چرا همزمان یقه «فرهادی» را میگیرند؟
سیدعبدالجواد موسوی و جواد طوسی، درباره وجوه مختلف فیلم «قهرمان»، کارنامه سینمایی اصغر فرهادی و انتظارات طیفهای مختلف سیاسی از این کارگردان، به بحث و گفتوگو نشستند. به گزارش خبرآنلاین، «قهرمان»، تازهترین فیلم فرهادی، نماینده ایران در جوایز اسکار امسال است و تاکنون هم در جشنوارههای جهانی، خوش درخشیده است. این فیلم، این روزها در سینماهای ایران، آمریکا، فرانسه و چندین کشور دیگر روی پرده است و در کشور خودش، با وجود آغاز خوب در اکران، بهمرور، دچار افت فروش شد.
فیلم سینمایی «قهرمان» دو ماه است که روی پرده سینما رفته و بازخوردهای متفاوتی هم داشته است. نظر شما چیست؟
جواد طـــوسی: در یک نگـــاه واقعبینانه، اصغـــرفرهــــادی در سینمای ما جایگاه رفیعـی دارد و با وجود تمام موافقان و مخالفان، نمیتوان جایگاه رفیع او را انکار کرد. اصغرفرهادی، در یک دوره حساس تاریخی و اجتماعی جنس متفاوتی از سینمای اجتماعی را ارائه داد و باید بپذیریم که سینمای بعداز انقلاب با توجه به تدوام بحرانها و التهاباتی که همچنان آها را تجربه میکنیم در طبقهبندی اجتماعی نیز همچنان حضور دارد و به همین دلیل سینمای اجتماعی میتواند یکی از نقاط شاخص تولیدات سالانه ما باشد.
درواقع سینمـــای اصغر فرهادی مخاطبان خــاص خود را دارد.
طوسی: بله، مثلا در فیلم «رقص در غبار» یک طبقه بریده از جامعه و انزواطلب به نمایش در آمده، اما فرهادی به مرور زمان متوجه شد که این سینما جواب نمیدهد و از «چهارشنبهسوری» به بعد طبقه متوسط جامعه شهری را به نمایش در آورد. اگرچه بهدلیل مسائل اقتصادی، این طبقه تشخص فردی، فرهنگی، شخصیتـــی و اجتماعی خود را از دست داده است، اما هنوز هم مطالبات و برتریهایی نسبت به طبقه فرودست دارد که نمیتوان آنها را نادیده گرفت. عبدالجواد موسوی: البته فرهادی در «قهرمان»، بهنوعی بازگشت به «رقص در غبار» داشت منتهی در هر دو اثر مفاهیم ثابتی را ارئه داد، یعنی برای کارگردان تفاوتی نداشت که سراغ کدام قشر جامعه میرود فقط هدفش این است که بگوید در هر شرایطی ریا، دروغ و فریب، جزو مسائلی است که به آن پرداخته میشود و بهنظرم این موضوع تبدیل به جهان آقای فرهادی شده است.
طرح مسالـــه اصلی فیلم «قهرمان» چیست؟
طوسی: فرهادی پایش را از دروغ و پنهانکاری که در «درباره الی» و «چهارشنبهسوری» وجود دارد و فقط سراغ افراد میرود فراتر گذاشته و اینبار خِفت همه جامعه را میگیرد و این هم حرف درستی است.
قهرمان» این فیلم کیست؟
طوسی: دغــدغـــه اصلی اصغر فرهادی در اینجا به معنــای شکل کلاسیک خود نیســـت. فرهادی میخواهد بگوید در این زمانه یک فرد قهرمان اگر خیلـــی هنر کند، همان کاری را انجـــام میدهد که «رحیم» انجام داد. البته معتقدم که «قهرمان» جزو کارهای خوب اصغر فرهادی است چون به «شهرزیبا» و «چهارشنبهسوری» بازگشته است و به آدمهایی پرداخته که نیاز به یک چتر حمایتی دارند. موسوی: معتقدم جامعهای که تا این اندازه در آن دروغ و ریا وجود دارد، همین که یکنفر خلاف بقیه عمل کند، «قهرمان» است و این موضوع اهمیت دارد. طوسی: درواقـــع شما میگویید «رحیم» ما خارج از رسانهای که از آن استفاده ابزاری کرد، وقتی قائم به ذات خــود میشود، یک شمایل قهرمانانه باورپذیر پیــدا میکند. موسوی: در اینجــــا سادهلوحی «رحیم» به نمایش در میآید آن هم در جامـــعهای که هر تصمیمی گرفته شود، سیاسی تعبیر میشود. درچنین جامعهای هم راستگفتن خیلی سخت است هم دروغگفتن و اوضاع بسیار پیچیده است. طوسی: فیلم «قهرمان»، رفتار تعدادی از دولتمردان ما را هم مورد نقد قرار میدهـد و این یک نگاه شخصی است.
چرا نیـــروهای ارزشی هــمزمان یقه فرهـــادی را میگیرند؟
موسوی: یک موضوعی وجود دارد در زمانیکه روحیه جمعی مردم ایران نسبت به حالا شادتر بود، دائم موسیقیهای غمگین ساخته میشد، بعد همان خوانندهها مهاجرت کردنـــد و بهجای اینکه در غربت از این آهنگها بخوانند، موسیقی شیشوهشت ساختند. این موضوع درباره سینما هم صدق میکند، زمانیکه ما حالمان بد است، هیچ تمایلـــی نــداریم که موضوعات بد را ببینیم یا بشنویم. البته بهلحاظ تاریخـــی هم مـــا چنین سابقهای داریم، زمانیکــه عبید زاکانی طنز مینوشت، یکی از بدترین ادوار تاریخ بوده است و بیشتر جامعهشناسان باید درباره این موضوع صحبت کنند که چرا در این اوضاع ناجور اقتصادی و اجتماعی اما دنبال دیدن «گشت ارشاد۳» هستیم نه تماشای واقعیت جامعه خودمان.
ارسال نظر