تاثیر تحولات منطقه بر سیاست خارجی ایران
سیدمحمود صدری تحلیلگر مسائل بینالملل
به نظر ميرسد که تحولات منطقه در ماههاي اخير تقريبا به ضرر ايران در حال رقم خوردن است. اين تغييرات ممکن است در کوتاه مدت آسيب جدي براي ايران نداشته باشد اما خسارتهاي دراز مدت آن غير قابل جبران است. يکي از اين تحولات آشتي قطر، امارات و عربستان است که اختلافات آنها به عنوان شکاف بزرگي در متحدين عليه کشورمان محسوب ميشد و چندي پيش ترميم شد. توافق ترکيه با امارات و سفر اردوغان، رئيسجمهوري ترکيه به عربستان هم نقطه عطفي در کاهش اختلاف دو جبهه عربي ترکي است. تضادهايي که بين اين کشورها وجود داشت به عنوان يک هديه و عاملي مهم در پيروزي سوريه و ايران بر تکفيريها محسوب ميشد. هم چنين اين اختلافات در شکست نسبي توطئه ترامپ و پمپئو براي فشار حداکثري عليه ايران بسيار موثر واقع شد. ضمن اينکه تضعيف گروههاي تکفيري و جنگ بيامان آنها در سوريه عليه يکديگر در نتيجه همين اختلافات بود. از جانب ديگر درگيري فکري اخوان و وهابيون و رقابت سخت آنها نيز در سايه اختلاف دو کشور ترکيه و قطر با عربستان و امارات و مصر در وضع غير قابل سازش قرار داشت. طرح اتحاد اسرائيل و کشورهاي عربي نيز با دوري ظاهري ترکها و در پله بعد قطريها نميتوانست به شکل امروزي علني جلوه کند. درست است که اماراتيها بيپروا و خيلي آشکار به اين روابط ميپرداختند اما عربستان خود را از اين نزديکي دور نگاه ميداشت. مشخصا امروز همه چيز در منطقه درحال تغيير است و قطبهاي جديد سياسي در خاورميانه در حال شکل گيري است. اکنون ترکها بسيار جسورانه و با تمام قوا درصدد مناسبات پيشرفته با اسرائيل هستند. به طور کلي آن چه در منطقه رخ داده، آشتي بين رقبا و دشمنان ديروز، رقم خورده است. اين شرايط راه را براي برقراري ارتباط عربستان با اسرائيل هموار و سهلتر خواهد کرد. در اين ميان چند عامل ميتواند توازني نسبي را بين اتحاد اين کشورها و ايران برقرار کند. اولين عامل، نزديک شدن گروههاي مبارز فلسطيني و زاويه گرفتن اخوان با ترکيه است. روشن است که فلسطينيها ناچارند براي بقاي خود اين استقلال و جداسازي را تا حد ممکن در پيش بگيرند که تنشهاي اخير بين اسرائيل و آنها و اتحاد فعلي نيروهاي مبارز و جهادي فلسطيني نشان از اين امر دارد. در اين ميان آن چه که بيش از حد اهميت دارد اين است که ايران بايد هوشمندانه گام بردارد و به سمتي حرکت کند که اين معادلات ايران را در تنگنا قرار ندهد. شايد کليد پيروزي ايران در هفتههاي آينده در ميانه همين تحولات قابل رويت باشد.
ارسال نظر