چین به تایوان حمله نمی‌کند

چرا به رغم هشدارهايي که چين نسبت به سفر خانم پلوسي به تايوان داشت اما در نهايت اين اتفاق رخ داد؟ آمريکا با اين اقدام چه اهدافي را دنبال مي‌کند؟

پس از اينکه جنگ بين کمونيست‌ها و ناسيوناليست‌ها در چين با پيروزي کمـــونيســــت‌ها به پايان رسيد. مائو در سپتامبـــر1949 چين را يک کشـــور کمونيستي اعلام کـرد و ژنرال «چيانگ کاي شک» که رهبـــري ناسيوناليست‌هـــا را برعهده داشت بـــا حمايت آمريکا بـــه تايوان مهاجرت کرد و آمريکا از آن زمان تاکنون اين سرزمين را تحت حمايت نظامي خود قرار داده است.در سال1972 نيکسون رئيس جمهــور وقت آمريکا به دعوت «چو ان لاي» به چين سفر کرد. در اين سفر يکي از شروط ادامه مذاکرات اين بود که آمريکا چين واحد را به رسميت بشناسند و اين کار را انجام داد. در نتيجه آمريکا پس از اين دعوت چين واحد را به رسميت شناخته اما هنوز حاضر نيستند از تايوان دست بکشد که اين جزيره به سرزمين اصلي چين بازگردد. به همين دليل سفر خانم پلوسي سفر بسيار جنجالي بود و در مناسبات بين دو کشور تأثيرگذار خواهد بود. درآخرين بيانيه‌اي که دفتر خانم پلوسي صادر کرد عنوان شد که سفر به تايپه انجام نخواهد شد و به همين دليل فضا تا حدودي آرام شده بود. از سوي ديگر گفت‌وگو و يا مناظره‌اي که بين رهبر چين و بايدن به مدت دو ساعت انجام شد و تحليلي که چين انجام داد و ملاقاتي که صورت گرفت نشان داد نرمش بين دو کشور تاحدودي بيشتر از گذشته شده است.اگر چه رهبر چين عنوان کرد ورود به تايوان بازي کردن با آتش است و هر کس وارد شود سوخته خواهد شد و ارتش چين از مدت‌ها قبل مانورهاي نظامي خود را در اين زمينه آغاز کرده بود. با اين وجود خانم پلوسي تصميم گرفت اين سفر را انجام بدهد و به همين دليل به تايوان سفر کرد.

چرا پلوسي در چنين شرايطي تصميم گرفت سفر خود به تايوان را انجام بدهد؟

اين سفر بيشتر يک سفر تبليغاتي براي خانم پلوسي و حتي جو بايدن بود. در شرايط کنوني انتخابات مقدماتي ميان دوره‌اي در آمريکا در حال رخ دادن است. در چنين شرايطي حزب دموکرات نياز دارد امتيازهاي بيشتري را به دست بياورد و سطح محبوبيت بايدن را در آمريکا افزايش بدهند. در شرايط کنوني سطح محبوبيت بايدن به38 درصد رسيده که يک حد نازل در تاريخ آمريکاست و کمتر رئيس جمهوري وجود داشته که در اين سطح قرار گرفته باشد. از سوي ديگر اگر خانم پلوسي نتواند سطح محبوبيت حزب دموکرات را افزايش بدهد اين احتمال وجود دارد که نتواند به عنوان نماينده مجلس نمايندگان انتخاب شود و در نتيجه نمي‌تواند رئيس مجلس باشد .در ابتدا اين موضوع با چيني‌ها در ميان گذاشته شده بود که قرار است خانم پلوسي با يک هواپيماي نظامي حرکت کند که در نهايت اين اتفاق رخ نداد. خانم پلوسي در دوران رياست جمهوري ترامپ نيز چنيــن درخواستي را مطــرح کرده بود که يک هواپيمــاي نظامي در اختيـــار وي قرار بگيرد تا وي به تايوان سفر کند.با اين وجود ترامپ با اين درخواست مخالفت کرد و به همين دليل بين ترامپ و پلوسي اختلاف ايجاد شد.اين اختلاف نيز رفته رفته عميق‌تر شد و شدت بيشتري پيدا کرد.به همين دليل سفر خانم پلوسي را بايد يک سفر تبليغاتي به شمار آورد. وي در اين سفر با هيچ مقام نظامي در تايوان ديدار و گفت وگو نکرده است.اين سفري کوتاه مدت بوده که در نصف روز انجام شده است.در چنين شرايطي چين مانور نظامي خود را تا نزديکي‌هاي خاک تايوان نيز پيش برد.اين در حالي است که براســـاس اخبار منتشر شـــده چند هـواپيماي نظامـــي تايوان هواپيماي خانم پلوســي را اسکورت مي‌کردند. اين شرايط نشان مي‌دهد که خانم پلوســي ناچار بوده دست به چنين اقدامي بزند. هرچند برخي اين کار را به پاي شجاعت وي گذاشته‌اند. به هر حال اين سفر انجام شد و چيني‌ها نيز برخي اتفاقات را ناديده گرفتند.

واکنش چين به اين سفر در آينده چه خواهد بود؟ آيا اين سفر مناسبات بين چين و آمريکا را کمرنگ‌تر مي‌کند؟

در آينده‌اي نزديک کنگره حزب کمونيست چين برگزار خواهد شد و رهبر کنوني چين اگر نتواند امتياز برجسته‌اي داشته باشد اين احتمال وجود دارد که از رقباي حزبي خود شکست بخورد. به همين دليل نيز رهبر کنوني چين سفر خانم پلوسي به تايوان را جدي گرفت. با اين حال اين سفر از سوي آمريکايي‌ها صورت گرفت. آمريکا گمان مي‌کرد اگر اين سفر صورت نگيرد ممکن است به وجهه و پرستيژ آمريکا لطمه بخورد. اگرچه کاخ سفيد و رئيس جمهور آمريکا با اين سفر موافق نبودند که البته اين موضوع بيشتر يک ظاهرسازي به نظر مي‌رسيد. نکته ديگري که در اين زمينه وجود دارد اين است که چين موجوديت خود را براساس تجارت قرار داده است. نزديک به يک دهه پيش حجم مبادلات تجاري چين و آمريکا در حدود750 ميليارد دلار افزايش پيدا کرد که در شرايط کنوني به600 ميليارد دلار رسيده و به همين دليل چين تمايـــل ندارد بازار مهمي مانند آمريکا را از دست بدهد. البته که آمريکا نيز تمايل ندارد بازار بزرگ چين را از دست بدهد.در نتيجه نگاه چين و آمريکا يک نگاه اقتصادي و تجاري است و نه نظامي. از سوي ديگر نگاه بايدن به رهبـــر چين نسبت به نگاه وي نسبت به پوتين مهربان‌تــــر و همراه با احترام بيشتري است. اگرچه بايدن بارها به چين توصيه کرده از روسيه فاصله بگيرد و چين اين موضوع را قبول نکرده است. واقعيت اين است که آمريکا نمي‌خواهد به راحتي چين را از دست بدهد. دليل اين موضوع نيز اين است که چين تسلط کامل نسبت به کره شمالي دارد و کره شمالي نيز يک تهديدکننده براي آمريکا و اروپا به شمار مي‌رود. به همين دليل آمريکــــا نمي‌خواهد چيـــن را با برخـي اقدامات عصباني کند.با اين وجود چاره‌اي وجود ندارد که آمريکا رضايت بدهد که تايوان در نهايت ضميمه خاک چين شود به همان شکل کـــه اين اتفاق براي هنــگ کنگ نيز رخ داد.هر چند که سفر پلوسي به تايوان يک سفر تبليغاتي بود و هيچ جنبه تهديدکننده نظامي براي چين به همراه نداشت.

آيا پس از اين سفر فشارهاي چين به تايوان افزايش پيدا نخواهد کرد؟ آيا اين احتمال وجود دارد که چين درباره تايوان مانند روسيه در موضوع اوکراين از گزينه نظامي استفاده کند؟

من فکر نمي‌کنم گزينه نظامي در اين زمينه مطرح شود. چيني‌ها به صورت کلي اهل نظامي‌گري نيستند هر چند در مورد اخير به صورت نمايشي دست به يک مانور نظامي زده‌اند. آن چيزي که براي چين حائز اهميت است اين است که بازار خود را در آمريکا، اروپا و حتي در خاورميانه از دست بدهند. به همين دليل چين ناچار است که با سياست‌هايي کج دار و مريز با موضوع برخورد کرد و آمريکا را به سمتي هدايت کند که در 10 سال آينده شرايطي پيش بيايد که تايوان به خاک چين ضميمه شود. به همين دليل استفاده از گزينه نظامي در شرايط کنوني بعيد به نظر مي‌رسد. فشارهاي چين به تايوان نيز افزايش پيدا نمي‌کند مگر اينکه آمريکا يک زمان بندي را در نظر بگيرد تا براساس اين زمان بندي تايوان را تقديم به چين کنند. اگر چه اين کار براي آمريکا نيز سخت و دشوار است و کار راحتي نخواهد بود. دليل اين موضوع نيز اين است که آمريکايي‌ها در تايوان سرمايه گذاري‌هاي کلاني کرده‌اند. از سوي ديگــــر به دنبــال اين نيستنـــد کــه چيني‌ها را عصباني کنند که اين بازار را نيز از دســـت بدهند.براساس محاسباتي که صورت گرفته حجم مبادلات تجاري آمريکا و چين که در حدود600 ميليارد دلار در سال است در حدود يک ميليون و هشتصد هزار شغل در آمريکا به وجود مي‌آورد که رقم بسيار بالايي است.در شرايط کنوني که اين ميزان صادرات کاهش پيدا کرده بسياري از کشاورزان و دامداران ناراضي هستند.يکي از صادرات اصلي آمريکا به چين خوک است که در شرايط کنوني که ميزان آن کاهش پيدا کرده با نارضايتي‌هاي زيادي از سوي کساني قرار گرفته که در آمريکا خوک پرورش مي‌دهند.اين نارضايتي‌ها از دوران ترامپ مطرح شده بود و تا به امروز نيز ادامه داشته است. به همين دليل آمريکا نمي‌خواهد بازار چين را از دست بدهد. اين وضعيت تاحدود زيادي براي چين نيز وجود دارد و چين نيز نمي خواهد روابط تجاري‌اش با آمريکا مخدوش شود.با در نظر گرفتن همه اين شرايط نگاه محافظه کارانه چين به روابط تجاري خود باعث مي شود که از گزينه نظامي درباره تايوان استفاده نکنند.اين موضوعي است که آمريکا نيز به دنبال آن است. به همين دليل اين احتمال وجود دارد که يک جدول زمان بندي را در نظر بگيرند که آمريکا دست از حمايت از تايوان بردارد و به مرور زمان تايوان ضميمه خاک چين شود. با اين وجود احتمال شکل‌گيري جنگ در شرايط کنوني وجود ندارد.به هر حال چين به خوبي به اين نکته آگاهي دارد که در صورتي که از گزينه نظامي عليه تايوان استفاده کند برخي منافع بلندمدت اقتصادي خود را از دست مي‌دهد. اين اتفاقي بود که براي روسيه به واسطه حمله به اوکراين رخ داده است. به همين دليل چين قصد ندارد تجربه روسيه در اوکراين را در تايوان تکرار کند.