مذاکرات دوحه و خروجی آن

مذاکراتي که در هفته گذشته با ابتکار شيخ تميم بن حمد آل ثاني، امير قطر در دوحه آغاز شد به رغم برخي بدبيني‌ها پيشرفت‌هاي نسبي داشته است. تماس تلفني امير قطر با رئيس‌جمهور اسلامي ايران پيرامون روند مذاکرات دوحه نشان مي‌دهد که دولت قطر به‌طور جدي در پي شکستن قفل مذاکرات به بن‌بست رسيده وين است. از آنجا که امير قطر در آستانه برگزاري جام‌جهاني و همچنين شرايط منطقه و سفر قريب‌الوقوع جو بايدن، در پي ارتقاي جايگاه کشور خود برآمده، لذا تمام تلاش خود را براي به حرکت درآوردن روند مذاکرات و ايجاد يک خروجي قابل قبول از اين مذاکرات مي‌کند. به نظر مي‌رسد مذاکرات دوحه با پيچيدگي‌هاي زيادي مواجه است اما دورنماي مناسبي براي ادامه روند مذاکرات و رسيدن به يک راه حل مطلوب وجود دارد فلذا طي هفته‌هاي آينده اگر مذاکرات دوحه ادامه پيدا کند، به نظر مي‌رسد تلاش دولت قطر بر اين است که از طريق فشار بر دولت آمريکا امتياز بيشتري براي ايران به دست آورد. همين‌طور گفته مي‌شود در مذاکرات دوحه مساله فروش نفت ايران و افزايش فروش نفت ايران مورد توافق قرار گرفته و اين نقطه قوه مذاکرات دوحه است. همچنين با توجه به اينکه کشورهاي اروپايي انگليس، فرانسه و آلمان به اين نتيجه رسيده‌اند که فشاربر ايران نمي‌تواند اين کشور را وادار به تسليم کند فلذا تلاش اين سه کشور اين است که به يک راه حل تواقفي جديدي دست پيدا کنند. از سوي ديگر از جمله اتفاقات مثبتي که اخيرا رخ داد، ششمين نشست سران کشورهاي حاشيه درياي خزر در ترکمنستان است که با توجه به حضور فعال دکتر ابراهيم رئيسي، رئيس‌جمهور اسلامي ايران و ديدارهايي که با آقاي ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهور روسيه داشته نشان مي‌دهد که جمهوري اسلامي ايران با موفقيت بالايي درصدد ايجاد يک بلوک اقتصادي با شرکت کشورهاي آسياي ميانه برآمده. سفرهاي اخير روساي جمهور تاجيکستان و قزاقستان و ترکمنستان به تهران و قراردادهاي اقتصادي دوجانبه و چندجانبه از رويکرد جديد دولت سيزدهم براي ايجاد يک بلوک اقتصادي و احياي جاده ابريشم است که نشان مي‌دهد ايران به سمت ايجاد يک کريدور شمال- جنوب و تقويت محور جاده ابريشم برآمده هرچند که آمريکا به‌خاطر حساسيتي که روي اقتصاد چين دارد، تلاش مي‌کند که اين جاده احيا نشود. به همين منظور به نظر مي‌رسد که سفر آقاي ابراهيم رئيسي و نشست ايشان در ششمين اجلاس سران کشورهاي درياي خزر نقش ايران در حل مناقشات منطقه‌اي را کاملا پررنگ کرده و ايران به سمت ايجاد يک بلوک اقتصادي بزرگ بين شمال و جنوب در تلاش است. موضوع ديگري که وجود دارد سفر اخير آقاي مصطفي الکاظمي، نخست وزير عراق به تهران بود که در محور مناقشات ايران و عربستان کاملا موثر است. اين سفر قطعا به نزديک شدن ديدگاه تهران و رياض در آستانه سفر جو بايدن، کاملا موثر است زيرا تلاش و اراده اين است که از شکل گيري يک ناتوي عبري- عربي در جريان سفر قريب الوقوع جو بايدن به رياض جلوگيري کند و به همين دليل آقاي مصطفي الکاظمي، نخست وزير عراق در سفر به تهران تلاش داشت تا ديدگاه‌هاي ايران و عربستان را به‌هم نزديک کند.