کودکان خیابانی در حلقه آسیب‌ها

آسيب‌هاي اجتماعي تاثير تعيين کننده‌اي بر زندگي آحاد جامعه مي‌گذارد و پيامدهاي آن همه گروه‌هاي اجتماعي را درگير خود مي‌کند. متأسفانه آسيب‌هاي اجتماعي افزايش پيدا کرده که همه براي آن شاهد مثال‌هايي در اطراف خود دارند. آسيب‌هاي اجتماعي شامل ناهنجاري‌ها ونابساماني‌هاي رفتاري وعملکردي است که پيامدهاي نامطلوبي بر زندگي مردم مي‌گذارد. آسيب‌هاي اجتماعي شامل موضوعاتي چون کودکان خياباني، طلاق، اعتياد، سکونتگاه‌هاي غيررسمي، کژرفتاري‌ها، تکدي‌گري، فرار از خانه و... مي‌شود. در مسير پيشگيري از آسيب اجتماعي 20 سال قبل در سال 1381 قانون حمايت از کودکان و نوجوانان به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد تا به زندگي، تربيت و آموزش کودکان آسيب ديده توجه ويژه بشود و حمايت کافي از آنان به‌عمل ‌آيد. 3سال بعد در سال 1384 آيين‌نامه ساماندهي کودکان خياباني با پيشنهاد وزارت رفاه، کار و تامين اجتماعي به تصويب هيات دولت رسيد و جهت اجرا ابلاغ شد. به موجب اين آيين‌نامه به هر فرد زير 18سال که بخشي از زندگي خود را در خيابان سپري مي‌سازد، کودک خياباني گفته مي‌شود و بايد ساماندهي شود. اگرچه در اين قانون براي حمايت از اين کودکان و پيشگيري از آزار و اذيت و سوءاستفاده از آنان مقرراتي وضع شده است و هدف اصلي آن همچنان که از اسمش پيداست، جمع آوري کودکان از خيابان است، ملاحظه مي‌شود که کودکاني باز هم فاقد يک زندگي قابل قبول بوده و به نوعي در خيابان‌ها زندگي مي‌کنند. به‌لحاظ اهميت موضوع و تاثير تعيين کننده و پيامدهايي که زندگي کودکان درخيابان به‌همراه دارد و مي‌تواند باعث گسترش اعتياد، خريد و فروش مواد مخدر، انواع بزهکاري و کژرفتاري شود و براي آنکه از همه ابعاد وضعيت کودکان مذکور مورد مطالعه و اقدام قرار گيرد در اين آيين‌نامه يازده دستگاه در ساماندهي و برگشت زندگي اين کودکان به حالت عادي مسئوليت دارند ازجمله سازمان بهزيستي، نيروي انتظامي، شهرداري‌ها، سازمان صداوسيما، سازمان برنامه و بودجه، کميته امداد، وزارت آموزش وپرورش، وزارت کار و امور اجتماعي، وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکي، وزارت دادگستري با تعيين وظيفه‌اي معين بايد انجام وظيفه کنند و مقرر شده منابع مالي کافي تامين شود و کادر مورد نياز به صورت قراردادي استخدام شوند و از توانايي مددکاران اجتماعي بهره‌گيري شود و کميسيون‌هاي لازم در سطح استان‌ها تشکيل شود و از امکانات نهادهاي مدني و خيريه‌ها بهره‌گيري شود و هر شش ماه گزارش اقدامات به شوراي عالي رفاه و تامين اجتماعي ارسال شود تا مورد رسيدگي قرار گيرد. با وجود گذشت يک فرصت 16 ساله و با عنايت به توجه به همه ابعاد موضوع و دستور براي فراهم کردن همه شرايط و اقدامات ضروري چرا هنوز کودکان بسياري در خيابان هستند؟ اگرچه برخي آمار و اطلاعات مي‌گويد بيش از 50درصد کودکان خياباني از اتباع ديگر کشورها مثل افغانستان و پاکستان هستند ولي همان تعداد کودک ايراني هم که زندگي خياباني دارند زياد است. با وجود تحريم‌هاي ظالمانه استکبار جهاني، جنگ اوکراين وجود فاصله طبقاتي، برخي سوءمديريت‌ها و بيکاري به‌خصوص بين تحصيلکردگان دانشگاهي، در صورت اجراي صحيح آيين‌نامه ساماندهي کودکان خياباني در 16 سال گذشته يقينا مي‌توانست در کاهش يا لااقل عدم گسترش آمار کودکان خياباني بسيار موثر باشد. برخي نيز يکي از دلايل عدم موفقيت اين طرح را روحيه فردگرايي مردم مي‌دانند که بر عملکرد برخي دستگاه‌ها هم اثر گذاشته و در کارهاي جمعي و مشارکتي کمتر موفق هستيم. لذا براي ساماندهي آسيب‌هاي موجود علاوه بر فراهم کردن همه امکانات و منابع موجود ضرورت دارد دستگاهي واحد با اختيارات کافي متولي باشد.