواسته‌هاي جديدي مطرح کند و اوليانوف، نماينده روسيه هم گفته با همه مواضع ايران همراه نيستيم گرچه دغدغه‌هاي ايران را درک مي‌کنيم. همه اينها را که کنار هم بگذاريم به‌اضافه سه، چهار روز مذاکره سنگين نشان مي‌دهد که واقعا اظهارنظر درباره اينکه به کجا مي‌خواهند برسند، آسان نيست. ولي الان اينجا اراده سياسي تعيين کننده است و اگر ايران تصميم گرفته باشد که با مذاکره هزينه‌هاي مديريت پرونده را کاهش دهد به نظر مي‌رسد که مي‌تواند. از جمله مواردي که ايران روي آن اصرار دارد، سايت‌هايي است که آژانس اعلام کرده ذرات اورانيوم در آن پيداشده و مکان‌هاي مشکوکي هستند و ايران بايد فعاليت اين مکان‌ها را توضيح دهد. اين يک بحث فني است که آژانس مي‌تواند دوباره اين مکان‌ها را بازديد کند يا مدارکش را از ايران دريافت کند يا ايران همان‌طور که اصرار دارد بايد اين موضوع بسته يا خاتمه يافته اعلام شود. در مورد تضمين‌هايي که ايران اصرار دارد نيز هميشه گفته‌ام که در مناسبات بين‌المللي تضميني نمي‌توان گرفت و معمولا هر تضميني هم باشد گذرا و متزلزل است. در اين‌صورت به نظر مي‌رسد براساس پيشنهادهاي آقاي بورل يک جورهايي شايد ايران متقاعد به پذيرش پيشنهادها شود. در مورد مکانيزم آزادسازي دارايي‌هاي ايران، بحث‌هاي فني قطعا وجود دارد و طرفين مي‌توانند راهکاري پيدا کنند. در مجموع تا آخرين لحظه هم شانس احياي برجام وجود دارد و هم احتمال شکست برجام زياد است. لذا پيش‌بيني خيلي دشوار است و نمي‌توانيم پيش‌بيني علمي و کارشناسي ارائه دهيم چون اطلاعات و داده‌هاي دقيق در اختيار ما نيست؛ به‌اضافه اينکه يک تصميم سياسي خواهد بود که در عالي‌ترين سطح تصميم‌گيران ايران بايد اتخاذ شود و مقاماتي که بايد اين تصميم سخت را بگيرند تا آخرين لحظه منتظرند ببيند تيم مذاکره کننده مي‌تواند امتيازات بيشتري بگيرد و تا زماني که شانسي براي گرفتن امتياز مي‌دهند، نظرشان را قطعي اظهار نمي‌کنند و آن آخرين لحظات و ساعت‌هاي مذاکره خواهد بود که نهايتا نتيجه، مقامات ايران يا مقام سياسي که بايد تصميم نهايي را بگيرد، متقاعد مي‌کند. به همين دليل پيش‌بيني خيلي سخت است و براساس اخباري که بيرون درز پيدا کرده، فعلا خيلي خوش بيني وجود ندارد يا خوش‌بيني يا بدبيني يا احتمال شکست، شانس‌شان به يک اندازه است. اما منافع ايران را در اين مي‌بينم که بسته پيشنهادي آقاي بورل را بپذيرد. بنابراين پذيرش هر وضعيتي که الان در اين پرونده از نظر پيشنهادهاي آمريکا و در کل 1+5 وجود دارد، ضررش براي ما در درازمدت کمتر از نپذيرفتنش است.