کودکان همچنان قربانی کلاهبرداری‌های بزرگ اینترنتی

آرمان ملي- عاطفه ميرزا: پيش از همه‌گيري شبکه‌هاي اجتماعي در ايران، کارشناسان بر عدم توجه به سواد رسانه‌اي و فرهنگسازي در رابطه با اين پديده جهاني هشدار مي‌دادند. در اواخر دهه 80 که تلفن‌هاي همراه آرام آرام تبديل به يک عضو جدا نشدني در روح و جسم تک تک مردم ايران شد، اين پرسش تا به امروز مطرح است که اقدام دولت‌ها در رابطه با فرهنگسازي و افزايش سواد رسانه‌اي چه بوده است؟ قطعا پاسخ اين سوال به نقل از جامعه شناساني که بارها با آنها گفت‌وگو کرديم، «هيچ» است و آنها باور دارند به‌جز محدوديت براي کاربران که آن نيز نتيجه معکوس داشته، هيج اقدامي در جهت فرهنگسازي و آموزش‌هاي شهروندي در اين خصوص ارائه نشده و اين فضاي همه‌گير که بسياري از تابوها و قبح جامعه در آن شکسته شد، توسط دولت‌ها رها شده است. کسي منکر مزاياي پرشمار فضاي مجازي و شبکه‌هاي اجتماعي نيست، اما اين فضا مانند چاقوي بسيار تيزي عمل مي‌کند که قادر است در يک عمل جراحي، جان يک فرد را نجات دهد يا از سوي مقابل در يک دعوا و نزاع، يک فرد را بکشد. در اين ميان دولت‌ها با هزينه‌هاي چند صد ميلياردي درصدد بومي‌سازي شبکه‌هاي اجتماعي در جهت اجراي قانون و کنترل آن برآمدند، اما مسئولان نمي‌دانند که اصل مهم بومي‌سازي فرهنگي و رعايت قانون در اين فضا ابتدا اعتماد است و سپس تکنولوژي. حالا نيز طي چند روز گذشته با انتشار يک ويدئوي غير اخلاقي ديگر از سوي يک نوجوان، بسياري فرياد «صيانت از فضاي مجازي» برآوردند، در حالي‌که اين امر و استفاده ابزاري از کودکان براي ديده شدن يا درآمدزايي، امري تکراري در يک دهه اخير و در اين ميان سوءاستفاده‌هاي اخلاقي نيز صورت گرفته است.

از ترفند فيلم تا فروش رمز ارز تقلبي

اخيراً پست‌هاي يک پسر خردسال در اينستاگرام با بازخوردها و واکنش‌هاي مختلفي مواجه شده است. در پست‌هاي او دو دختر کم سن و سال به‌عنوان «ملکه‌هاي زيباي او» نيز حضوري نامتعارف دارند و ديالوگ‌هايي که ميان آنها رد و بدل مي‌شود نشان از اين دارد که آنها صرفاً مجريان سناريوهاي از پيش تعيين شده‌اي هستند که تيمي بزرگسال براي آنها نوشته است. همچنين اسبي با نژاد برتر و قيمتي بين يک تا 2 ميليارد تومان و همچنين تجهيزات حرفه‌اي فيلمبرداري که در عکسي که از پشت صحنه آن منتشر شده، نشان مي‌دهد اهداف بزرگي براي توليد چنين محتواهاي بي‌ارزشي وجود دارد. امري که طي‌ سال‌هاي گذشته و با سرمايه‌گذاري خارجي‌ها بر روي شاخ‌هاي مجازي همچون فرزند سفير سابق، يک خواننده يا يک زن، صورت گرفته و آنها با همين ترفندهاي مردم فريب، قشر جوان جامعه را هدف گرفتند و پس از رسيدن به ميليون‌ها فالوور، جيب‌شان را در فضاي قمار مجازي خالي کردند و بيش از هزاران ميليارد تومان، نصيب سرمايه‌گذاراني کردند که به آنها لباس، اتومبيل و ويلاهاي لاکچري مي‌دادند. حالا آنها از فضاي قمار بيرون آمده‌اند که با فروش توکن‌هاي بي‌ارزش، اقدام به کلاهبرداري مي‌کنند. مدتي است که در فضاي رمز ارزها، توکني به نام TNT عرضه شده است، توکني که با نام يکي از خوانندگان خارج از کشور شناخته مي‌شود، اما داراي ريسک‌ها و مخاطرات بسياري است.

واکنش پليس به فيلم منتشر شده

با اين حال رئيس پليس فتا انتظامي کشور از دستگيري سرشاخه‌هاي اصلي شبکه سازمان يافته‌اي خبر داد که اقدام به انتشار لايوهاي غير اخلاقي و نامتعارف در استان‌هاي مختلف کشور مي‌کردند. سردار وحيد مجيد، در تشريح اين خبر اظهار کرد: «پس از انجام مجموعه اقدامات اطلاعاتي و عملياتي فني، اعضاي اين باند با هويت معلوم در استان‌هاي بوشهر، تهران بزرگ، آذربايجان غربي، زنجان و شيراز با رعايت کليه اصول مراقبتي و اخذ حکم قضائي دستگير شدند.» همچنين سرهنگ رامين پاشايي، معاون فرهنگي ـ اجتماعي پليس فتاي انتظامي کشور با تأکيد بر اينکه در بسياري از اين صفحات، کودکان تنها بازيگر بوده و نقش‌گردان اصلي و بازيگردان پشت صحنه، افراد ديگر يا خانواده اين کودکان هستند، گفت: براي افراد دخيل در اين موضوع، پرونده قضائي تشکيل شد اما چون در حوزه کودک و نوجوان برخورد مي‌کنيم، نوع برخورد ما متفاوت است. دو دختر خانمي که در اين کليپ‌ها فعاليت داشتند، احضار شده، تفهيم اتهام شدند و توسط مرجع قضائي براي آن قرار مجرميت صادر شد. اقدام قضائي پليس فتا عليه فردي که صفحه اصلي اينستاگرامي در اين پرونده در اختيار وي قرار داشت، در حال انجام شدن است و ان‌شاءا... به‌زودي نتيجه آن اعلام مي‌شود.

احضار 3 متهم هميشگي

همچنين روز گذشته خبري منتشر شد که گردانندگان يک سايت شرط‌بندي و قمار که از افراد زيادي در تهران کلاهبرداري کرده بودند، سه فرد پرحاشيه فضاي مجازي هستند که به دادسراي جنايي پايتخت احضار شدند. متهمان ساشا پسر سفير سابق ايران در ونزوئلا و امير تتلو و دنيا جهانبخت هستند که در برابر اتهام کلاهبرداري قرار دارند. درحالي‌که اين پرونده همچنان در دادسراي جنايي تهران در حال رسيدگي است، از مدتي قبل افراد زيادي به پليس فتاي پايتخت مراجعه کردند و به طرح شکايت از گردانندگان يک سايت شرط‌بندي و قمار پرداختند. به‌گفته مالباختگان، آنها پول زيادي به بهانه شرط‌بندي پرداخت کرده و در حالي که بسياري از آنها برنده بازي‌ها مي‌شدند اما پولي به آنها پرداخت نمي‌شد. از اواخر پارسال اين شکايت‌ها مطرح شده و روزبه‌روز بر تعداد آنها افزوده مي‌شد.