قبل از پایان سال توافق حاصل می‌شود
آرمان ملی- علیرضا پورحسین: روز گذشته سخنگوی وزارت خارجه ایران در خصوص مذاکرات احیای برجام گفت که در راستای گفت‌وگوهایی که تاکنون انجام شده بسیاری از جداول آماده شده و ستون‌‌های این جداول نیز آماده است. بخشی از پرانتزها پاکسازی شده‌اند. در مورد ایده‌ها نیز تا حدود بسیار زیادی توافقاتی انجام شده و در حال تبدیل شدن به جملات و کلمات هستند. البته موضوعات باقی مانده، موضوعات کلیدی هستند که نیاز به اخذ تصمیمات خاص سیاسی دارد به خصوص از طرف واشنگتن و آنها باید تصمیمات خود را در مورد مسائل باقی مانده به خصوص موضوع رفع تحریمها اعلام کنند و اگر این اتفاقات در بازگشت تیم‌‌های مذاکره‌کننده به وین رخ دهد می‌توان گفت با سرعت خوبی به سمت رسیدن به یک توافق پایدار و قابل اتکا در حال حرکت هستیم. در راستای بررسی این صحبت‌ها و آخرین وضعیت مذاکرات در وین، «آرمان‌ملی» گفت‌وگویی با محمدجواد جمالی‌نوبندگانی، نایب‌رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس دهم داشته است که در ادامه می‌خوانید.
با توجه به صحبت‌های وزیر خارجه ایران، آیا به‌واقع توافق در وین در دسترس است و موضوع لاینحلی باقی نمانده است؟
مذاکرات در مرحله فشارهای زنجیره‌ای است. از یک سو شاهد هستیم که غربی‌ها اولتیماتوم زمانی تعیین می‌کنند و به نوبت نقش پلیس خوب و بد را ایفا می‌کنند و از سوی دیگر شاهد هستیم که برخی به دنبال شیطنت‌های سیاسی و نظامی هستند تا به نحوی به مذاکرات برجام ضربه وارد کنند و روند دیپلماتیک را مختل کنند. اتفاقاتی نظامی که در چند روز اخیر در منطقه رخ داده است نیز بی‌ارتباط با این موضوع نیست. برخی کشورهای عربی و اسرائیل هنوز به دنبال کارشکنی علیه ایران هستند و می‌خواهند علیه ایران فشار وارد کنند تا ایران امتیازات کم‌تری در مذاکرات به‌دست آورد. همین چندی پیش نیز شاهد بودیم که نامه‌ای از سوی سناتورهای جمهوری‌خواه نوشته شد و اعتراض صورت گرفت. از سوی دیگر چند تحریم جدید علیه شرکت‌های ایرانی وضع شد. تمامی این موارد فشارهایی هستند با این هدف که غربی‌ها در چانه‌زنی دست برتر را داشته باشند. امروز نیز تهدیدات نظامی در دستور کار قرار گرفته و تحرکات نظامی در منطقه بیشتر شده است که باز این مورد هم برای اعمال فشار بر ایران است تا سریعا به توافق تن دهد. ایران نیز ابزار خاص خود را دارد که مشخصا تداوم غنی سازی 60درصدی یکی از این
ابزارهاست که سبب شده تا غربی‌ها به توافق با ایران تمایل داشته باشند. با این وجود به نظر می‌رسد که هر دو طرف تمایل دارند تا به توافق برسند و این را در صحبت‌های مسئولین طرفین نیز به خوبی می‌توان شنید که تقریبا هر روز مطرح می‌شود.
مهم‌ترین موانع باقی مانده در مسیر مذاکرات وین چه مواردی است و تا چه زمانی اختلافات حل و فصل می‌شود؟
باید توجه داشت که اتفاقات گذشته سبب شده تا دیوار بی‌اعتمادی میان طرفین بزرگ شود و کار برای اعتمادکردن سخت شود که مشخصا آمریکا در ایجاد بی‌اعتمادی نقش اصلی را داشته است. از سوی دیگر متن توافق نیز به نقاط حساسی رسیده است و به نظر می‌رسد باید در خصوص جزئیات تصمیم‌گیری شود تا توافق نهایی شود. خروج آمریکا از برجام کار را سخت و پیچیده و زمان بر کرده است و خود آمریکایی‌ها نیز به این امر اذعان دارند. مسیر مثبت است و این روند مثبت بر مخالفین برجام نیز تاثیر گذاشته است. در گذشته شاهد بودیم که اسرائیل کاملا مخالف برجام بود اما امروز مدعی شده‌اند که اگر امتیاز زیادی به ایران داده نشود، توافق می‌تواند خوب باشد. مذاکرات قطعا هنوز هم سخت و پیچیده و فنی است و بعید به نظر می‌رسد در هفته‌های آینده به نتیجه برسد اما به نظر می‌رسد که تا قبل از پایان سال شمسی توافق حاصل شود. شنیده‌ها حاکی از این است که توافقات زیادی شکل گرفته است اما همواره مواردی که در آخر رایزنی باقی می‌مانند بیشتر زمان‌بر هستند و دشوارتر می‌توان در خصوص آنها به توافق رسید. ترامپ پس از خروج از برجام با گره زدن مذاکرات هسته‌ای به موضوعات منطقه‌ای و حقوق
بشری کاری کرد که هنوز هم به سختی بتوان به توافق رسید و این نیز یک مانع دیگر در مسیر مذاکرات وین است. سیاست‌های خاصی در منطقه وجود دارد که مذاکرات فعلی را از مذاکرات برجام اولیه سخت‌تر کرده است. مشخصا عربستان و امارات و بحرین نیز بازی خاص خود را در این زمینه انجام می‌دهند. اتفاقی که در زمان مذاکرات اولیه برجام کم‌تر شاهد آن بودیم. زمانی که این فشارها را در کنار بدعهدی آمریکا قرار می‌دهیم، متوجه می‌شویم که ایران حق دارد به دنبال تضمین باشد و این نیز روند مذاکرات را طولانی‌تر کرده است. امروز طرفین مذاکرات در وین در مسیر توافق گام برمی‌دارند و این را می‌توان به وضوح مشاهده کرد و به همین علت احتمال توافق را باید زیاد دانست. به نحوی باید گفت که مذاکرات در مرحله چانه‌زنی و فشار است.
در صورتی که چانه زنی و فشار نتیجه ندهد، توافق موقت می‌تواند گزینه مناسبی برای ایران باشد؟
امروز هم بحث توافق موقت مطرح است و هم بحث توافق پلکانی که هر کدام مولفه‌های مهمی دارند. باید مشخص شود زمانی که سخن از توافق موقت می‌شود، زمان پایان آن چه روزی است. قطعا توافق موقت نیز آسان نیست زیرا طرف‌های مقابل می‌توانند یک شبه تحریمها را دوباره علیه ایران وضع کنند اما ایران شاید به چند ماه زمان نیاز داشته باشد تا تعهدات هسته‌ای خود را کاهش دهد. دقیقا به همین دلیل ایران امروز گارد بیشتری نسبت به توافق موقت دارد و آن را نپذیرفته است. باید بسیاری مولفه‌ها در توافق موقت مورد نظر قرار گیرد و بسیار هوشیارانه در خصوص آن تصمیم‌گیری کرد.
ارسال نظر