سیل و مساله بهداشت روانی
افشین طباطبایی نویسنده و پژوهشگر
از هزاران سال قبل، بشر جهت دسترسي به حمل و نقل منابع غذايي و تجارت، در کنار درياها و رودخانه‌ها ساکن شد از آنجا که اکثر مناطق شهري در کنار ساحل بنا شده‌اند، اين تهديد جدي در تمام نقاط جهان وجود دارد که هنگام بارندگي زياد سيل جاري شود. شدت سيل تابع ميزان بارندگي و نفوذپذيري زمين است. امروزه به دليل دخالت‌هاي بي‌رويه انسان در محيط زيست، در نقاطي که قبلاً سيل نمي‌آمده، طغيان‌هاي بزرگي مشاهده مي‌شود. برخي فعاليت‌هاي بشر وقوع سيل را افزايش مي‌دهد؛ از آن‌جمله مي‌توان به ساختمان‌سازي در حاشيه رودها اشاره کرد که مستلزم اشغال بخش‌هايي از آن است و باعث کاهش ظرفيت طبيعي رود مي‌شود. شهرسازي‌ها و حذف گياهان باعث کاهش مقدار آب نفوذي و افزايش آب سطحي مي‌شود. حجم زياد آب از يک طرف بر ميزان طغيان مي‌افزايد و از طرفي با افزايش فرسايش، رسوباتي به وجود مي‌آورد که ظرفيت بستر اصلي رود کاهش مي‌يابد. حوادثي مانند سيل در مدت زمان كوتاهي رخ مي‌دهد ولي تاثيري كه روي زندگي افراد و سلامت روان آنان مي‌گذارد طولاني‌مدت خواهد بود. متخصصان بر اين باورند افرادي كه دچار سيل شده‌اند، به كمك‌هاي حرفه‌اي و خدمات بهداشت رواني نياز دارند. كمك‌هاي تخصصي و درماني بايد توسط متخصصان به‌ويژه متخصصان داوطلب و همدل صورت گيرد. همدلي موجب اميد به زندگي بيشتر در اين افراد خواهد شد و انگيزه و قدرت بيشتري به سيل‌زدگان خواهد داد. جامعه سالم داراي افرادي است كه از سلامت جسماني و رواني قابل قبولي برخوردار باشند. بلاياي طبيعي پديده‌اي ناگهاني و پيش‌بيني‌ناپذيرند؛ با وقوع بحران‌ها و بلاياي طبيعي يا غيرطبيعي، سلامت روان مردم در خطر مي‌افتد. درواقع يكي از مهم‌ترين آسيب‌هاي روان‌شناختي، در معرض قرار گرفتن افراد در حوادث و بلاياي طبيعي از جمله سيل است. که تأثيرات عميقي بر سلامت روان و رفاه زندگي مردم دارد و ممكن است تا مدت زماني طولاني ادامه يابد. اغلب مردم در برابر وقايع طبيعي مثل سيل، انعطاف‌پذير و تاب‌آورند و با آن مقابله مي‌كنند. ولي اقليتي در معرض خطر آسيب‌هاي رواني ناشي از آشفتگي سيل هستند. حمايت اجتماعي مسئولان و گروه‌هاي مردم‌نهاد مي‌تواند از افراد در برابر تأثيرات رواني- اجتماعي ناشي از سيل‌زدگي محافظت كند. درست است که وقوع سيل در کشورهاي مختلف جهان با خساراتي مادي روبه‌رو است. اما اين موضوع با مسائل رواني نيز همراه است. درواقع خسارات رواني که به افراد سيل‌زده وارد مي‌شود بسيار سنگين‌تر از خسارات مالي است. وقتي فردي به‌علت بلاياي طبيعي خسارات مادي و معنوي خورده نبايد با واکنش اشتباه اطرافيان روبه‌رو شود، چرا که به لحاظ رواني آسيب مي‌بيند. ازاين رو حضور متخصصان و روانشناسان کارآزموده در ميان گروه‌هاي نجات و مديريت بحران سازمان‌هاي مختلف امري ضروري و واجب است.
ارسال نظر