محصولات کشاورزی آلوده چه بلایی سرِ ما می‌آورند؟

این روزها موضوع استفاده از سموم در مواد غذایی داغ است و با برگشت خوردن محصولات تولیدی و غذایی ایران از کشورهای مقصد صادراتی، این نگرانی را در میان مردم به وجود آورده که محصولات کشاورزی آلوده چه بلایی سر ما می‌آورند؟ هرچند که استفاده از سموم غیر استاندارد و با میزان آهن آلات سنگین می‌تواند خطرناک باشد، اما اینگونه نیست که در کشور ما هر نوع سم غیر استانداردی وجود داشته باشد و قطعا با کنترل کیفی این سموم و آفت کش‌ها وارد کشور می‌شوند. در این میان سموم قارچی را از جمله خطرناک‌ترین سموم در مواد غذایی دانست و این سموم توسط قارچ‌ها در مواد غذایی تشکیل می‌شوند، بررسی این سموم سال‌های متمادی است که به صورت یکپارچه و جدی انجام می‌شود و محصولات غذایی موجود در بازار اعم از تولیدات داخلی و یا وارداتی مورد ارزیابی دقیق قرار می‌گیرند و جای نگرانی وجود ندارد. میزان سموم کشاورزی و سایر سموم موجود در محصولات تولید شده در داخل و فرآورده‌های وارداتی به طور روتین توسط سازمان‌های نظارتی پایش می‌شود. خوشبختانه برای بررسی حدود مجاز این سموم هم برنامه‌های مدونی تدوین و اجرایی شده است و میزان این سموم در انواع محصولات ارزیابی و پایش می‌شود. بر اساس استانداردهای جهانی سه اصل سلامت، کیفیت و اصالت مواد غذایی برای اطمینان از استاندارد محصولات کشاورزی بررسی می‌شود. امروزه بررسی سلامت محصول کشاورزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، به‌طور مثال برای بررسی محصولی مانند زعفران علاوه بر سلامت، اصالت محصول و محل تولید نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگر زعفرانی مثلا محصول استان مرکزی است و ادعا شود که مثلا در استان خراسان تولید شده در واقع این محصول اصیل نبوده و از نظر سازمان‌های بین‌المللی امکان فروش ندارد. کیفیت، سلامت و اصالت محصولات غذایی تعیین می‌کند که این محصولات می‌توانند توسط مصرف کننده استفاده شود یا خیر. اگر قصد داشته باشیم صرفا موضوع سلامت مواد غذایی را مورد بررسی قرار دهیم، مهم‌ترین آلاینده‌ها، آلاینده‌های شیمیایی و میکروبی هستند، خوشبختانه استانداردهای ملی حدود مجاز این آلاینده‌ها در کشور ما تدوین شده و توسط سازمان ملی استاندارد، سازمان دامپزشکی کشور، سازمان عذا و دارو و وزرات بهداشت به طور دقیق اجرا می‌شود. سلامت مواد غذایی در آزمایشگاه‌های دولتی و خصوصی کشور که دارای تاییدیه از سازمان غذا و دارو، سازمان دامپزشکی و سازمان ملی استاندارد است، کنترل می‌شود. طبیعتا سموم در مقادیر بالاتر از حد مجاز که درغذاها وجود دارد می‌تواند منجر به ابتلا به بیماری‌های حاد ومزمن شود. بر مبنای مطالعات علمی اثرات سمی آلاینده‌های مواد غذایی در بدن مشخص شده است، بخشی از این اطلاعات را سازمان بهداشت جهانی از منابع علمی استخراج می‌کنند و میزان سموم در مواد غذایی توسط سازمان خواروبار کشاورزی ملل متحد(fao) تهیه می‌شود و در ادامه نیز کمیته‌های تخصصی این سازمان‌ها با انجام ارزیابی خطر، حدود مجاز سموم در مواد غذایی را اعلام می‌کنند. وظیفه اصلی سازمان‌های نظارتی پایش روتین محصولات است؛ چراکه اگر میزان سموم موجود بالاتر از حد استاندارد باشد خطرات جدی را برای انسان ایجاد می‌کند.