قرارداد ايران و چين؛ تضمين‌ها و سود طرفين؟

قرار داد 25 ساله ایران و چین بسیار کلی است و هیچ اطلاعاتی از جزئیات آن به بیرون درز نکرده و همه از آن بی‌خبرند. صرفا مفاهیمی کلی آورده شده که تبیین و تفسیر درستی هم از آن صورت نگرفته است. مثلا در این سند آمده که همکاری‌های علمی، همکاری در زمینه قدرت نظامی، همکاری در زمینه راه و ترابری و... در حالی که باید مشخص شود که حدود این همکاری‌ها و نحوه آن از نظر مادی، تعهدات طرفین، حقوق ایران، تضمین‌ها و سود مورد انتظار همه باید مشخص شود که بدانیم این قرار دادها تا چه حدی می‌تواند قابل قبول وسود‌آور باشد. برای هرکدام از بندهای این موافقتنامه کلی شاید باید چند قرار داد جزئی منعقد شود و در اختیار مردم قرار بگیرد و یا حداقل کارشناسان آن را ببینند تا بتوانند اظهار نظرهای دقیقی انجام دهند. در غیر این صورت و به صورتی که کلیات بیان شده این توافقنامه خوب است و شامل همه زمینه‌ها نیز می‌شود. چین هم که آماده همکاری است. ولی چین در جاهایی که سرمایه‌گذاری کرده و از محلی که باید سرمایه مستهلک نشده اتفاقات عجیب و غریبی رخ داده است. از در اختیار گرفتن بنادر تا تحریم‌ها، رفتارهای متفاوتی را از چین شاهد بودیم. لذا به این صورت هم نیست که چون چین در حد آمریکا سلطه‌گر نیست پس می‌تواند کاملا مورد اعتماد قرار گیرد. اولین بحث این است که جزئیات این قراردادها در اختیار کارشناسان قرار گیرد تا سمت و سوی واقعی چینی‌ها را بدانیم. از طرف دیگر اینکه این قرارداد چه کمکی به اقتصاد کشور می‌کند باید گفت که وقتی مناسبات بین‌المللی کشورمان را گسترش دهیم و بتوانیم زمینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری متعارف در کشور ایجاد کنیم قطعا می‌توانیم شاهد تاثیرات بسیاری در وضع اقتصادی کشور باشیم. صرف اینکه یک شرکت خارجی برای کشور سرمایه می‌آورد، سرمایه‌گذاری نیست و نمی‌شود که فی نفسه اعلام کرد که این به نفع کشور است. باید بدانیم که حاصل این سرمایه‌گذاری چیست و با چه شیوه، روش، تضمین‌ها و چه سودی می‌خواهیم این سرمایه‌گذاری انجام شود. ولی اگر این سرمایه‌گذاری به طور متعارف صورت بگیرد در حوزه امنیت ملی هم کمک بزرگی می‌کند چون به هر حال باعث شکوفایی اقتصادی کشور می‌شود. از طرفی اینکه هنوز جزئیات این قرار داد 25 ساله مطرح و منتشر نشده شاید به این دلیل باشد که هنوز دو کشور وارد جزئیات نشده باشند، پلن کلی برای همکاری داشته باشند و حوزه‌های همکاری را مشخص کردند و می‌خواهند به صورت دراز مدت ادامه دهند. البته این قرار داد در حوزه هر سازمان یا وزارتخانه‌ای که قرار می‌گیرد باید مذاکرات مختص به همان حوزه انجام شود. مثلا در مورد همکاری‌های انرژی و نفت باید مشخص شود که نفت را با چه قیمتی و به چه صورتی پیش فروش می‌کنیم و سرمایه‌گذاری چین در میادین نفتی بالادستی و پایین دستی کشورمان به چه صورت و بر اساس کدام قرار داد است.