فرجام بن‌بستی که در برجام ایجاد شده است

دو ماه از توقف مذاکرات برجام مي‌گذرد و پيداست مذاکره‌ کنندگان کوشيده‌‌اند اين خبر بد را با لحن خوب و جملات اميدبخش بيان کنند. در اين ميان مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، خواسته است کدهايي هم در خبر بگنجاند و از تأثير عوامل بيروني سخن گفته است. بر کسي پوشيده نيست که يکي از اين عوامل بيروني جنگ روسيه است. مشخصا هيچ‌گاه متوهم نبوده‌‌ايم که فکر کنيم با احياي برجام اوضاع ايران گل و بلبل خواهد شد اما با اين سطح از فشار اقتصادي و تورم ترديدي نداريم که به برجام نياز داريم. مشخصا پس از حمله روسيه به اوکراين روز به‌ روز بيشتر اصرار داشته‌‌ايم که برجام در اسرع وقت احيا شود. به اين علت که مناسبات جهان به هم ريخته و هيچ کشوري از فردا خبر ندارد. بيم آن مي‌رود که جهان در آستانه يک فاجعه باشد. اوضاع جهان شکننده است و اگر قرار باشد گسل‌‌ها گشوده شود، ايران به حکم وضعيت ژئوپوليتيک موجود روي گسل قرار دارد. به شدت بايد توجه داشت که کل مناسبات و معادلات ايران عوض شده است. همه معادلات پيش از بيست‌ و چهارم فوريه 2022 را بايد کنار گذاشت زيرا جهان تغيير کرده است. تحليل و سياست ما نيز بي‌درنگ بايد متناسب با خطرهاي جديد تغيير کند. امروز دلايل براي بازگشت به برجام دلايل سه هفته پيش نيست. غرب امروز به دليل بحران موجود بسيار بيشتر از قبل به احياي برجام نياز دارد. با توجه به پيشرفت‌‌هاي ايران، انباشت زمان و بحران جنگ، سطح ريسک از حد مجاز بالاتر رفته است. مشخصا نمي‌توان همه عوامل خطر را شناسايي و مهار کرد. سطح ريسک را بايد پايين آورد زيرا جهان در عمل نيز تغيير کرده است و بايد هوشيارانه عمل کرد. از سوي ديگر بايد توجه داشت که دو گروهي که با انگيزه‌هاي متضاد از اول مخالف برجام بوده‌اند، بايد توجه داشته باشند که برجام يک ايده اصلاح‌‌طلبانه نيست که از دو منظر متضاد حکومت‌ دوستانه يا حکومت‌ ستيزانه از آن متنفر باشند. نه تنها هيچ تضميني وجود ندارد که نبودن برجام به هدف سياسي اين اقشار کمک کند، بلکه بيم آن هم مي‌رود که نبودن برجام تاثيري برخلاف اهداف سياسي‌شان داشته باشد.