آمارهای گول زننده در توسعه تجارت خارجی

آرمان‌ملي: سازمان توسعه تجارت و گمرک ايران در تازه‌ترين آمارهاي خود از افزايش 22 درصدي تجارت غيرنفتي در چهارماه نخست امسال خبراست داده اند، درحاليکه کارشناسان معتقدند سياست‌هاي صادراتي کماکان با روش قبلي است و مجموع تجارت خارجي نه به‌لحاظ وزني بلکه به‌لحاظ ارزش افزايش يافته که دليل آن افزايش قيمت‌هاي جهاني به‌ويژه پس از جنگ اوکراين است و زماني مي‌توان ادعا کرد که حجم صادرات افزايش يافته که به لحاظ وزني و با گستردگي بيشتر کشورهاي مبدا صادرات همراه باشد، همچنين اين آمار در شرايطي اعلام شده که يکي از اهداف اساسي دولت سيزدهم در راستاي توسعه تجارت خارجي، توسعه روابط تجاري با 15 کشور همسايه بوده است‌ و هر چند با سفرهاي انجام شده از سوي رئيس‌جمهور به کشورهاي آسياي ميانه تحرکاتي در اين زمينه ايجاد شد، اما به باور کارشناسان تحقق اين مساله در گرو افزايش ظرفيت صادرات ايران و همچنين پرهيز از اجراي برخي سياست‌ها در حوزه تجارت خارجي است که روابط تجاري با همسايه‌هاي جنوبي از جمله بحرين، قطر و عمان خوب نيست و ارتباط خوبي به‌دليل مسائل سياسي نداريم، کشورهاي آسيانه ميانه نيز که به‌تازگي با سفر ابراهيم رئيسي باب ارتباط استارت خورده است هم نياز زمان بيشتري براي شناخت روي بازارها دارد و تنها ارتباط تجاري ما محدود به 5 کشور چين، عراق، امارات، ترکيه، افغانستان است.

سياست‌هاي صادراتي کماکان با روش قبلي

مجيدرضا حريري، رئيس اتاق ايران و چين درباره اعلام آمارهاي جديد از سوي سازمان توسعه تجارت به« آرما‌ن‌ملي» گفت: سياست‌هاي صادراتي کماکان با روش قبلي است و مجموع تجارت خارجي نه به‌لحاظ وزني بلکه به‌لحاظ ارزش افزايش يافته که دليل آن افزايش قيمت‌هاي جهاني به‌ويژه پس از جنگ اوکراين است و زماني افزايش صادرات از اهميت برخوردار است که افزايش آن به لحاظ وزني و با گستردگي بيشتر کشورهاي مبدا صادرات همراه باشد. اين عضو اتاق بازرگاني درباره جزئيات سبد صادراتي کشورمان اظهارداشت: عمده کالاهاي صادراتي شامل فرآورده‌هاي نفتي و مواد معدني از جمله فولاد، سيمان و سنگ آهن بوده است اما مساله اميدوارکننده، تحرکات تجاري با کشورهاي اوراسيا است پس از سفر رئيس‌جمهوري و بازشدن گره‌هاي سياسي، توافقاتي که در اين زمينه انجام شد فرصت جديدي براي گسترش روابط تجاري با ساير همسايگان فراهم شده است که البته بايد منتظر نتايج ماند و ديد تا چه ميزان تحقق مي‌يابد.

چشم‌انداز مثبت تجارت با بازشدن گره‌هاي سياسي

حريري ادامه داد: پيش از اين شاهد مشکلاتي در ارتباطات تجاري با ترکمنستان بوديم و پس از محدوديت ورود کاميون‌ها رابطه بازرگاني با اين کشور به صفر رسيد اما در حال حاضر با پاکستان، ترکمنستان، تاجيکستان، عمان و قطر برنامه‌هاي جديدي شروع شده است که در يکسال اخير شاهد افزايش چشمگير قراردادهاي تجاري با کشورهاي همسايه، عضويت در سازمان همکاري‌هاي شانگهاي، تلاش براي احياي کريدورهاي تجاري نظير کريدور شمال به جنوب، کريدور قزاقستان، ترکمنستان، ايران، ترکيه، سوآپ گازي ايران، ترکمنستان، آذربايجان هستيم البته حداکثر ظرفيت مبادلات بالا نيست و دليل آن هم اين است که کالاهاي قابل عرضه نداريم و عمدتا خام‌فروشي صورت مي‌گيرد. اين عضو اتاق بازرگاني در ادامه درباره نحوه بازگشت ارزهاي حاصل از صادرات در شرايط تحريم گفت: هرچند هزينه‌هاي مبادلات افزايش يافته است اما شرکت‌هاي غيردولتي مشکلي براي مبادلات مالي ندارند.

آمار جديد تجارت خارجي

براساس آمار رسمي منتشر شده از گمرک جمهوري اسلامي ايران سهم صادرات از تجارت چهار ماهه ايران 35 ميليون و 656 هزار تن کالا به ارزش 17 ميليارد و 240 ميليون دلار بوده که نسبت به چهارماه نخست سال قبل با رشد 22درصدي در ارزش همراه بوده است که چين با خريد 10ميليون و 63هزار تن کالا به ارزش پنج ميليارد و 617ميليون دلار، عراق با 6ميليون و 932هزار تن کالا به ارزش دو ميليارد و 398ميليون دلار، امارات با سه ميليون و 952هزار تن به ارزش دو ميليارد و 264ميليون دلار، ترکيه با سه ميليون و 363هزار تن به ارزش دو ميليارد و 60ميليون دلار و هند با يک ميليون و 327هزار تن کالا به ارزش 567ميليون دلار، پنج مقصد اول کالاهاي صادراتي ايران در چهار ماه نخست امسال بودند و براساس آنچه سازمان توسعه تجارت ايران از جزئيات صادرات در فروردين ماه امسال منتشر کرده است صادرات کالا طي يک ماهه سال 1401 به 7324 هزار تن و 3699 ميليون دلار رسيده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل 10 درصد از لحاظ وزن کاهش و 24. 6 درصد از نظر ارزش افزايش داشته است. همچنين پنج بازار نخست صادراتي کشور نيز تقريبا طبق روال معمول چين با ارزش 1291 ميليون دلار و سهم 35 درصد از کل صادرات، امارات متحده عربي 668 ميليون دلار و سهم 18 درصد، عراق 426 ميليون دلار و سهم 11.5 درصد، ترکيه 361 ميليون دلار و سهم 9.7 درصد و افغانستان 108 ميليون دلار و سهم 9.2 درصد بوده که سهم اين 5 بازار از کل صادرات در فروردين‌ماه امسال 77.1 درصد بوده است و متوسط قيمت هر تن کالاي صادراتي 505 دلار که نسبت به سال قبل 38.7 درصد افزايش داشته است. بر اين اساس سهم 4 کشور همسايه يعني امارات متحده عربي، عراق، ترکيه و افغانستان از صادرات کشور در فروردين‌ماه امسال 42.1 درصد بوده است. و مهم‌ترين بازارهاي هدف کالا طي يک ماهه 1401 چين، امارات متحده عربي، عراق، ترکيه، افغانستان، هند، پاکستان، عمان، تايلند و سنگاپور بوده است، لذا يکي از اساسي‌ترين برنامه‌هاي وزارت صمت در دولت سيزدهم توسعه مبادلات تجاري و اقتصادي با کشورهاي مختلف به‌ويژه همسايگان تعريف شده است و در اين راستا نيز هم‌انديشي با فعالان اقتصادي و بازرگانان انجام و نقشه راهي براي آن ترسيم شده است.