ترویج بیان اعتراض با «پس گردنی»!

می‌گویند برخی رفتارها در جامعه مسری است. این سرایت می‌تواند شامل رفتار بد و خوب باشد اما تاثیر پذیری از ضدارزشی که به نوعی هنجارشکنی است به نظر می‌رسد بیشتر از رفتار ارزشمدار است. چنان‌که محققان معتقدند خودکشی یکی از رفتارهای مسری است و تکرار آن در جامعه چون ویروسی می‌تواند در بین افراد دیگر نیز سرایت کند. فردی که خود را در آخر خط زندگی و یا در شکست می‌بیند، همان اقدامی را ترتیب می‌دهد که همسایه‌اش مرتکب شده است. خود را از بالای پشت بام به پایین می‌اندازد یا با چند عدد قرص به مشکلات خاتمه می‌دهد. رفتار مسری به ویژه زمانی که انعکاس آن در کمترین زمان انجام شود، درجه سرایت بالایی دارد. این مهم را شبکه‌های اجتماعی عهده‌دار شده‌اند. به سادگی در آن سوی آبها یا در همسایگی شما اتفاقاتی که در چند صدم ثانیه قبل رخ داده است، منتشر شده و در اختیار شما قرار می‌گیرد. حال این رفتار زمانی که رگه‌هایی از اعتراض، نیاز یا خواسته فروخورده باشد، تماشای آن به مراتب بیشتر از سایر رویدادها جذابیت دارد. گویی ماجرا همان است که شما نیاز دارید اتفاق بیفتد و این همزاد پنداری با شخصیت اصلی آبی بر آتش دل شما است. صحنه پس گردنی‌هایی که در شبکه های اجتماعی منتشر می‌شود یکی از ضدارزش‌هایی است که اخیرا به سمفونی گوش خراشی از نابه هنجاری تبدیل شده و به نظر می‌رسد در حال تبدیل شدن به رفتاری مسری است. بعد از اتفاقی که به یکی از استانداران تازه کار افتاد و وزیر کشور اعلام کرد که شان مسئول باید رعایت شود، به نظر نمی‌رسید این موضوع تکرار شود اما در نهایت شگفتی مورد دیگری از پس گردنی در فضای مجازی منتشر شد. فارغ از صحت و سقم و زمان صحیح این رویدادها، آنچه قابل تامل است، توجه و بازنشر چنین رویدادهایی است. رویدادهایی که می‌تواند خود به مرور زمان به رفتاری مقبول در جامعه تبدیل شده و اندک زمانی بعد بدون کمترین مقاومتی از سوی افراد دیگر نیز تکرار شود. سمفونی پس گردنی چیزی شبیه فحش و بد و بیراه در کامنت شخصیت‌های منفور یا رفتارهایی است که مردم نمی‌پسندند. چیزی شبیه اعتراض به شاخ‌های مجازی زمانی‌که محتوایی غیر اخلاقی منتشر می‌کنند و مخاطبان با هو کشیدن و دیس لایک کردن به اعتراض با این افراد می‌روند. اما رسانه‌ها چه نقشی در ترویج چنین پدیده‌ای دارند؟ به نظر می‌رسد اولین کاربری که محتوای تولید شده را مشاهده می کند، زنجیره مشارکت را شکل داده است. زنجیره‌ای که در پلتفرم تعریف شده و در واقع این رسانه است که بستری برای انتشار و بازنشر محتوا فراهم ساخته است. هر چند امروز برخی محتواها با برچسب زنی مجزا شده و افراد مجرم در پی انتشار آن تحت پیگرد قرار می‌گیرند اما برخی رفتارهای انسانی جلوتر از هوش مصنوعی بوده و تاثیرات خود را قبل از اینکه به عنوان یک محتوای مخرب شناسایی شود، گذاشته است. پس گردنی هنجارشکنی و اعتراض به مسیری است که در طبع و سلیقه فرد نمی‌گنجد اما اثرات سوء رفتار وی در جامعه چه خواهد بود؟ رسانه بستری فراهم ساخته و تولید محتوا نیز از کاربری به کاربر دیگر سرایت می‌کند. در این میان پیش از آنکه جامعه از زیر بار سرگیجه چنین پس گردنی به خود آید، ویروس نابه هنجاری پخش شده است. کاربر می‌خندد و پس گردنی را منتشر می‌کند، غافل از اینکه سوزش آن را تمام همتایانش لمس خواهند کرد.