به خاطر استقلال مذاکره مي‌کنيم

رئيس تيم مذاکره کننده ايران:

به خاطر استقلال مذاکره مي‌کنيم

علي باقري، معاون سياسي وزير امور خارجه و رئيس تيم مذاکره کننده ايران با اشاره به اينکه کوچک‌ترين شائبه براي تسلط بيگانه، به هر نحوي شود، مغاير با تفکر امام است، گفت: طرف مقابل ما آمريکا است. در واقع آمريکا در دنيا نماد استکبار و يکجانبه گرايي است و بقيه چندان ادعايي ندارند. او قدرت‌هاي کوچک همسو با خودش را ملزم مي‌کند؛ ولي اصل او است. اينکه امام اين طور روي آمريکا تأکيد داشت، نشان دهنده عمق بينش امام است. بخشي از اين گفت‌وگو در ادامه آمده است.

امام يکسري کليد واژه مثل «عدالت» و «حمايت از محرومين» دارد. اين کليد واژه‌ها را امروز چطور مي‌توانيم پياده کنيم؟

به نظر من کليد واژه اصلي و محوري امام اين است که نظام و حکومت را جزو احکام اوليه مي‌دانستند. چون مثلا راجع به عدالت کم حرف زده نشده و حتي در خارج از دين ما متفکرين حرف زده‌اند. چون اين يک امر تکويني در عالم است و صرفا يک بحث تشريعي نيست. به نظرم اين وجه مميز امام نيست؛ وجه مميز امام اين است که بنيانگذار يک ساختار حکمراني بر اساس تفکر ديني شده و اين چيزي است که قبل از امام يا غنا کافي و يا جرأتش را نداشته‌اند.

خيلي افراد «استکبارستيزي» که در انديشه امام مطرح است را به «غرب ستيزي» ترجمه مي‌کنند. اما به نظر مي‌رسد که منظور امام صرفا غرب ستيزي نبوده است. نظر شما در اين خصوص چيست؟

يک کليد واژه امام که در شعارهاي انقلاب هم بود، شعار محوري که همه کساني که تاريخ انقلاب را لمس کرده باشند اولين شعاري است که به ذهنشان مي‌آيد، «استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي» است. آزادي که مشخص است، استقلال همان آزادي در ساحت بين‌الملل است. به نظر من «استقلال» کليد واژه‌اي است که مرزها را مشخص مي‌کند. هر جا که مي‌خواهد رفتاري از بيرون يک نگاهي از درون موجب کوچک‌ترين شائبه براي تسلط بيگانه، به هر نحوي شود، مغاير با تفکر امام است. استکبار يک نماد دارد که به فرمايش مقام معظم رهبري مصداق اتمّ آن آمريکا است. يعني آن کليدواژه است و بايد بر اساس آن مصداق پيدا کنيم. چيزهايي که از مرزهاي استقلال، که هويت ما است؛ هويت ديني، انقلابي، ملي و به تعبير مقام معظم رهبري تاريخي. کارويژه استقلال اين است که از اين سه هويت حفاظت شود. اگر کوچک‌ترين خدشه‌اي به اين سه هويت وارد شود، آن وقت ما چيزي نيستيم که بخواهيم دنبال هدفي بگرديم. چون ما الآن به خاطر اينکه هويت داريم، مي‌گوييم اين هدف اقتصادي، سياسي و فرهنگي را دنبال مي‌کنيم. بالاخره ما اين واقعيت را داريم مي‌بينيم که دنيا در چارچوب تفکر يک عده قدرتمدار اداره مي‌شود و آن چند قدرت خيلي نرم و شيک مي‌خواهند بقيه بازيگران صحنه بين‌المللي را در آن چارچوب مدنظر خودشان بياورند. معلوم است که هدفشان چيست. در واقع مي‌خواهند هويت ملت‌ها را خدشه دار کنند. ملتي که هويت نداشته باشد، هر کاري مي‌توانيد با او بکنيد. هنر اصلي امام اين بود که استقلال را به اين معنا ترجمه کرد و در عرصه حکمراني به آن عينيت بخشيد. چون يک وقت لا به لاي خطوط کتاب است، اين يک بحثي است، اما امام در عرصه حکمراني اين کار را انجام داد و از روز اول با مقابله‌ها، تقابل‌ها، مخالفت‌ها، دشمني‌ها و کينه توزي‌هاي کساني که از اساس با اين تفکر مخالف بودند مواجه شد؛ جريان تجزيه طلبي در داخل و تروريسم و... آدم وقتي به 10 سال اول انقلاب بر مي‌گردد که برکت حضور امام در اين کشور همه را مستفيض کرده بود، مي‌بيند بخشي از آنها براي ساقط کردن يک حکومت تازه متولد شده که هيچ، براي يک حکومت مستقر کفايت مي‌کرد. اين هنر امام بود ولي بعضي‌ها تعابير ديگري دارند که در چارچوب پارادايم ذهني خودشان شايد درست هم باشد.

اين استقلال را در مذاکرات چقدر رعايت مي‌کنيم؟

به خاطر استقلال مذاکره مي‌کنيم؛ اگر نمي‌خواستيم از استقلال صيانت کنيم، هرچه آنها مي‌گفتند را مي‌پذيرفتيم. اصلا همه دعوا سر صيانت از مرزهاي استقلال و خطوط قرمز دقيقا همين است. يعني اگر ما هرچه آنها مي‌گفتند را مثل خيلي از کشورهاي ديگر مي‌پذيرفتيم، اصلا مذاکره نمي‌کرديم.

آنها يعني آمريکا يا کشورهاي ديگر از جمله روسيه هم شامل مي‌شود؟

طرف مقابل ما آمريکا است. در واقع آمريکا در دنيا نماد استکبار و يکجانبه گرايي است و بقيه چندان ادعايي ندارند.

چون شما «قدرت‌ها» گفتيد.

او قدرت‌هاي کوچک همسو با خودش را ملزم مي‌کند؛ ولي اصل او است. اينکه امام اين طور روي آمريکا تأکيد داشت، نشان دهنده عمق بينش امام است. نه بعد از انقلاب، امام از سال 42 آمريکا را هدف قرار مي‌دهد و بعد هم مي‌گويد براي اينکه من راجع به آمريکا صحبت کرده‌ام رژيم دارد من را دستگير مي‌کند. چون هر بازيگري در صحنه بين‌المللي دنبال کسب منفعت بيشتر است و اگر براي او امکان داشته باشد به منافع يا حقوق يک بازيگر ديگر تجاوز مي‌کند. ولي محدوده کوچکي براي خودش قائل مي‌شود و دوم اينکه همه حاضر نيستند هزينه بدهند. اما آمريکا براي اعمال قدرتش هزينه هم مي‌دهد. در واقع براي اينکه منافع زياده خواهانه و خودبرتر بينانه خودش را تأمين کند هزينه هم مي‌دهد و به اين جهت است که آمريکا نماد استکبار و به تعبير مقام معظم رهبري مصداق اتمّ استکبار است.