شکستن شاخ غول کنکور
حسین معافی مدرس دانشگاه
يکي از مشکلات آموزشي کشور و عدم دستيابي به اهداف سند تحول بنيادين آموزش‌وپرورش، مساله کنکور و مؤسسات کنکوري و آزمون‌هاي ورودي مدارس خاص هستند که به‌جاي يادگيري معني‌دار و عميق مطالب، مهارت‌هاي تست‌زني و راه‌هاي ميان‌بر را به دانش‌آموزان نشان مي‌دهند. کنکور فقط به حيطه دانشي آن هم در سطوح پايين يادگيري و حفظيات تمرکز دارد و دانش‌آموزان را از پرداختن به ساير حيطه‌هاي مهارتي و نگرشي محروم مي‌کند. به‌طوري‌که بيشتر افراد قبول شده در کنکور توانايي لازم براي حل تشريحي مسائل و توضيح موضوعات علمي را ندارند و فقط راه‌حل‌هاي تستي را مي‌دانند. اين موضوع آموزش در کشور را با مشکل روبه‌رو کرده و شادابي و طراوت را از مدارس مي‌گيرد، دانش‌آموزان را از درک واقعي موضوعات و مفاهيم علمي دور کرده و بيشتر به حفظ مطالب مي‌پردازد. اگرچه برخي محتوي و موضوعات درسي در دوران تحصيل دانش‌آموزان کاربردي و يادگيري مهارت‌ها را مدنظر دارد ولي سايه سنگين کنکور باعث شده که دانش‌آموزان به اين دروس که در کنکور نمي‌آيند اهميت ندهند و توجهي به يادگيري اين دروس مهم و کاربردي نکنند. آمارها نشان مي‌دهد که حدود 80 درصد رتبه‌هاي برتر کنکور از سه دهک بالاي جامعه هستند و در مدارس خاص (نمونه و تيزهوشان) تحصيل مي‌کنند. هزينه‌هاي سنگين آزمون‌ها، کلاس‌ها و مشاوره‌هاي مؤسسات کنکوري باعث شده که دانش‌آموزاني که بضاعت مالي مناسبي ندارند، نتوانند در اين آزمون‌ها و کلاس‌ها شرکت کنند و از بقيه رقباي خود جا بمانند. هزينه‌هاي سنگين کلاس‌هاي کنکوري عدالت آموزشي را هم زير سؤال مي‌برد و در بسياري از شهرهاي دور از مرکز و روستاهاي دورافتاده، دانش‌آموزان دسترسي به اين کلاس‌ها را ندارند و عملا در اين رقابت بزرگ علمي موفق نخواهند شد. موفقيت در رشته‌هاي پزشکي، پيراپزشکي و مهندسي‌ها توقعاتي است که خانواده‌ها از فرزندان خود دارند که اين امر اضطراب و استرسي را هم به دانش‌آموزان و هم به خانواده‌ها وارد مي‌کند که باعث بروز مشکلات جسمي و روحي خواهد شد. مسلماً بروز آسيب‌هاي روحي خطرناک‌تر از آسيب‌هاي جسمي است و مي‌تواند دانش‌آموزان را در سال‌هاي بعد نيز دچار مشکل کند. يادگيري به سبک کنکوري و تلاش براي مهارت تست‌زدن، دانش‌آموزان را تک‌بعدي تربيت مي‌کند و از يادگيري ساير مهارت‌هاي زندگي دور مي‌کند. اين موضوع مي‌تواند آسيب‌هايي را در دوران قبل از کنکور، تحصيل در دانشگاه و حتي بعد از فارغ‌التحصيلي از دانشگاه، به دنبال داشته باشد. مثلاً پزشکي که مهارت گوش‌دادن، مهارت برقراري ارتباط، مهارت کنترل خشم، مهارت گفت‌وگو را ندارد و مهارت نقدپذيري را ندارد، هرچند هم که حاذق باشد، در کارش موفق نخواهد شد. کم‌رنگ‌شدن جايگاه مدارس دولتي و کم‌اهميت شدن کلاس‌هاي درس مدارس و معلم مدرسه، به‌واسطه کلاس‌هاي کنکور، مشکل ديگري است که مافياي کنکور و مؤسسات کنکوري به آن دامن مي‌زنند و آموزش‌وپرورش بايد به اين موضوع ورود کند و با تقويت مدارس دولتي اين مشکل را حل نمايد. علاوه بر دانش‌آموزان خانواده‌هاي آنها نيز در سال‌هاي منتهي به کنکور دغدغه‌ها و چالش‌هاي فراواني دارند و فضاي زندگي آنها در اين سال‌ها متفاوت خواهد بود و جز هزينه‌هاي مالي فراوان، مجبور به تحمل مشکلات زيادي هستند. کنکوري که در عرض چند ساعت سرنوشت تو را رقم خواهد زد و فقط مهارت تست‌زني تو را مي‌سنجد و از ساير مهارت‌ها غافل است، استرس و اضطرابي را در پي خواهد داشت که همه افراد شرکت‌کننده در کنکور را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد و آسيب‌هايي را به دنبال خواهد داشت. قبول نشدن در کنکور هم حس نااميدي را تقويت مي‌کند. نداشتن مهارت‌هاي لازم در زندگي به‌واسطه کنکور، دانش‌آموزان را بيش‌ازپيش نااميد مي‌کند که آينده خوبي نخواهند داشت و چون مهارت‌هاي ضروري را بلد نيستند آنها را به گوشه‌گيري مي‌کشاند. رتبه‌هاي برتر کنکور نيز گاهي اوقات دچار غرور و خودبرتربيني مي‌شوند و توقعات بالايي که خانواده، اقوام و جامعه از آنها دارند باعث بروز چالش‌هايي براي آنها مي‌شود و با همه زحمات، تلاش‌ها و هزينه‌هايي که کرده‌اند احساس مي‌کنند که با قبولي در دانشگاه‌هاي معتبر و رشته موردعلاقه خود به کعبه آمال خويش نرسيده‌اند و دچار افسردگي شده و با تغيير رشته و يا فکر مهاجرت خود را آرام مي‌کنند. اميد است باتوجه‌به تغييراتي که در کنکور سال‌هاي بعد لحاظ شده از جمله تأثير 60 درصدي سوابق علمي (معدل امتحان نهايي پايه دوازدهم) و حذف دروس عمومي و برگزاري دو بار کنکور در سال، بسياري از اين مشکلات کاهش پيدا کند و کم‌کم با حذف تدريجي کنکور و يا کم‌رنگ‌شدن آن در بسياري از رشته‌ها شاهد رشد و شکوفايي بيشتري در عرصه‌هاي علمي کشور باشيم و با جلوگيري از مهاجرت نخبگان و دانشمندان و رتبه‌هاي برتر کنکور و تحول در امر آموزش و يادگيري عميق و معني‌دار مفاهيم و موضوعات کاربردي بتوانيم قله‌هاي علم و دانش را در جهان فتح کنيم.
ارسال نظر