اسکار سوم در راه است؟

سینمای ایران پس از پیروزی انقلاب میزبان انبوه فیلمسازان مستعد بود و بزرگانی چون عباس کیارستمی از نسل پیشین به‌تدریج جای خود را به جوان‌ترهایی از جمله اصغر فرهادی دادند و یک میراث ماندگار برای آنها یادگار گذاشتند. فرهادی از انگشت‌شمارترین سینماگرانی است که دو بار توانسته برنده اسکار بهترین فیلم بین‌المللی شده و اگر امسال با «قهرمان» بتواند این افتخار را تکرار کند، در تاریخ سینما جاودانه می‌شود. اشلی حاجی‌میرصادقی، نویسنده و منتقد ایرانی- آمریکایی در تازه‌ترین مطلب خود فیلم‌های فرهادی را از آغاز و رده‌بندی کرده است: «همه می‌دانند»، تجربه فرهادی در فیلم ساختن در اسپانیا به زبان اسپانیولی. یک داستان معمایی که ضرباهنگ آرام و کند آن شاید ابتدا هنگام شناساندن فضا و معرفی‌کردن شخصیت‌ها کمی آزاردهنده باشد اما بازی بازیگران بی‌نقص است. تنش میان نشانه‌های نمایشی و معمایی دست‌به‌دست می‌شود و می‌خواهد به این پاسخ دهد که چه کسی مسئول رخدادهاست؟ «چهارشنبه‌سوری»، نخستین فیلمی که نام فرهادی را به‌ویژه خارج از مرزهای ایران سر زبان‌ها انداخت. نام فیلم یادآور جشن و مراسمی است که ایرانی‌ها در آخرین سه‌شنبه سال پیش از فرارسیدن نوروز می‌گیرند. در داستان هم شخصیت‌ها می‌خواهند گذشته را برای دیگران به یادگار بگذارند. «درباره الی»، فرهادی با این فیلم وارد بخش مسابقه جشنواره برلین شد و خرس نقره‌ای بهترین کارگردان را برد. فیلم ابتدا سرخوش و آرام و آشنا پیش می‌رود و ماجرای سفر رفتن چند خانواده را روایت می‌کند اما با دگرگون‌شدن شرایط همه چیز به هم می‌ریزد و کابوس آغاز می‌شود. «فروشنده»، گرچه فرهادی دومین جایزه اسکار خود را با فیلم به‌دست آورد اما حاشیه و جنجال پیرامون غیبت او در مراسم کم نبود. داستان برگرفته از «مرگ دستفروش» آرتور میلر است و به بهانه آن روابط میان یک زوج جوان را واکاوی می‌کند. مرد بین تلاش برای بهترشدن حال روحی همسرش و گرفتن‌انتقام سرگردان مانده و همین بر تنش‌ها افزوده است. «قهرمان»، تازه‌ترین فیلم فرهادی و اثری که با وجود داشتن تفاوت‌های اساسی، همچنان امضای کارگردان برنده اسکار را می‌توان پای آن دید. فیلم مرزهای اخلاقی‌بودن و نبودن را درمی‌نوردد و تماشاگر را در معرض داوری‌کردن قرار می‌دهد که قهرمان کیست. «جدایی نادر از سیمین»، با اینکه ایرانی‌ها علاقه‌ای وافر به واقع‌گرایی دارند اما فرهادی با این فیلم سینمای واقع‌گرا را به سطحی تازه می‌رساند.