تعلل شرکت‌های دولتی به‌همراه جیب خالی بانک مرکزی

آرمان‌ملی: در چند روز اخیر ویدئویی در فضای‌مجازی منتشر شده که در آن محموله جو وارداتی که با ارز پرحاشیه 4200 تومانی وارد کشور شده‌ به‌دلیل عدم ترخیص و ماندن در زیر باران جوانه زده و غیرقابل مصرف شده‌ است. درواقع این بار اول نیست که تعلل مسئولان در تخصیص ارز مورد نیاز واردات کالاهای اساسی و نهاده‌های تولید فاسد شده و باعث از بین رفتن میلیاردها تومان منابع شده است. فارغ از هشدار و نامه‌نگاری‌هایی که بارها مسئولان گمرکی در خصوص لزوم تسریع در ترخیص این کالا انجام داده‌اند مهم‌ترین دلیل این بی‌توجهی عدم ترخیص ارز از سوی بانک‌مرکزی عنوان می‌شود که به‌همراه حاشیه امنی که مصوبه ستاد تنظیم بازار مبنی بر عدم امکان متروکه‌کردن این کالاها از سوی گمرک ایجاد کرده میلیارد‌ها تومان زیان را برای کشور به ارمغان آورده است. اما در این بین یک نکته حائز اهمیت است دولت سیزدهم و در راس آن رئیس کل بانک‌مرکزی و البته وزیر اقتصاد بارها بر افزایش درآمدهای ارزی در خلال فعالیت دولت سیزدهم تاکید کرده‌اند اما چرا با وجود پربودن ذخایر ارزی بازهم چالش ارزی باعث شده تا شاهد چنینی بی‌توجهی باشیم آیا به‌رغم برخورداری از این منابع تعلل بانک‌مرکزی باعث این زیان شده که قطعا تاثیرات آن به‌صورت کمبود نهادهای تولید در محصول نهایی قابل مشاهد است یا تاکید و تمرکز تیم اقتصادی دولت برای استفاده از تهاتر در مبادلات تجاری تنها نتیجه آن آمارسازی بوده و منابع ارزی همچنان خالی است.

13.5 هزار تن جو جوانه زد

براساس این گزارش، اخیرا ویدئویی در فضای‌مجازی منتشر شد که نشان می‌دهد حجم قابل توجهی جو وارداتی در اسکله چابهار، جوانه زده و سبز شده است که مشخص نیست مالک این محموله کدام شرکت و یا ارگان دولتی بوده و چرا با وجود فصل زمستان این جوها در فضای باز رها شده تا در نهایت فاسد شوند آن هم در شرایطی که تولیدکنندگان دام و طیور مهم‌ترین دلایل گرانی و بی‌ثباتی بازار را چالش تامین نهادهای خوراک عنوان می‌کنند موضوعی که لطیفی سخنگوی گمرک ایران درباره ان می‌گوید: مجموع واردات صورت گرفته حدود ۱۳۵ هزار تن جو بوده که نزدیک به ۱۲۰ هزار تن آن از محل مصوبه ترخیص ۹۰ درصدی، ترخیص شده است ولی از ۱۵ هزار تن باقی مانده یعنی حدود ۱۳ هزارو ۵۰۰ تن، همان ۱۰ درصدهای باقی مانده است که باید با صدور کدرهگیری بانک ترخیص شود ولی با گذشت دوماه هنوز هیچ اقدامی از سوی شرکت پشتیبانی امور دام برای ارائه به گمرک و ترخیص باقی مانده انجام نشده است. در عین حال برای ۱۵۰۰ تن دیگر هم که مجوز ترخیص بر اساس مصوبات ستاد تنظیم بازار در ترخیص درصدی از سوی گمرک صادر شده و در انتظار خروج است، این شرکت کامیونی برای تخلیه این محموله و خروج آن از بندر تامین نکرده ولی در همین زمان، کامیون جهت خروج ذرت‌های وارداتی ارسال کرده است. وی با بیان اینکه حتی با توجه به اعلام شرایط جوی، یک هفته قبل از بارندگی، گمرک چندین بار به صورت کتبی و شفاهی به شرکت پشتیبانی امور دام تذکر داده است، افزود: حتی به مقام‌های استانی و معاونت مرتبط در اداره کل بنادر سیستان‌وبلوچستان به‌عنوان مرجع تحویل گیرنده کالا نیز اعلام شده است که جهت اتخاذ تصمیم و تمهید لازم برای جلوگیری از خسارت احتمالی ناشی از شرایط جوی اقدام کنند و حداقل کالا به انبار مسقف منتقل شود ولی با وجود خالی‌بودن دو انبار این اتفاق نیفتاده است و روی جوها حتی نایلون و چادر نیز کشیده نشد که بخشی از این حجم ۱۵ هزارتنی، در بارندگی اخیر و با توجه به رطوبت بالای چابهار، سبز و فاسد شده است. وی همچنین گفت: شرکت پشتیبانی امور دام با وجود عدم اخذ کدرهگیری، به‌دلیل دولتی‌بودن می‌توانست برای انتقال کالا به انبارهای خارج از بندر و تحت کلید گمرک اقدام کند یا برای تعیین تکلیف ۱۰درصد باقی مانده درخواست کند تا با توجه به دولتی‌بودن محموله و نیاز کشور به این کالا با هماهنگی مراجع تصمیم‌گیر، تصمیم‌گیری شود که متاسفانه شرکت مذکور هیچ یک را انجام نداده است.

هشدارهای مکرر گمرک

البته این نخستین‌بار نیست که تعلل و بی‌توجهی مسئولان دولتی باعث از بین‌رفتن میلیاردها تومان منابعی شده که قرار بوده به‌عنوان یارانه پنهان به سفره مردم وارد شود و نمونه آن را در برنج‌های وارداتی شاهد بوده‌ایم و همچنین ذرت‌های آلوده نیز به‌واسطه همین اهمال به سم آفلاتوکسین آلوده شدند. در این رابطه تیرماه امسال ارونقی معاون وقت فنی گمرک ایران در مکاتبه‌ای با تهرانی مشاور وزیر وقت اقتصاد در خصوص تعیین تکلیف کالاهای اساسی مشمول ارز ترجیحی هشدار داده و با شرح گزارشی در مورد وضعیت دپوی کالاهای اساسی در بنادر گفته بود که دلیل اصلی عدم ترخیص این اقلام عدم تامین ارز است. وی خواسته بود که با توجه به اینکه با وجود امکان ترخیص ۹۰ درصدی کالاها حجم قابل توجهی در گمرکها باقی مانده، جریان ثبت سفارش و تامین ارز صورت گرفته توسط وزارت صمت و بانک مرکزی برای رفع ابهام از وضعیت تامین ارز مورد بررسی قرار گیرد. همچنین وی در گزارش دیگری اعلام کرده بود که بیش از هفت میلیون تن کالاهای اساسی در گمرک‌ها و بنادر دپو شده که حدود دو میلیون تن از این اقلام روی کشتی به دلیل عدم تامین ارز قرار دارد و برای تعیین تکلیف و ترخیص اقلام باقی مانده نیاز به حدود پنج میلیارد دلار ارز ترجیحی است. مورد قابل تامل دیگر، نحوه عملکرد شرکت‌های دولتی واردکننده اقلام اساسی است که با توجه به مصوبه ستاد تنظیم بازار، حاشیه امنی برایشان ایجاد شده است؛ به‌طوری که گمرک امکان متروکه‌کردن کالاهای وارداتی دو شرکت امور پشتیبانی امور دام و شرکت بارزگانی دولتی را ندارد و اغلب ماه‌ها طول می‌کشد که این دو شرکت کالاهای خود را تعیین تکلیف کنند و نتیجه آن چیزی جز ازبین‌رفتن کالاهای اساسی و میلیاردها تومان منابعی است که قرار است در قالب یارانه به دست مردم برسد و بهانه‌ای می‌شود تا دلالان یا همان فعالان زنجیره تولید برای افزایش قیمت‌ها و مهندسی بازار بهره گیرند.