اندر احوالات مذاکرات وین

تا چند سال پیش، پیش از مراسم عروسی پیرامون دو موضوع شیربها و همچنین مهریه جر و بحث طولانی و خسته کننده‌ای در می‌گرفت که گاه به زد و خورد و بر هم خوردن مجلس می‌کشید. آرام آرام این سنت توسط خانواده‌ها به حاشیه رانده شد. آنها متوجه شدند که بدون وساطت بهتر می‌توان به جمع بندی رسید. در جلسات جدید اساسا خانواده‌ها در پشت پرده به توافق می‌رسند و در جلسه بعد از پذیرایی‌های مرسوم، به ذکر این گزاره اکتفا می‌کنند که شیربها به‌شان مجلس است. به نظر می‌رسد سناریوی کنونی مذاکرات وین هنوز در همان شکل سنتی مراسم عروسی سیر می‌کند. بر همگان واقف است، اگر چه مذاکرات در قالب ایران از یکسو و کشورهای روسیه و چین، تروئیکای اروپایی و آمریکا از سوی دیگر در جریان است اما فی‌الواقع مذاکرات با وجود فرم چندجانبه گرایی، در قالب دوجانبه‌گرایی متصلب و اخیرا منعطف در جریان است. هر چند برخی بر این نظرند که احتمالا توافقات کلی بین طرفین اصلی در خفا انجام شده و آنچه اکنون در جریان است وجهه‌ای رسمی دادن به آن و همان احترام به مدعوین مراسم است تا دلخور نشوند و از کارشکنی احتمالی آنها جلوگیری شود. در برآورد مواضع داخلی و رصد فحوای سخنان نیز نشانه‌هایی از آماده سازی افکار عمومی برای پذیرش احیای برجام و به نتیجه رسیدن مذاکرات برجسته است اما پذیرفتن برجام همان لاشه متعفنی که در بستر مذاکرات ذلیلانه منعقد شده، نیاز به بسترسازی توجیهی دارد. نمی‌شود تسلیم همان موافقتنامه‌ای شد که تمام مقدرات کشور برای ناکامی‌اش قفل شده بودند. باید نشان داد که این برجام متفاوت است، هر چند در عنوان و محتوا با هم تفاوتی اساسی ندارند. پوشش‌هایی مانند اسم نبردن از برجام، استنکاف از مذاکره مستقیم و میدان دادن به نیروهای ثالث از جمله مکانیزم‌هایی است که مصالح توجیهی را فراهم می‌کنند. مهریه برجام جدید یا همان ضمانت‌نامه‌ای که آمریکا مجددا آن را طلاق ندهد، نیز به احتمال، انتقال اورانیوم غنی شده کشور به روسیه است. به عبارتی چه تضمینی وجود دارد، اگر بنا به هر دلایلی آمریکای پسا بایدن، سودای خروج از برجام کرد، روسیه اورانیوم‌های غنی شده ما را برگرداند؟ واقعا می‌شود اعتماد کرد؟ فراموش نمی‌کنیم که زمانی شوروی چگونه از دادن انبوهی از طلاهای ایران به دکتر مصدق خودداری کرد. با این وجود آنقدر مناقشه هسته‌ای به طول انجامید و زیر و بم زندگی ایرانیان را درنوردید که بدون حل و فصل آن، روز به روز بر بیشینه سازی انبوهی از مشکلات متداخل افزوده می‌شود. به‌رغم ادعاهایی که تلاش می‌کردند دخل مذاکرات را از سایر وجوه مملکت جدا کنند اما به عینه برایشان مسجل شده که بدون به فرجام رساندن مذاکرات، کمیت دخل و خرج روزانه می‌لنگد چه برسد به دست یافتن به ثبات و در پیش گرفتن برنامه‌های توسعه و پیشرفت کشور.