دور هشتم مذاکرات با اميدواری بيشتر

آرمان ملی- حمید شجاعی: مذاکرات احیای برجام پس از ماه‌ها توقف بار دیگر از 8 آذر کلید خورد و طرفین برجام این بار با رویکردهایی جدید مذاکرات را در دور هفتم از سر گرفتند. مذاکراتی که با تغییراتی در برخی پایتخت‌ها همراه بود. مثل ایران که با تغییر دولت حسن روحانی و تیم مذاکره‌کننده‌اش جای خود را به سیدابراهیم رئیسی و مردانش داد. هر چند که مذاکرات برجام در شش دور قبلی که هیأت ایرانی به ریاست سید عباس عراقچی شرکت می‌کرد به توافقات اولیه‌ای رسیده بود اما حضور تیم مذاکره‌کننده جدید به ریاست علی باقری واعلام اینکه مذاکرات شش دور گذشته صرفا پیش نویس‌هایی است که نه تنها توافقی ندارد بلکه قابل مذاکره هم هست نشان داد که سایر طرفین برجام با ایران دیگری مواجه‌اند و این‌بار نمایندگان ایران بسیار محکم و قاطع‌تر بر سر خواسته‌ها و مطالبات خود ایستاده‌اند. همین امر نیز موجب شد تا زمانی که ایران دو سند پیشنهادی خود را جهت مبنا قرار دادن برای مذاکرات به سایر طرف‌ها ارائه کرد آنها نه تنها در ابتدا از پذیرفتن آنها خودداری کردند بلکه مذاکرات را صرفأ پس از 5 روز در جمعه 12 آذر به این بهانه که با پایتخت‌های خود مشورت خواهند کرد به پایان بردند تا دور هفتم مذاکرات بی‌نتیجه به اتمام برسد. هر چند که در این میان تیم مذاکره‌کننده ایرانی حضور خود در مذاکرات و پیشنهاداتش را از سر موضع عزت و اقتدار ایران دانست اما نوع رویکرد غربی‌ها نشان داد که آنها اساسا نگرش مثبت و مفیدی نسبت به پیشنهادهای ایران ندارند. چنانکه آلمانی‌ها در نخستین واکنش پیشنهادات ایران در خصوص برنامه هسته‌ای‌اش را غیر قابل قبول دانستند، لودریان وزیر خارجه فرانسه ادعا کرد که ایرانی‌ها به‌دنبال بن بست مذاکرات هستند و آمریکایی‌ها نیز آن را نا امید کننده قلمداد کردند. هر چند که با تمام این رویکردها تیم مذاکره‌کننده ایرانی هنوز بر مواضع خود استوار است و از گفته‌ها و پیشنهادهایش عقب‌نشینی نکرده است. این در حالی است که در داخل، شرایط اقتصادی و معیشتی مردم سخت و بغرنج است و بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بهبود شرایط را در گرو رفع تحریم‌ها می‌دانند. این در شرایطی است که مقامات کشورمان بارها بر این نکته تاکید داشته‌اند که معیشت مردم را به مذاکرات گره نمی‌زنیم. حال پرسش اینجا است که اگر هم گفته شود که معیشت مردم به مذاکرات گره زده نمی‌شود اما تغییرات نرخ ارز، نوسانات فیمتی در حوزه‌های مختلف مثل بازار سرمایه، خودرو و حتی کالاهای مصرفی از رویه‌ای غیر از گفته‌ها تبعیت می‌کند و قدر مسلم اگر هم نخواهیم، مذاکرات و نتایج آن بر این حوزه‌ها نیز تاثیر مستقیم خواهد گذاشت. پس باید برای انجام هرگونه مذاکره همه مسائل را در نظر گرفت.

استارت دور هشتم

از هفته پیش که مذاکرات متواقف شد مشخص گردید که ادامه این مذاکرات در هفته هشتم این هفته در وین با حضور طرفین برجام ادامه خواهد یافت اما روز مشخصی برای آن ذکر نشده بود که طی روزهای گذشته و در گفت‌وگوی میان انریکه مورا هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام و علی باقری رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران مشخص شد که مذاکرات دور هشتم از روز پنجشنبه در هتل کوبورگ وین کلید خواهد خورد. این در حالی‌است که ایران خواهان پاسخ طرف مقابل به پیشنهادهایش است و سایر اعصا نیز برای رسیدن به فصل مشترکی با ایران ابراز امیدواری کرده‌اند. در این راستا انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در صفحه توئیترش درباره از سرگیری مذاکرات وین نوشت: دور هفتم مذاکرات برجامی پس از رایزنی‌ در پایتخت‌ها، پنج‌شنبه در وین ادامه می‌یابد. مورا ادامه داد: جلسه کمیسیون مشترک و برخی تماس‌های دوجانبه و چندجانبه هم برقرار خواهد شد. پیش از این علی باقری معاون وزیر امور خارجه و رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران در سفر به روسیه گفته بود: «در دور جدید گفت‌وگوهای وین نیز به طرق مختلف با روسیه رایزنی داشتیم برای این که با ابتکارات جدید و موثر وارد عرصه گفت‌وگوها شویم. این تعامل با طرف چینی هم وجود داشته و در حاشیه گفت‌وگوهای وین با دیگر طرف‌ها نیز مذاکراتی داشتیم. در این مقطع برای این که بتوانیم گفت‌وگوها را با شتاب بیشتری داشته باشیم هم در وین با طرف‌های مختلف در این دوره در سطح کارشناسی گفت‌وگو و تعامل داریم و هم لازم دیدم با مقام‌های روسیه هم رایزنی کنیم تا روز پنجشنبه بتوانیم گفت‌وگوها را در یک فضای سازنده و رو به جلو ادامه دهیم.» حال باید دید در مذاکرات دور هشتم که از امروز پنجشنبه کلید خواهد خورد طرفین افق‌های روشن و امیدوارکننده‌ای برای رسیدن به توافق هدفمند خواهند یافت یا اینکه بازهم شاهد اختلافات و مشکلات خواهیم بود.

دیدار پوتین- بایدن

تحولات پیرامون برجام در سایر کشورها نیز ادامه دارد. بر همین اساس دستیار ریاست‌جمهوری روسیه گفت که ولادیمیر پوتین در جریان گفت‌وگویش با رئیس‌جمهور آمریکا بر اهمیت پایبندی به پارامترهای اولیه برجام تاکید کرده است. ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و جو بایدن همتای آمریکایی او روز سه‌شنبه در گفت وگو با یکدیگر که به صورت ویدئو کنفرانس انجام شد درباره برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و مذاکرات وین درخصوص احیای این توافق رایزنی کردند. یوری اوشاکوف، دستیار ریاست‌جمهوری روسیه درباره گفت‌وگوهای این دو اظهار داشت: روسای‌جمهور روسیه و آمریکا درباره ایران رایزنی کردند. ولادیمیر پوتین در اظهارات خود بر اهمیت و ضرورت اجرای پارامترهای اولیه مورد توافق در سال ٢٠١٥ تاکید و خاطرنشان کرده است که مواضع مسکو و واشنگتن (در این زمینه) چندان تفاوتی با یکدیگر ندارد. به گفته این مقام روس، جو بایدن نیز ابراز امیدواری کرده است که مذاکرات وین درباره این موضوع که در اواخر نوامبر از سر گرفته شد در فضایی سازنده‌تر پیش برود و سرانجام راه‌حل‌های قابل قبول برای تمام شرکت‌کنندگان به دست آید. اوشاکوف در ادامه گفت که بایدن در عین حال در اظهارات خود به آنچه عدم آمادگی شرکای ایرانی برای پیمودن این مسیر خواند نیز اشاره کرده است.

ایجاد فضای مناسب

نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در صفحه توییترش درباره نشست‌های غیر رسمی پیش از از سرگیری دور هفتم مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین، نوشت: نشست‌های غیررسمی برای آمادگی از سرگیری دور هفتم مذاکرات وین درباره برجام در جریان هستند میخائیل اولیانوف همچنین درباره اعمال تحریم‌های جدید آمریکا علیه چند شخص و نهاد ایرانی نوشت: حتی در مدت برگزاری مذاکرات وین، آمریکا تحریم‌های جدیدی اعمال کرد و ایران هم به توسعه برنامه‌ هسته‌ای‌اش ادامه داد. این خوب نیست. زمان آن رسیده این رویه به منظور ایجاد فضایی مناسب برای احیای سریع و موفقیت‌آمیز برجام متوقف شود.