تاملی بر قطعنامه شورای حکام
حجتالاسلام امیرمحمود گودرزی تحلیلگر سیاسی، راهبردی
روي کار آمدن ترامپ در آمريکا مهمترين شوک امنيتي به جهان سياست بود. اثرگذاري رويکرد ترامپ براي ايران با توجه به نفوذ لابي يهودي و عربي در دوران ترامپ بسيار بيشتر از ساير کشورها و مناطق جهان بود. ترامپ از همان ابتداي کار رويه مخالفت آميز با جمهوري اسلامي ايران و به صورت مشخصتر با برجام داشت و در اقدامي به دور از عرف و هنجارهاي بينالمللي از توافق چند جانبه برجام خارج شد. بيان رويکرد ترامپ از اين جهت است که امروز روابط ايران با کشورهاي غربي متاثر از همان رفتار برجامي ترامپ است. اعمال تحريمهاي يکجانبه از سوي ترامپ که منجر به خروج شرکتهاي بينالمللي از فضاي اقتصاد و تجارت بينالمللي ايران و همچنين قطع فروش نفت ايران به بازارهاي اروپا و آسياي شرقي شد. واقعيت اين است که اقدامات دولت دونالد ترامپ در سال 2018 - در خروج از برجام، علاوه بر اين، شرايط بهطور قابل توجهي در مقايسه با سال 2015، زماني که مذاکرات برجام اوليه به پايان رسيد، تغيير کرده است. ترامپ در حالي که ايران بهطور کامل به برجام پايبند بود، از توافق خارج شد، و سختترين رژيم تحريمهاي اقتصادي را عليه ايران اعمال کرد. از آنجا که اين تحريمها شامل تحريمهاي ثانويه عليه هر شرکتي بود که با ايران تجارت ميکرد، ساير طرفهاي توافق نيز تا حد زيادي از اجراي تعهدات خود تحت قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل از روابط تجاري عادي با ايران منع شدند. بر اساس برجام، اتحاديه اروپا و ايالات متحده موظف بودند از هرگونه سياستي که عليه عادي سازي روابط تجاري و اقتصادي با ايران خودداري کنند. درسي که مردم ايران و دولتمردان (بويژه جناب رئيسجمهور محترم) از تجربه برجام گرفتهاند اين است که ايران هرگز نميتواند به آمريکا اعتماد کند. حتي اگر ايالات متحده يک توافق بينالمللي را امضا کند که توسط شوراي امنيت سازمان ملل متحد تضمين شده باشد، باز هيچ ضمانتي وجود ندارد که ايالات متحده به تعهد خود پايبند باشد. از اين منظر و با توجه به ضررهايي که تحريمهاي ثانويه آمريکا به اقتصاد ايران وارد کرده است قابل درک است که ايران از طرفهاي غربي برجام درخواست تضمينهايي کند. به هر ترتيب با توجه به اينکه طي سه - چهار سال گذشته از نگاه ايران، اقدام عملي از سوي قدرتهاي اروپايي و آمريکا در عمل به تعهدات برجامي صورت نگرفته، مذاکرات در حالت معلق و بلاتکليف باقي ماند. تعليق مذاکرات زمينهسازي خوبي براي جريان صهيونيستي جهت سوار شدن بر فضاي مذاکرات و فاصله افکني هر چه بيشتر ميان ايران با اروپاييها و آژانس بينالمللي انرژي اتمي فراهم ساخت. متأسفانه سفر اخير رافائل گروسي رئيس سازمان انرژي اتمي به تلآويو، در زمان غلط و همچنان در مکان غلط ، ديدار با رهبران صهيونيستي، خود گوياي مداخلهگري منفي اسرائيليها دارد. از اين رو در فضاي ابهام پيش آمده شوراي حکام قطعنامهاي را در محکوميت توسعه فعاليتهاي هستهاي ايران صادر کرد که در برابر جمهوري اسلامي ايران فعاليتهاي پادماني را که فراتر از توافق برجام بود به حالت تعليق درآورد. با قطع شدن دوربينهاي آژانس اين پرسش محل تامل است که آينده روابط ايران و آژانس و اساسا توافق برجام در چه مسيري است. قطع نظر از پيامدهاي منفي قطعنامه شوراي حکام بر بازار طلا و مسکوکات کشور نبايد از نظر دور داشت که طرفين غربي هيچ گاه حسن نيت واقعي در بازگشت به توافق نشان ندادهاند. در همين دوره تقريبا دو ساله بايدن با اينکه در سياست اعلامي شاهد مواضع نرم از سوي تيم وزارت خارجه آمريکا هستيم اما در همين مدت اقدامات اثربخش و معنادار در رفع تحريمها ديده نميشود. به نظر ميرسد دولت آمريکا تلاش دارد با حفظ اهرم تحريم بيشتر امتيازگيري نمايد و از اين شرايط براي تقويت موقعيت حزب دموکرات در انتخابات پيش روي مياندورهاي کنگره استفاده کند.
ارسال نظر