احیای برجام در هاله‌ای از ابهام
آرمان ملي- حميد شجاعي: شايد اگر در روزهاي پاياني سال گذشته از هر کسي در خصوص مذاکرات وين و احياي برجام پرسش مي‌شد قاطبه افراد نسبت به رسيدن به توافق و احياي برجام ابراز خوشبيني مي‌کردند. اما امروز با گذشت نزديک 2 ماه از سال جديد شرايط به نوعي دگرگون شده که رسيدن به توافق در هاله‌اي از ابهام قرار گرفته است. هر چند که اروپايي‌ها و درصدر آنها جوزپ بورل، هماهنگ کننده سياست خارجي اتحاديه اروپا بر اين باور هستند که طولاني شدن تنفس در مذاکرات سازنده نيست اما نوع رويکردهاي طرف‌‌هاي مقابل اين پالس را مي‌فرستد که غربي‌ها چندان هم علاقه‌اي براي بازگشت به ميز مذاکره و احياي برجام ندارند. البته بسياري از تحليلگران و کارشناسان بر اين عقيده‌اند که امروز تروئيکاي اروپا چندان تاثيري در روند مذاکرات ندارند و به واقع اين ايران و آمريکا هستند که با رويکردها و تصميمات خود تعيين ميَ‌کنند روند مذاکرات به چه سمت و سويي برود. آنچه مسلم است و از نوع اظهار نظرها و سمت‌گيري‌هاي غربي‌ها مي‌توان فهميد مذاکرات برجام براي آنها در درجه دوم اهميت قرار دارد و عمده نگاه غربي‌ها به جنگ ميان روسيه و اوکراين معطوف است. از همين‌رو است که نوع رويکرد سازنده‌اي که پيش از اين غربي‌ها از آن سخن مي‌گفتند جاي خود را به اظهارات زياده خواهانه داده است. امري که از آن به خواسته‌هاي فرا برجامي تعبير مي‌شود. ايران خواهان رعايت شروط سه‌گانه خود که در مذاکرات مطرح کرده است و همچنين خواستار خروج نام سپاه پاسداران از ليست تحريم‌هاي آمريکاست که کاملا در قالب برجام مي‌گنجد اما طرف مقابل به جاي تن دادن به خواسته بحق و قانوني ايران با ادعاهاي زياده‌خواهانه خواسته‌هاي بحق ايران را فرا برجامي خوانده و در اظهاراتي خواستار عمل به خواسته‌هاي کاخ سفيد از سوي تهران شده است. لذا مشخص است که کدام طرف خواسته‌هاي فرابرجامي دارد. قدر مسلم استراتژي براي آمريکا اگر اين است که ايران از مسير صلح آميز فعاليت‌هاي هسته‌اي‌اش خارج نشود بايد مطالبات رفع تحريم ايران را جواب دهد در آن صورت فعاليت‌هاي ايران در چارچوب آژانس و پروتکل الحاقي قرار مي‌گيرد. توافق در دسترس است و طرفين با تعديل برخي مسائل مي‌توانند برجام را احيا کنند.
2 طرح ضد ايراني
گرچه آمريکايي‌ها در ظاهر از تمايل خود براي ادامه مذاکرات و احياي توافق هسته‌اي سخن مي‌گويند اما در صحنه عمل سياسي شاهد رويکرد ديگري از فضاي دروني ايالات متحده هستيم. چنانکه اخيرا کنگره آمريکا طرح جديدي را براي حفظ فشارها بر ايران به تاييد رهبري جمهوري‌خواهان راي داده و تصويب کردند که به موجب اين طرح هرگونه توافق هسته‌اي با تهران بايد به آنچه «حمايت ايران از تروريسم در منطقه» عنوان شده بپردازد و آمريکا نبايد تحريم‌ها عليه سپاه پاسداران ايران را لغو کند. اين طرح که بامداد پنجشنبه با 62 راي موافق در برابر 33 راي مخالف به تصويب کنگره آمريکا رسيده اگرچه الزام‌آور نيست اما موجب پيچيده‌تر شدن روند مذاکرات با ايران براي احياي برجام خواهد شد. آنطور که نشريه پوليتيکو آورده است؛ طبق گفته چند نفر از کساني که در جريان جلسه‌هاي محرمانه کنگره بر سر تاييد اين طرح بوده‌اند، قانون‌گذاران هر دو حزب گفتند اين يک هشدار به تيم مذاکره‌کننده بايدن است که تقريبا در خفا تاييد کرده‌اند توافقي که فراتر از محدود کردن برنامه هسته‌اي ايران برود، ديگر امکان‌پذير نيست. اين در حالي است که سناتورهاي آمريکايي همچنين در اقدام ضد ايراني ديگر طرحي را با 86 راي موافق در برابر 12 راي مخالف تصويب کردند و در آن خواستار ادامه تحريم‌هاي مرتبط تروريسم عليه ايران شدند و ادعا کردند که حفظ اين تحريم‌ها براي محدود کردن همکاري ميان تهران و پکن ضروري است.
اراده لازم را براي رسيدن به توافق نشان داديم
وزراي امور خارجه جمهوري اسلامي ايران و ايرلند ضمن مروري بر موضوعات دوجانبه فيمابين، بر ضرورت پيگيري روند توسعه و گسترش مناسبات دوجانبه، همچنين تداوم رايزني و مشورت با يکديگر تاکيد کردند. سايمون کاوني وزير امور خارجه ايرلند در تماس تلفني با حسين اميرعبداللهيان وزير امور خارجه درباره مسائل دوجانبه، بين‌المللي و مذاکرات وين گفت‌وگو و تبادل نظر کرد. در اين گفت‌وگوي تلفني وزير امور خارجه کشورمان درباره بحران اوکراين گفت: تاکنون دو بار حامل پيام وزير خارجه اوکراين به همتاي روس خود بوده‌ام. ما مخالف جنگ و آوارگي انسان‌ها در اوکراين، يمن، فلسطين، افغانستان و ساير مناطق جهان هستيم و معتقديم براي تحقق صلح و امنيت پايدار بايد در مسير راه حل‌هاي سياسي گام برداشت. حسين امير عبداللهيان با اشاره به سفر اخير وزير خارجه ايرلند به تهران و ضمن تشکر از تلاش‌هاي سازنده وي اظهارداشت: جمهوري اسلامي ايران علاوه بر ابتکارات سياسي، وجود اراده لازم براي رسيدن به يک توافق خوب، قوي و پايدار را در مذاکرات لغو تحريم‌ها بارها در عمل نشان داده است. رئيس دستگاه ديپلماسي بيان کرد: اکنون اين طرف آمريکايي است که بايد با رويکردي واقع‌بينانه، به اصلاح رفتار غيرقانوني ترامپ مبادرت ورزد و در مسير ابتکار سياسي گام بردارد و ما ضمن توجه به خطوط قرمز خود، مسير ديپلماسي را براي رسيدن به نقطه توافق نهايي ادامه مي‌دهيم. امير عبداللهيان همچنين در گفت‌وگو با شبکه عربي المسيره درباره مذاکرات احياي توافق هسته‌اي در وين عنوان کرد: اين مذاکرات متوقف نشده است اما به طرق ديگري و با تبادل پيام‌هاي مکتوب بين ايران و آمريکا از طريق نماينده اتحاديه اروپا در مذاکرات وين در حال انجام است که اين روند در راستاي لغو تحريم‌هاي يک‌جانبه آمريکاست. رئيس دستگاه ديپلماسي اظهار کرد: هدف ما در اين مذاکرات رسيدن به توافقي قوي و بادوام است و از طرف آمريکايي خواسته‌ايم واقع بين باشد، تاکيد کرده‌ايم لغو تحريم‌ها در تمامي بخش‌ها و ارائه ضمانت‌هاي اقتصادي يکي از مهم‌ترين نکات در دستور کار مذاکراتي ماست. وي همچنين مطرح کرد: من فکر مي‌کنم طرف آمريکايي به خوبي به خطوط قرمز ايران واقف است و ما به مذاکرات ادامه مي‌دهيم و به محض اينکه به نقطه توافق برسيم، نماينده ما در مذاکرات در وين آخرين مراحل توافق را انجام خواهد داد.
درحال مشورت با متحدان و شرکا هستيم
سخنگوي وزارت امور خارجه آمريکا درباره طرح جايگزين آمريکا در صورت دست نيافتن به توافق با ايران گفت: ما معتقديم که بازگشت به برجام همچنان در راستاي منافع امنيت ملي ماست زيرا بر برنامه هسته‌اي ايران بار ديگر محدوديت وضع مي‌کند. ند پرايس در راستاي سياست هراس از پيشرفت‌هاي برنامه هسته‌اي ايران در چارچوب برجام و در پي خروج کشورش از اين توافق، اظهار داشت: از سال 2018 برنامه هسته‌اي ايران به گونه‌اي که براي ما و بسياري از متحدان ما در سراسر جهان غير قابل قبول است، پيشرفت داشته است. اگر بتوانيم بار ديگر به پايبندي به برجام بازگرديم، اين توافق بار ديگر سختگيرانه‌ترين رژيم نظارت را بر برنامه هسته‌اي ايران وضع خواهد کرد. ند پرايس ادعا کرد: بنابر اين ما در موقعيتي خواهيم بود که يا به پايبندي به برجام باز خواهيم گشت و يا ما مجبور خواهيم شد مسير ديگري را دنبال کنيم. سخنگوي وزارت خارجه آمريکا بدون اشاره به تقاضاهاي فرابرجامي کشورش ادامه داد: ما از ابتدا مي‌دانستيم که بازگشت به پايبندي به برجام تضمين شده و قطعي نيست؛ بنابر اين گفت‌وگوها و مشورت‌ها با متحدان و شرکاي ما در خصوص اين مسير جايگزين، چند ماهي است که درحال انجام است. ما درحال مشورت با متحدان و شرکا در سراسر جهان هستيم تا ابزاري براي تحقق اين تعهد رئيس‌جمهوري آمريکا ايجاد کنيم.
ارسال نظر