برنامه کاهش HIV در میان معتادان
فاطمه رضوان مدنی رئیس مرکز درمان اعتیاد سازمان بهزیستی
در ارزیابی برنامههای کاهش آسیب مشخص شده که مراجعان زیادی از مراکز کاهش آسیب مثل شلترها و دیآی سیها استقبال کردند و بهدلیل ایجاد دسترسی، افراد کاملا محروم که از پایینترین اقشار جامعه هستند، توانستهاند از این خدمات استفاده کنند. در زمینه انتقال بیماری، در بخش HIV و رشد شدیدی که حدودا ۱۰ تا ۱۲ سال پیش وجود داشته است، در حال حاضر به دلیل برنامههای کاهش آسیب، نگرانیها از رشد این بیماری کمتر و بیماری کنترل شده است. مراکز کاهش آسیب در برنامه خودارزیابی بینالمللی به عنوان نمونه موفق از طریق سازمانهای بینالمللی در منطقه و دنیا معرفی شده و از این جهت سعی شده که عملکرد پویا داشته باشد و خدمات جدیدی شامل موبایل سنترها، ایستگاههای کاهش آسیب و مراکز سیار و یا ادغام مراکز گذری/ شلتر و... اضافه شود؛ از این جهت بهرغم کاستیهایی که باید جبران کرد، فعالیتها قابل قبول ارزیابی شده است. در برنامه کاهش آسیب منطقهای که قرار است در آن فعالیت کاهش آسیب انجام گیرد حتما باید ارزیابی و بررسی شود و هیچ نوع خدمتی قبل از ارزیابی صورت نمیگیرد، این مراکز نزدیک مکانهایی است که در آنجا افراد معتاد و پرخطر حضور دارند تا بتوانند از این خدمات استفاده کنند. در واقع تیمها به سمت پاتوقها و هستههای داغ که تجمعات در آن مکان حضور دارند رفته و خدمات ارائه میدهند و این چیزی است که به مرور زمان نشان داده چقدر استقبال از این برنامه خوب بوده است که حتی با وجود دستگیری پلیس باز این افراد به خاطر سابقهای که از خدمات ما دارند به مراکز ما مراجعه میکنند. بنابراین مراکز کاهش آسیب نمیتوانند مقطعی باعث تجمع افراد باشند بلکه ابتدا در ارزیابیها و جانماییها، مناطق تجمع و پاتوقها شناسایی میشوند و راهاندازی مراکز و ارائه خدمات براین اساس در آن منطقه فعال میشود، اما متاسفانه تصور افراد بر این است که علت تجمع افراد در این مناطق به خاطر مراکز کاهش آسیب است، درحالی که موضوع بر عکس بوده و اگر مکان یا افراد پرخطر شناسایی نشوند و وجود نداشته باشند خدماتی ارائه نمیشود و مراکز فعال نخواهد شد برنامه کاهش آسیب سیاستها، برنامهها و مداخلاتی است که با هدف اولیه کاهش عواقب بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی متعاقب مصرف مواد روانگردان قانونی/ غیرقانونی صورت میگیرد و الزاما با کاهش مصرف مواد همراه نیست. به این لحاظ هم فرد مصرفکننده، هم خانواده و اجتماع از منافع برنامه کاهش آسیب بهرهمند میشوند. بسته کاهش آسیب کامل HIV، بر ۹ جزء اصلی و مشتمل بر آموزش و اطلاعرسانی، خدمات سرنگ و سوزن (NSP) یا Safe Injection، خدمات درمان جایگزین با مواد شبه اپیوئیدی Opioid Substitution Therapy (OST)، خدمات تشخیصی اچای وی و توصیه به انجام تست (PIT)، ارائه درمان ضد رتروویروسی (ARV) به مبتلایان به HIV، برنامه ترغیب و توزیع کاندوم (Safe Sex)، تشخیص، مراقبت و درمان بیماریهای مقاربتی (STI)، تشخیص، مراقبت و درمان بیماری سل و تشخیص، مراقبت، درمان و پیگیری و هماهنگی واکسیناسیون هپاتیت است. به نظر میرسد همین تعداد مراکزی که وجود دارد، کافی است؛ حتی ممکن است مراکز کاهش یابد، چراکه بسیاری از این افراد به دنبال درمان هستند. حتی در این مراکز اینگونه افراد به مراکز درمان ارجاع داده میشود و حتی سامانهای وجود دارد که مشخصات این افراد در این سامانه ثبت میشود. بنابراین مراکز کاهش آسیب در توانمندی افراد هم تاثیر بهسزایی داشته و به عنوان یکی از ستونهای موضوع کنترل اعتیاد و کاهش تقاضا است؛ پس کاهش آسیب نه تنها تعداد افراد آسیبپذیر را افزایش نمیدهد، بلکه باعث کاهش تعداد آنها هم میشود. موضوع مطالعه کارتنخوابی و بیخانمانی معتادانی که دچار آسیبهای شدید شدهاند هیچگاه برای آنها بحث خدمات نیست، زیرا این افراد آنقدر دچار مشکلات جدی هستند و مشکلات آنها ریشههای دیگری از جمله مشکلات فردی، خانواده، اجتماع و جامعه دارند که به اینجا رسیدهاند وگرنه ارائه خدمت خود به خود نمیتواند این آسیب را زیاد کند.
ارسال نظر