بـايد ميـز مذاکـرات را حفظ کـرد
مرتضي مکي در گفتوگو با «آرمان ملي»:
بـايد ميـز مذاکـرات را حفظ کـرد
قطعنامه شوراي حکام يک هشدار اوليه بود
آرمــان ملــي- عليرضـا پورحسين: مديرکل آژانس بينالمللي انرژي اتمي در صحبتهايي عنوان کرد که گفتوگوها با ايران براي احياي توافق هستهاي به بنبست رسيده است. وي با تکرار اظهارات اخيرش گفت که آژانس بينالمللي انرژي اتمي تلاش ميکند که برخي حقايق موجود در ايران را توضيح دهد و اين آژانس هيچ گونه پاسخي از تهران درخصوص سوالات فني که مطرح کرده است، دريافت نکرده است. از سوي ديگر وزير امور خارجه آمريکا در پاسخ به اين سوال که آيا خاموش کردن دوربينهاي فراپادماني آژانس بينالمللي انرژي اتمي از سوي ايران، به معناي اين است که چشمانداز رسيدن به توافقي با ايران در زمينه برنامه هستهاي از بين رفته، گفته است که مطمئنا آن را از چيزي که هست، سختتر ميکند اما واقعيت اين است که ما در سال گذشته، زمان زيادي را با شرکاي اروپايي، حتي با چين و با روسيه صرف پيگيري براي بازگشت به پايبندي به برجام کردهايم. در راستاي بررسي اين اظهارات «آرمانملي» گفتوگويي با مرتضي مکي، تحليلگر ارشد مسائل سياست خارجي داشته است که در ادامه ميخوانيد:
با وجود صحبتهاي ضد و نقيض آيا در واقع آمريکا پيامهايي براي دولت ايران ارسال کرده است؟
چند روز از صدور قطعنامه عليه ايران در شوراي حکام ميگذرد و در اين بازه زماني سيگنالهايي هم از سوي ايران و هم از سوي آمريکا ارسال شده مبني بر اينکه تمايل به احياي برجام و رسيدن به توافق دارند اما نه از سوي وزارت خارجه ايران به صورت صريح مطلبي بيان شده و نه آمريکاييها اين مساله را تاييد ميکنند. بلينکن به صراحت گفته است که دستور کار مشخص است و حاضر هستند به ميز مذاکرات بازگردند. اظهارات در اين برهه زماني ابهام برانگيز است و مشخصا موضعگيري نميشود اما مشخصا مهمترين موضوع اختلافي همچنان خارج کردن نام سپاه از ليست گروههاي تروريستي است که در خصوص آن توافق نشده است زيرا مقامات آمريکايي باز هم عنوان کردهاند که ايران درخواست فرابرجامي دارد و اين مانع کار است. اينکه ايران و آمريکا تا چه ميزان انعطاف خرج دهند همچنان مشخص نيست اما موضع گيريهاي مبهم نشان ميدهد که هم ايران و هم آمريکا همچنان احياي برجام را ميخواهند اما حاضر نيستند يک امتياز بيشتر بدهند يا يک امتياز کمتر بهدست آورند. خطوط قرمزي ترسيم شده است و هيچ يک حاضر به عقب نشستن از خط قرمز خود نيستند. امروز بايد به دنبال يک راهکار عملي بود زيرا هم آمريکا احساس خطر ميکند.
کم رنگ شدن نقش اروپا در روزهاي اخير در مساله برجام علت خاصي دارد؟
اروپا گرفتاريهاي خاص خود را دارد که از جمله آنها ميتوان به انرژي و اوکراين اشاره کرد. اخيرا اتحاديه اروپا ورود دو سوم از نفت و گاز روسيه به قاره سبز را ممنوع اعلام کرده و همين همگرايي باعث شده تا انتقادهاي زيادي از سوي مسکو روانه پايتختهاي اروپايي شود. اين در حالي است که آلمان هم در حال خروج از سياست محافظهکارانه خود است. به ياد داريم که آنها بعد از الحاق جزيره کريمه در سال 2014 ميلادي به خاک روسيه به دنبال افتتاح خط لوله نورد استريم 2 بودند ولي حالا و پس از حمله مسکو به اوکراين، اين روند تغيير پيدا کرده است. لذا بايد گفت که آلمانها به نوعي از روسيه فاصله گرفتند و به دنبال همگرايي بيشتر با ايالات متحده و کشورهاي اروپايي رفتند که همين موضوع باز هم براي روسها گران تمام شده است. اروپاييها همواره به دنبال کم کردن وابستگي خود به انرژي روسيه بودند. در اين ميان بايد متوجه بود که اروپا طي يک دهه گذشته سعي داشت تا جايگزين جديدي براي انرژي روسيه پيدا کند و به همين دليل اقدامهاي اروپا و سياست کاهش وابستگي به روسيه هم در مدار اين پرونده قرار گرفت. دولتهاي اروپايي حالا در يک مدار مشخص و يک سناريو تاييد شده از سوي ايالات متحده قرار گرفتند و حالا بسياري از معادلات تغيير پيدا کرده است. همين تغيير معادلات سبب شده تا اروپا نتواند نقش موثري در پرونده ايران ايفا کند.
در مجموع تا چه زماني فرصت براي رسيدن به توافق وجود دارد؟
چند نکته را در اين خصوص بايد توجه داشت نخست اينکه بايد ميز مذاکرات همچنان حفظ شود زيرا قطعنامه شوراي حکام عليه ايران يک هشدار اوليه بود. هر ابتکار عملي از سوي ايران بايد با توجه به زمان باشد. اجلاس بعدي شوراي حکام در ماه سپتامبر است و بهتر است تا قبل از آن توافق شکل گيرد زيرا ممکن است گامهاي بعدي عليه ايران نيز برداشته شود. بايد رايزنيهاي جديتر صورت گيرد و مقامات عالي رتبه کشور تصميم نهايي را بگيرند. اين يک مشکل ميان ايران و آمريکا است و تا زماني که اين مساله حل نشود، همکاري با آژانس نيز خوب پيش نميرود. مشخصا اگر اختلافات حل ميشد امروز قطعنامه هم صادر نميشد و گروسي از به بنبست رسيدن مذاکرات خبر نميداد.
ارسال نظر