گزينه ديگري در دسترس نيست!
مذاکرات برجام ادامه خواهد داشت
گزينه ديگري در دسترس نيست!
به رغم آنکه مسئول سياست خارجه اتحاديه اروپا پيش‌نويس نهايي براي احياي توافق هسته‌اي را به طرفين اصلي توافق ارائه کرده، به‌نظر مي‌رسد پيشنهادات اخير از شانس کمي براي نجات برجام برخوردار باشد. قرن‌نو نوشت؛ به فاصله 4روز از انتشار يادداشت «اکنون زمان تصميم‌گيري است؛ آيا قصد داريم توافق هسته‌اي را نجات دهيم؟» در روزنامه فايننشال تايمز، روز شنبه جوزپ بورل، مسئول سياست خارجه اتحاديه اروپا بار ديگر دست به قلم شد و با انتشار مقاله ديگري با عنوان «اکنون زمان نجات توافق هسته‌اي ايران است» در وب‌سايت «سرويس اقدام خارجي اتحاديه اروپا» تلاش کرده به‌ظاهر آخرين تلاش‌هاي خود را براي ايجاد مصالحه ميان طرفين اصلي مذاکرات احياي برجام به‌کار بندد. بورل در شرايطي به‌ظاهر در حال پايان‌دادن به ديپلماسي رفت و برگشتي خود است که در مقام هماهنگ‌کننده مذاکرات احياي برجام، شاهد توقف گفت‌وگوها در وين از ماه مارس است و مذاکرات غيرمستقيم ايران و آمريکا در شهر دوحه نيز بدون دستيابي به نتيجه‌اي خاص و عدم اعلام تاريخي مشخص براي دور بعدي مذاکرات به پايان رسيد.
سياست فشار حداکثري عليه ايران شکست خورده
بورل در مقاله خود ضمن اشاره به اينکه سياست فشار حداکثري عليه ايران شکست خورده و اکنون بيش از هر زمان ديگري زنده نگه‌داشتن اين توافق اهميت دارد، متذکر شده: «پس از پانزده ماه مذاکرات سازنده و فشرده در وين، و تعامل‌هاي بي‌شمار با طرف‌هاي برجام و آمريکا، به اين نتيجه رسيده‌ام که فضا براي مصالحه‌هاي مهم ديگر تمام شده است.» او در ادامه افزوده است؛ «من اکنون متني را روي ميز گذاشته‌ام که با جزئيات دقيق به رفع تحريم‌ها و همچنين گام‌هاي هسته‌اي موردنياز براي احياي برجام مي‌پردازد. اين متن نشان‌دهنده بهترين توافق ممکن است که من به‌عنوان تسهيل‌کننده مذاکرات، آن را امکان‌پذير مي‌دانم. اين يک توافق کامل نيست؛ اما همه عناصر اساسي را موردتوجه قرار مي‌دهد و همه مصالحه‌هايي را که به‌سختي توسط همه طرف‌ها حاصل شده است، شامل مي‌شود.»
واکنش محتاطانه
فحواي کلام بورل در مقاله اخير به‌نوعي مشهودي مشابه يادداشت روز سه شنبه او در روزنامه فايننشال تايمز بود. به فاصله کمي از يادداشت اول، ايران و آمريکا به‌شکل محتاطانه‌اي نسبت به پيش‌نويس جديد و «نهايي» اتحاديه اروپا واکنش نشان داده بودند. ند پرايس، سخنگوي وزارت خارجه ايالات متحده در گفت‌وگو با خبرنگاران، ضمن تقدير از تلاش‌هاي اتحاديه اروپا طي مذاکرات احياي برجام اظهار داشت آمريکا تغييرات پيشنهادي اتحاديه اروپا در مورد روند بازگشت به توافق هسته‌اي را بررسي مي‌کند. علي باقري کني، معاون سياسي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي هم ساعاتي پس از انتشار مقاله بورل در صفحه توئيتر خود نوشت: «در طول هفته گذشته، تبادل‌نظرهاي جدي و سازنده‌اي با طرف‌هاي مقابل پيرامون مذاکرات وين انجام شده و هماهنگ‌کننده، ايده‌هاي خود را براي جمع‌بندي مذاکرات ارائه کرده است. ما نيز ايده‌هايي براي جمع‌بندي مذاکرات هم از لحاظ شکلي و هم محتوايي داريم که به اشتراک گذاشته خواهد شد. »
شانس کم موفقيت پيشنهاد جديد
با اين همه از روز گذشته خبرنگاران و تحليلگراني که از نزديک جريان مذاکرات را دنبال مي‌کنند، ادعا کردند که احتمالا جمهوري اسلامي با پيش‌نويس پيشنهادي جديد مخالفت خواهد کرد. علي هاشم و اليزابت هاگدورن، خبرنگاران المانيتور در گزارش خود اذعان کردند با توجه به عدم حل‌شدن اختلاف بر سر مساله سپاه پاسداران و تضمين‌هاي دولت آمريکا مبني بر عدم خروج از توافق در آينده، احتمالا ايران منتظر بماند تا نتيجه انتخابات کنگره آمريکا در ماه نوامبر مشخص و به روندهاي سياسي در ايالات متحده پي ببرد. آنها همچنين از قول علي واعظ، مدير پروژه ايران در گروه بحران بين‌المللي نوشته‌اند که پيشنهاد اتحاديه اروپا کمتر از انتظارات ايران است و بعيد است شکاف‌هاي باقيمانده بين دو طرف را پر کند و رسيدن به فرمولي که در اين مرحله رضايت هر دو طرف را جلب کند تقريبا بعيد است. لارا روزن، خبرنگار آمريکايي هم از قول يک ديپلمات اروپايي نوشته: «ما در تلاش هستيم از طريق تمام ابزارهاي ممکن بر روي اختلافات باقيمانده پل بزنيم؛ اما تاکنون هيچ پيشرفتي حاصل نشده است.» او پيش‌بيني کرده که بعيد است اين آخرين تلاش هم باعث نجات برجام شود و اين پيشنهاد جديد هم شامل اصلاحاتي جزئي است که هيچ امتياز اساسي براي طرفين ندارد. روز پنجشنبه، اکسيوس هم گزارش داده بود، برت مک‌گورک، هماهنگ‌کننده خاورميانه‌اي کاخ سفيد هم اذعان داشته «بسيار بعيد» است که توافق هسته‌اي 2015 با ايران در آينده نزديک احيا شود.
پرونده ديگري باز مي‌شود؟
در شرايطي که مک گورک بر پرهيز آمريکا از تنش‌آلود کردن بيشتر اوضاع سخن گفته، بورل هم در مقاله اخير خود اذعان داشته که در صورت شکست در مذاکرات، احتمال وقوع يک بحران امنيتي و هسته‌اي خطرناک تشديد مي‌شود. با اين شرايط او تصريح کرده که جز بازگشت ايران و آمريکا به برجام، «هيچ جايگزين جامع يا مؤثر ديگري را در دسترس نمي‌بيند.» در واقع به‌نظر مي‌رسد نه‌تنها بورل و اتحاديه اروپا، در حال حاضر ايران و آمريکا نيز به رغم مصالحه تاکنون، برنامه و آمادگي براي شرايط عدم وجود توافق را ندارند؛ کما اينکه مک گورک هم در سخنان اخير خود تأکيد کرده بود که استراتژي کنوني آمريکا به‌دنبال حل نظامي اين مناقشه نيست و مساله اصلي در واشنگتن اين است که آيا ايالات متحده همچنان بايد براي احياي توافق هسته‌اي 2015 تلاش کند يا به فشار براي يک توافق طولاني‌تر و قوي‌تر روي آورد. ادعا شده اخيرا رابرت مالي، مذاکره‌کننده ارشد دولت ايالات متحده در گفت‌وگوهاي هسته‌اي براي مقامات اسرائيل پيام فرستاده که باور ندارد ايراني‌ها متن پيشنهادي بورل را بپذيرند و از نظر او اين توافق مرده است.
ارسال نظر