از مقتدي صدر تا مشكل خلع سلاح حشد الشعبي

آرمان ملی-علیرضا پورحسین: به نظر می‌رسد پس از کاهش تنش‌ها در عراق بار دیگر در آستانه انتخاب نخست‌وزیر این کشـــــــور، تنش‌های سیاسی افزایش یافته باشد. نخستین موضع‌گیری در این خصوص را رهبر جریان صدر داشت که عنوان کرد هر گروه شیعه‌ای که قصد حضور در دولت را دارد باید اسلحه‌های خود را تحویل دهد. صحبتی که در خصوص مخاطب آن سوالات زیادی مطرح شد اما بسیاری مخاطب این صحبت‌ها را گروه‌های نزدیک به ایران در عراق می‌دانند. پس از این موضع‌گیری یک عضو دفتر سیاسی عصائب اهل‌الحق گفته است که احتمالا در روزهای آتی دیداری با مقتدی صدر برگزار شود. او افزوده است که تمام رهبران گروه‌‌های هماهنگی شیعیان در این نشست شرکت خواهند کرد و هیچ طرفی مشکلی با مقتدی صدر ندارد. این امر در دیدار بغداد که دوستانه بود به اثبات رسید. به نظر می‌رسد در نشست گروه‌های هماهنگی شیعیان و مقتدی صدر کمیته‌های مشترکی تشکیل خواهد شد و هدف این کمیته‌‌ها حل سریع اختلافات درباره مسائل سیاسی و انتخاباتی است و مسئول مذاکرات تشکیل دولت آتی خواهند بود. در راستای بررسی فراز و نشیب‌ها در فضای سیاسی عراق، «آرمان ملی» گفت‌وگویی با احمد دستمالچیان سفیر پیشین ایران در لبنان داشته است که در ادامه می‌خوانید.

آیا مقتدی صدر به سهمی از قدرت در عراق دست یافته است که گروه‌های شیعه نزدیک به ایران را از جریان سیاسی عراق خارج کند؟

فضای سیاسی عراق به‌گونه‌ای است که گروه‌ها به تنهایی نمی‌توانند کاری از پیش ببرند و در راستای پیش‌برد اهداف سیاسی باید به سمت تشکیل ائتلاف و ایجاد اتحاد پیش روند. بدون اتحاد مشخصا هیچ یک از گروه‌های عراقی نمی‌تواند نخست‌وزیر معرفی کند. مقتدی صدر درست است که پیروز انتخابات عراق بوده است اما مطمئنا بدون در نظر گرفتن سایر احزاب شیعی، نمی‌تواند گامی بردارد و به همین علت در ابتدا به خانه هادی العامری رفت و در منزل او تشکیل جلسه داد. این جلسه در راستای یکصدا شدن جریان شیعه در پارلمان تشکیل شد تا اختلافات کنار گذاشته شود. مشخصا این به نفع خود مقتدی صدر است که یکصدا از درون احزاب شیعه خارج شود و تفرقه به‌وجود نیاید. مقتدی صدر اگر به سمت ائتلاف نرود و به صورت مجزا به‌دنبال تشکیل دولت باشد، بار دیگر یک دولت ضعیف در عراق به روی کار خواهد آمد که باعث می‌شود به عرصه سیاسی این کشور لطمه وارد شود.

صحبت‌های اخیر مقتدی صدر در خصوص گروه‌های مسلح شیعه عراقی را باید جدی قلمداد کرد؟

این که مقتدی صدر گفته است اگر گروه‌های شیعی می خواهند وارد دولت شوند و از سیاست عراق سهمی داشته باشند، باید اسلحه‌های خود را تحویل دهند به نحوی جنبه تبلیغاتی دارد تا نظر برخی افراد خاص را در عراق جلب کند. مشخصا این شعارهایی که مقتدی صدر می‌دهد شاید به صورت کامل تحقق نیابند. اگر مخاطب صحبت‌های مقتدی صدر حشدالشعبی است، باید توجه داشته باشد که خلع سلاح حشدالشعبی غیرممکن است زیرا حشدالشعبی یک سازمان نظامی قانونی در عراق است که ذیل حاکمیت عراق تعریف شده است. چگونه نسبت به این موارد بی تفاوت هستند و به این گروه شیعی صحبت‌های خاصی منتسب می کنند. مقتدی صدر به گونه‌ای صحبت می‌کند تا افکار عمومی عراق را تحت تاثیر قرار دهد و اجتماعی پیرامون خود تشکیل دهد. خود آن‌ها نیز می‌دانند که عامل ناامنی عراق در سال‌های گذشته اشخاص دیگری هستند اما معمولا مواضع خود را علیه گروه‌های دیگر می‌گیرند.

با توجه به معادلات جدید وضع شده در همسایگی ایران، آیا جریانی خاص به‌صورت غیرمستقیم می‌خواهد باز هم ایران را در منطقه این‌بار از طریق عراق، تحت فشار بیشتر قرار دهد؟

ایران به علت حسن روابطی که با کشور عراق دارد، همواره از دولت‌هایی که در عراق بر سر کار آمده‌اند، حمایت کرده است. ایران همواره به رای و نظر مردم عراق احترام گذاشته و تا به‌حال نمی‌توان یک بار مثال نقض آن را مشاهده کرد. ایران با تمامی کابینه‌های عراق همکاری کرده است تا روابط دو کشور بیشتر و دوستانه‌تر شود. امروز خاص‌ترین رابطه ایران با کشور عراق است زیرا ملت‌های دو کشور به گونه‌ای به یکدیگر گره خورده‌اند که به هیچ‌وجه نمی‌توان آن‌ها را از هم دور کرد. تعامل ملت‌های ایران و عراق هم در عرصه فرهنگی و هم در عرصه مذهبی و هم در حوزه‌های اقتصادی و تجاری است و به هیچ شکل نمی‌توان این تعامل را قطع کرد. در همین راستا نیز شاهد بودیم که اخباری منتشر شد که حتی آمریکا نیز مجبور شده است تا برای خرید انرژی از ایران، برای عراق فرصت‌هایی ایجاد کند و این زمینه را تحریم نکند. نیاز به حسن همجواری امروز هم در ایران و هم در عراق احساس می‌شود و به همین علت دیدارهای پرتعداد میان مقامات دو کشور انجام می‌شود. درست است که ایران و عراق برای سال‌های زیادی در جنگ بودند اما امروز وضعیت کاملا متفاوت است. به‌علت همین که فضا عوض شده‌است، دولت‌های هر دو کشور باید با یکدیگر همراه باشند و وارد بازی بدخواهان منطقه نشوند. در خصوص انتخابات عراق نیز باید توجه داشت که هر گونه اختلافاتی که در انتخابات رخ می‌دهد چه در خصوص عراق و چه در خصوص ایران یک نوع تمرین دموکراسی است که در طول و بستر زمان انجام می‌شود و سبب می‌شود تا آگاهی سیاسی جوامع ارتقا یابد و نباید به ابزاری برای برهم زدن امنیت منطقه بدل شود. امروز منطقه خاورمیانه به آرامش نیاز دارد و مشخصا اختلافاتی که در خصوص انتخابات عراق به‌وجود آمده است نمی‌تواند روابط ایران و عراق را مخدوش کند و تمامی جریان‌ها ضرورت دارد تا هوشمندانه عمل کنند.