گام بلند دستگاه قضا در راستای استقلال قضات

آرمان ملي: بسياري معتقدند از زماني که تغييراتي در حوزه رياست قوه قضائيه ايجاد شده و حجت‌الاسلام محسني‌اژه‌اي روي کار آمده روند عملکردي دستگاه قضائي در امور مختلف بسيار رو به جلو بوده و همان‌طور که خود رئيس دستگاه قضا و ساير مقامات قضائي اشاره داشته‌اند گام‌هاي بسياري در حوزه طرح تحول قضائي برداشته شده و قاطبه جامعه نيز اين امر را تاييد مي‌کنند که عملکرد قوه قضائيه در بسياري از امور عملکرد مثبت و قابل توجهي بوده است. چه اينکه خود رئيس دستگاه قضا همواره به بحث مبارزه جدي با فساد تاکيد ويژه داشته و هم‌زمان ساير مسائل و پرونده‌ها را نيز به‌طور جداگانه مورد بررسي قرار داده است. از دستورات و گام‌هاي دستگاه قضائي مي‌توان به تحولات داخلي اين دستگاه اشاره کرد که يکي از مهم‌ترين آنها نحوه تعامل مقامات قضائي با ضابطين بوده است. چنانکه روز گذشته نيز حجت‌الاسلام محسني‌اژه‌اي در بازديد از دادسراي شهيد مقدس - جرايم امنيتي- تهران، در جمع قضات و کارکنان اين دادسرا بهره‌گيري از تخصص، تجارب و امکانات ضابطين قضائي در چارچوب قانوني و همچنين نظارت بر رفتار آنها را از جمله دستورات و تاکيدات مداوم خود خطاب به مسئولان ذيصلاح قضائي به‌ويژه مقامات دادسرا قرار داد. گزاره‌اي که در جريان ديدار اخير رهبر معظم انقلاب با مقامات و مسئولان قضائي نيز مورد تاکيد معظم‌له قرار گرفت. چنانکه ايشان در ديدار با رئيس و مسئولان قوه قضائيه گفتند: «بر رفتار ضابطين بايد مراقبت و نظارت شود که در حق متهم زياده‌روي يا تندروي نشود. دستگاه قضائي نيز نبايد تحت تأثير ضابط باشد بلکه بايد به صورت مستقل به مسائل رسيدگي کند. البته نظرات کارشناسي ضابطان نيز ناديده گرفته نشود.» لذا مي‌توان گفت که عملکرد قوه قضائيه و تحول درون دستگاهي در اين قوه گام بسيار بزرگي در جهت تحول قضائي به شمار مي‌رود.

توصيه‌هاي اژه‌اي درخصوص نحوه تعامل مقامات قضائي با ضابطين

رئيس قوه قضائيه توصيه‌هاي مهمي را خطاب به مسئولان و دست‌اندرکاران قضائي ذي‌ربط درخصوص نحوه نظارت و تعامل با ضابطين مطرح کرد و اظهار داشت: مسئولان ذي‌صلاح قضائي و مشخصا مقامات دادسرا بايد ضمن بهره‌گيري از تخصص، امکانات و مسئوليت‌هاي قانوني ضابطين در امر خطير کشف جرم و تعقيب متهم، بر اين نکته مهم توجه داشته باشند که مسئول رسيدگي قضائي به پرونده شخص قاضي است و اوست که شرعاً و عرفاً پاسخگوي پرونده است؛ بر همين مبنا، ضابط بايد در کنار قاضي قرار گيرد و کمک کار او در سير رسيدگي به پرونده باشد. حجت‌الاسلام غلامحسين محسني‌اژه‌اي در ديدار خود با مسئولان و کارکنان دادسراي جرايم امنيتي گفت: شناخت مقام قضائي از ضابط و ويژگي‌ها و ابعاد شخصيتي و کاري او موضوع بسيار حائز اهميتي است و اين شناخت به مرور زمان حاصل مي‌شود. رئيس دستگاه قضا بيان کرد: ما در فرآيند دادرسي در عين اينکه به اخذ اطلاعات و کشف جرم مي‌پردازيم، بايد به مقوله تربيت و هدايت متهم نيز نگاه ويژه‌اي داشته باشيم؛ به طريق اولي در مورد ضابطين هم به همين شکل است و اين رويکرد هدايتي و تربيتي متهمان و محکومين در ضابطين هم بايد مورد توجه ويژه قرار گيرد. توجه تمام و کمال به موازين شرعي و قانوني در انجام تحقيقات، بازرسي‌ها، جلب‌ها و بازجويي‌ها و نظارت ويژه بر کار ضابطين در اين حوزه‌ها، از جمله تاکيدات رئيس عدليه خطاب به مسئولان دادسرا بود. قاضي القضات در ادامه خطاب به مسئولان دادسرا تاکيد کرد که از مسائلي نظير عدم صورتجلسه ضابط پيرامون انجام مراحل مختلف بازرسي به سادگي عبور نکنند و چنانچه يک ضابط پس از اجازه مقام قضائي و با رعايت موازين قانوني، اقدام به بازرسي و يا ضبط اشيايي از متهم کرد و نسبت به صورتجلسه کردن آن، اقدام لازم را ترتيب نداد، موضوع را به صورت دقيق پيگيري کنند؛ چرا که عدم صورتجلسه موارد بازرسي از ناحيه ضابط زمينه‌ساز مشکلات و فساد بوده و براي خود ضابط نيز خطرناک است. رئيس قوه قضائيه البته به مسئولان قضائي ذي‌ربط و مشخصا مقامات دادسرا تاکيد کرد که در سير رسيدگي به پرونده و تحقيق از متهم يا متهمان حتماً بهره‌گيري از نظرات تخصصي ضابطين را مورد توجه قرار دهند. رئيس قوه قضائيه در ادامه بر اهميت و ضرورت جمع‌آوري ادلّه و اسناد ناظر بر اتهام انتسابي فرد پيش از مرحله احضار و بازداشت او تاکيد کرد و گفت: بايد از ضابط بخواهيم تا آنجا که مقدور است قبل از مرحله بازرسي و جلب فرد، نسبت به جمع‌آوري ادله، اسناد و مدارک ناظر بر انتساب اتهام به فرد، اقدام کند و حتي الامکان نبايد ابتدا فرد را بازداشت و سپس نسبت به تحصيل ادله اتهامي اقدام کرد. وي همچنين خطاب به مسئولان دادسرا اظهار کرد: در جريان دستوراتي که خطاب به ضابطين صادر مي‌کنيد بايد دقت داشته باشيد که تا حتي الامکان، اطلاعات پيرامون اتهام انتسابي به فرد، قبل از بازداشت او به دست شما برسد؛ البته در برخي از موارد تحقق اين امر ممکن نيست اما اهتمام شما بايد آن باشد که تا حد مقدور، اين مورد لحاظ شود.