رفت و آمدهای الکاظمی میان تهران و ریاض
آرمان ملي: همزمان با مذاکرات احياي برجام که اخيرا دور جديدي از آن در دوحه قطر برگزار شد خبرها حاکي از اين است که مذاکرات ايران و عربستان براي احياي روابط سياسي و ديپلماتيک از سر گرفته خواهد شد. چه اينکه تاکنون پنج دور گفت‌وگو بين تهران و رياض در بغداد برگزار شده که آنطور که منابع مطلع مطرح مي‌کنند طرفين از فروردين 1400 تا کنون به توافقات خوبي در حوزه‌هاي مختلف دست پيدا مي‌کنند و بسياري از تحليلگران مسائل منطقه بر اين باورند که مذاکرات دور جديد تا حد زيادي مي‌تواند توافق نهايي را رقم بزند و طرفين به سمت احياي روابط و بازگشايي سفارتخانه‌ها پيش خو اهند رفت. در همين خصوص نيز طي روزهاي گذشته يک منبع عراقي اعلام کرد که دور ششم مذاکرات ايران و عربستان در سطح ديپلماتيک در بغداد برگزار خواهد شد. حال بايد ديد با توجه به تحولات اخير در خاورميانه به ويژه سفر بايدن رئيس‌جمهور آمريکا به عربستان و ديگر کشورهاي عربي روابط ايران و عربستان به کدام سمت و سو خواهد رفت.
تهران - رياض؛ تحولات منطقه
شواهد و قراين متفاوت، متعارض و متعددي در منطقه خاورميانه ديده مي‌شود. اوضاع در عراق عليرغم برگزاري انتخابات پارلماني همچنان نامشخص است؛ تحركات نظامي تركيه در عراق و سوريه همچنان ادامه دارد؛ توقف درگيري يمن در شهر مأرب و حملات موشكي يمنيها به امارات نشان از تداوم بحران در اين كشور دارد؛ مانور نظامي اسراييل در قبرس در اين بازه زماني معنادار است؛ مذاكرات احياي برجام متوقف شده است؛ مذاكره ايران با عربستان با ميانجيگري عراق در جريان است. شايد بتوان گفت كه در خاورميانه هميشه اين قراين و شواهد متفاوت وجود داشته است. توقف مذاكرات احياي برجام نشان مي‌دهد كه مسائل ايران در مورد منطقه قابل مذاكره نيست. با توجه به موقعيت سوريه، اسراييل در اين شرايط تمايل دارد تا آمادگي نظامي خود را حفظ كند . اسراييل به مثابه تهديد وجودي است و براي اين نوع تهديد خود را آماده هر نوع اقدامي خواهد كرد. آمريكا و اروپا همچنان درگير موضوع جنگ اوكراين و روسيه هستند و اختلاف اسراييل با روسيه در موضوع اوكراين زمينه نزديكي ايران و روسيه را در سوريه افزايش داده است. عربستان كه تا پيش از اين بر كاهش نفوذ ايران در سوريه تاكيد مي‌كرد، وارد مذاكره با ايران شده است زيرا وخامت اوضاع در منطقه براي اين كشور نيز نگرانكننده خواهد بود. مطالعه و بررسي كشورهاي منطقه، نشان مي‌دهد كه درجاتي از ناآگاهي و عدم مديريت شرايط، نظم منطقهاي را هدف گرفته و آن را به وضعيت غيرقابل كنترلي سوق مي‌دهد؛ تلاش كشورها براي سلطه بر منطقه و پيگيري منافع حداكثري خود در كنار عدم مديريت مسائل چالشبرانگيز منطقه، نگرانيها و تهديدهاي منطقهاي را افزايش خواهد داد. در اين شرايط عقلانيت ايجاب مي‌كند كشورهاي مختلف منطقه سياست‌هاي خود را در تزاحم با يكديگر دنبال نكنند. بنابراين نقش عربستان و ارتباط ايران با اين كشور براي حل موضوعات منطقهاي مي‌تواند در حال حاضر بسيار موثر و كارآمد باشد؛ زيرا كشورهاي عربي واقفند كه افزايش تنش در منطقه بيش از همه كشورهاي عربي را كه هنوز سر در گريبان مشكلات گذشته ناشي از حمله آمريكا به عراق، بهار عربي و تحركات داعش در عراق و سوريه هستند، درگير خواهد كرد. پس در شرايط كاهش عمق راهبردي منطقه خاورميانه به واسطه افزايش اهميت منطقه پيرامون روسيه، اوضاع منطقه را در شرايط نامناسبي قرار داده است، روابط ايران با غرب رو به وخامت است، روسيه و غرب دچار تنش هستند، اسراييل تصور مي‌كند كه بايد راساً به دفاع از خود بپردازد و تركيه به تنهايي به دنبال منافع و عمق راهبردي خود است، در اين شرايط رابطه ايران و عربستان از اهميت بسياري برخوردار است؛ زيرا امكان كاهش تنش در رابطه ايران و آمريكا را مي‌تواند در پي داشته باشد، اين كشور با طرف غربي و عبري در ارتباط است، مي‌تواند از رابطه ايران با روسيه بهره‌برداري كند و در نهايت زمينه كاهش بحران انرژي را در اواخر سال جاري با ياري يكديگر حل كنند. اگر زمينه ارتباط فراهم نگردد و دو كشور ايران و عربستان به همكاري و مساعدت با يكديگر نپردازند، اوضاع منطقه پيچيده شده و دستخوش تحولات ناخوشايند خواهد شد پس عقلانيت، احتياط و دور انديشي ايجاب مي‌كند كه در اين شرايط از اقدامات تحريك‌كننده كاسته شود و با ايجاد رابطه ايران و عربستان حداقل به كاهش وخامت احتمالي شرايط كمك كرد.
سفر دوباره الکاظمي به عربستان
يک منبع عربي اعلام کرد که نخست وزير عراق قرار است امروز(ديروز) سفري به رياض داشته باشد و مقامات ارشد سعودي را از نتايج سفر اخيرش به تهران مطلع کند. يک منبع ديپلماتيک در رياض اعلام کرد که قرار است مصطفي الکاظمي، نخست وزير عراق امروز(يکشنبه) به شهر جده عربستان برود و با محمد بن سلمان، وليعهد سعودي و ديگر مقامات ارشد اين کشور ديدار کند. اين منبع در گفت‌وگو با خبرگزاري آلمان گفت: الکاظمي نتايج سفر اخير خود به ايران و موضع ايران نسبت به مذاکرات با عربستان که مقدمه‌اي براي بالا بردن سطح اين مذاکرات و حل اختلافات ميان دو کشور و در نهايت بازگشت کامل روابط ديپلماتيک ميان دو کشور است را با مقامات سعودي در ميان خواهد گذاشت. پيش از اين نيز يک منبع دولتي عراقي در گفت‌وگو با روسيا اليوم اعلام کرد که بغداد ميزبان نشستي ميان ديپلمات‌هاي ايراني و سعودي خواهد بود. اين منبع تاکيد کرد: پيش از اين پنج دور مذاکرات ميان تهران و رياض در بغداد انجام شده که همه آن‌ها در سطح امنيتي و اطلاعاتي بود، اما دور جديد در سطح ديپلماتيک خواهد بود. بر اساس اين گزارش، مصطفي الکاظمي، نخست وزير عراق اخيرا سفري به عربستان و ايران داشت و گفته مي‌شود که اين سفر در راستاي گفت‌وگوهاي ميان دو کشور بود.
ارسال نظر