سیل فراموشی پشت درِ وزارت نیرو

محمد درویش، کارشناس محیط زیست معتقد است تمام دستگاه‌هایی که به ساخت و سازها در حریم رودخانه‌ها و روددره‌ها مجوز دادند مقصر حادثه سیل تهران هستند. درویش به «آرمان‌ملی» می‌گوید: «ویژگی طبیعی البرز جنوبی این است که دامنه پرشیب دارد با پوشش گیاهی کم. اینجا سیل زیاد اتفاق افتاده است بارها شاهد وقوع سیلاب بود‌ه‌ایم مناطقی که در عرض جغرافیایی 25 تا 45 درجه نیمکره شمالی قرار گرفتند در کمربند خشکی جهان هستند که در فصول گرم مثل تابستان شاهد بارش‌های کوتاه هستند و چون پوشش گیاهی کم است موجب سیل شدید می‌شود و سیل در این منطقه یک اتفاق طبیعی است و متاسفم که همچنان مسئولان ما غافلگیر می‌شوند.» او ادامه می‌دهد: «یک مثال هوشمند و مشخص وجود دارد وسط بزرگراه باکری مسیلی را طراحی کردند که سیلاب به وسط بزرگراه هدایت می‌شود و حرکت می‌کند تا به دشت‌های جنوبی تهران برسد شما در سخت‌ترین بارش‌ها می‌توانید سیلاب را ببینید که چطور از این مسیر رد می‌شود اگر پهنه‌های جنوب تهران را نگاه کنید حوض سلطان و دریاچه کویر نمک قم را می‌بینید؛ این پهنه بزرگ و عظیم از این رو به وجود آمده که سیلاب‌های بزرگی در طول قرن‌ها وارد آن شده‌اند و اصلا تاریخ این سرزمین است.» درویش می‌گوید: «تنها کاری که باید بکنیم حریم سیلابی رودخانه‌ها را مشخص کنیم و تحت هیچ عنوان، ساخت و ساز در حریم رودخانه صورت نگیرد. نمایندگان مجلس در برنامه پنج ساله چهارم طرحی داده بودند که دولت این حریم را مشخص کند وزارت نیرو شاید به دلیل کمبود اعتبار این کار را انجام نداده است! در سیل امامزاده داود اگر دقت کنید در بستر رودخانه ساخت‌وساز کردند و مجوز آب و برق و انشعاب دادند همه دستگاه‌هایی که در این ساخت‌وسازها مجوز دادند مقصر هستند آن کسی که آسیب دیده متهم شماره یک نیست. چرا در بستر سیلابی که چند دهه سیل آمده است باز هم مجوز ساخت دادید؟» او در پاسخ به این پرسش که برخی گمان می‌کنند خشکسالی آمده و روددره‌های خشک شده دیگر کارآیی ندارند می‌گوید: «این از کمبود دانش است، بوم‌شناسی ندارند مثل کاری که در دره زیارت گرگان انجام دادیم مثل کاری که در شیراز انجام دادیم و باید منتظر سیلی طبیعت باشیم.» درویش در رابطه با وظایف ستاد مدیریت بحران می‌گوید: «بخش بزرگی از وظایف و فعالیت‌های ستاد بحران باید برای پیش‌بینی و پیشگیری از بحران‌های طبیعی باشد. سالانه حقوق می‌گیریم تا برای کاهش خسارت‌های ناشی از سیل و زلزله برنامه‌ریزی‌ داشته باشیم.»
خطر در کمین روددره‌های تهران
در قانون مواد و تبصره‌های مشخصی برای تعیین حریم رودخانه‌ها تعریف شده‌اند؛ مطابق تبصره 3 ماده 2 قانون توزیع عادلانه آب مصوب 1361 «ایجاد هر نوع اعیانی و حفاری و دخل و تصرف در بستر رودخانه‌ها و انهار طبیعی و کانال‌های عمومی و مسیل‌ها و مرداب و برکه‌های‌ طبیعی و همچنین در حریم قانونی سواحل دریاها و دریاچه‌ها اعم از طبیعی و یا مخزنی ممنوع است مگر با اجازه وزارت نیرو.» حمید ناصری، پژوهشگر تاریخ مدیریت شهری و تهران‌شناس، معتقد است کور کردن روددره‌ها خطر بزرگی برای تهران است. او به خبرآنلاین می‌گوید: «از منطقه کن، حکیمیه و شمیرانات، ما هفت رود دره بسیار مهم داشتیم. این روددره‌ها از سلسله جبال البرز به سمت جنوب روان هستند. برخی از این روددره‌ها را کور کردند. مثل بوستان نهج‌البلاغه و جوانمردان که در دو روددره ایجاد شده‌اند. محلات اسلام‌آباد شمالی و جنوبی در جنوب سعادت‌آباد و بزرگراه چمران و منطقه آتی‌ساز در غرب تهران، یکی از رود‌ دره‌های مهم تهران است که بارش‌های سطحی فراوان از شمال تهران را عبور می‌دهد. اینجا همه خانه سازی شده است. در شهرک آتی‌ساز ویلاسازی و برج سازی شده است که هیچ پیوست شهرسازی ندارد. این روددره کور شده است و انسان‌ها در آن‌ها ساکن شده‌اند. ما خانه رود را خراب کردیم و خانه ساختیم، باید منتظر روزی باشیم که رود، خانه ما را خراب کند.. شهردار وقت منطقه ۱ بارها تاکید کرد نباید مسیر رود را عوض کرد، چون تبعات زیادی دارد، ولی متأسفانه کسی به این مسائل توجه نکرد. مسیر رود را مسطح کردند و جواز خانه‌سازی دادند و روددره را تغییر دادند. ساختن بوستان‌هایی مانند جوانمردان و نهج‌البلاغه در مسیر این روددره‌ها اشتباه است. بوستان جوانمردان در حریم مناطق ۵ و ۲۲ تهران است. آن وسط خالی است و اگر سیل مهیبی در آن منطقه بیاید، نمی‌توان پیش‌بینی کرد چقدر خسارت به شهر می‌خورد. تأسیسات رفاهی و تفریحی در آنجا ایجاد شده که اگر جمعیتی در این تأسیسات باشد و سیل بیاید معلوم نیست چه فاجعه‌ای به وجود بیاید.»