تاثیر سفر گروسی بر نشست شورای حکام و مذاکرات برجام

آرمان ملی- سهیل ثابت: پس از کش و قوس‌های فراوان و گمانه‌زنی‌ها بالاخره روز گذشته مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران سفر کرد تا برای دیدار با مقامات مسئول در کشورمان یعنی حسین‌امیر‌عبداللهیان وزیر امور خارجه و محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی آماده شود. سفر رافائل گروسی به تهران در آستانه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مذاکرات احیای برجام می‌تواند تاثیرات مهمی در روابط میان ایران و آژانس و همچنین مذاکرات برجام بگذارد. قدر مسلم حضور گروسی در تهران شاید در کمترین حالت از صدور هر نوع قطعنامه یا حتی بیانیه علیه تهران از سوی آژانس که نشان داده تحت فشار غربی‌ها موضع عوض می‌کند جلوگیری کند. آنچه مسلم است باید دید که در مذاکرات گروسی با امیرعبداللهیان و اسلامی چه مسائلی بحث و بررسی خواهد شد و این دیدارها چه تاثیری در نشست شورای حکام و مذاکرات احیای برجام خواهد داشت.

سفر گروسی و تاثیرات آن

گرچه ایران طبق ماده‌های 26 و 36 برجام گام‌های عقب نشینی از انجام تعهدات خود را در قالب برجام انجام داده است و مقامات کشورمان بارها بر این موضوع تاکید کرده‌اند که تا زمانی که سایر طرف‌ها نسبت به انجام وظایف و تعهدات خود در قالب پایبند نباشند و مهم‌تر از آن تحریم‌های ایران لغو نشود ایران هم گام‌های عقب نشینی خود را کنار نخواهد گذاشت و با وجود توقف اجرای تعهدات فنی ـ هسته‌ای و نظارتی برجامی از سوی ایران؛ پس از حدود دو سال، همچنان شاهد درخواست‌های فراپادمانی آژانس از ایران هستیم؛ درخواست‌هایی که بیشتر ابعاد سیاسی دارند. این در حالی است که به نظر می‌رسد این درخواست‌ها و رفتارهای یک سال اخیر آژانس که در گزارش‌های مرتبط با ایران و برجام به‌خوبی دیده می‌شود، بازوی حقوقی و فنی سازمان ملل را در معرض سیاسی کاری و جانبداری از برخی کشورها قرار داده است. موضوعی که به اهرم فشاری برای غربی‌ها در جهت فشار آوردن به ایران از آن استفاده می‌شود و با اینکه به قرائت مدیر کل پیشین و فعلی آژانس ایران به همه تعهدات خود پایبند بوده و عمل کرده اما آنها هر زمان که منافع خود را در خطر بدانند با فشار به آژانس باعث تغیی رویکرد این سازمان بین‌المللی در خصوص ایران شده‌اند. این در حالی است که پس از گمانه‌زنی‌ها در خصوص حضور رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین اظهارات وی مبنی بر شگفت انگیز بودن عدم دیدار وی با مقامات دولت جدید تهران چندی پیش سخنگوی وزارت امور خارجه و سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان از سفر وی به تهران در روزهای ابتدایی آذرماه خبر دادند. سفر وی در شرایطی صورت می‌گیرد که در آینده‌‌ای نه چندان دور نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگزار خواهد شد و اروپایی‌ها به ویژه فرانسه، انگلیس و آمریکا درصددند با فشار بر آژانس در آستانه مذاکرات احیای برجام ایران را تحت فشار گذاشته و قطعنامه یا حتی بیانیه‌ای سیاسی علیه ایران منتشر کند. در این راستا بسیاری بر این باورند که سفر گروسی به تهران و مذاکره با مقامات کشورمان می‌تواند تاثیر بسزایی در نوع رویکرد آژانس در خصوص ایران داشته باشد، چراکه قدر مسلم هم آژانس و هم غربی‌ها می‌دانند که هرگونه تحرک اشتباهی علیه ایران می‌تواند برجام را باچالش‌های بسیار جدی مواجه کند. به نظر می‌رسد چنین دیدارهایی می‌تواند موجب تعامل بیشتر در راستای حل مسائل پیش رو قلمداد شود و از بحرانی شدن و تنش آمیز شدن فضا جلوگیری کند. آنچه مسلم است گروسی شهریور ماه سال جاری نیز به ایران آمده بود و این دومین ملاقات وی با مقامات مسئول در کشورمان است که باید دیدی در نهایت به کدام نتیجه و دستاورد خواهد انجامید.

امیدواریم که سفر سازنده‌ای باشد

سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان با اشاره به سفر مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی اظهار داشت: همواره سعی شده رابطه ایران و آژانس روابطی فنی و در چارچوب پادمان باشد. سعید خطیب‌زاده اظهار امیدواری کرد که سفر مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران مانند سفرهای قبلی، سفر سازنده‌ای باشد. وی گفت: تمرکز ما این است که گفت‌وگوهای وین جدی باشد و طرف‌های مقابل به خوبی می‌دانند که تمرکز ما بر رفع تحریم‌های یک جانبه و فراسرزمینی است که علیه ایران اعمال شده است. سخنگوی وزارت خارجه در خصوص نشست پیش روی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اینکه اگر در این شورا اقدام و یا تصمیم منفی علیه ایران گرفته شود و تاثیر آن بر مذاکرات وین اظهار کرد: همانطور که پیش از این گفته‌ام ما سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را داریم، همواره سعی شده که روابط ایران و آژانس فنی و در چارچوب پادمان، اساسنامه و رویه‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد و امیدواریم این سفر نیز مانند سفرهای قبلی سفر سازنده‌ای باشد. خطیب‌زاده با تاکید بر اینکه ما همواره به آژانس توصیه کرده‌ایم که در مسیر همکاری‌های فنی باقی بماند و اجازه ندهد برخی از کشورها، اهداف و اغراض سیاسی خود را به نام آژانس جلو ببرند، گفت: ما در چارچوب تحولات و بر اساس شرایط تصمیمات لازم را اتخاذ می‌کنیم. وی همچنین در مورد اهداف سفر گروسی به تهران و برخی از مسائلی که در این ارتباط مطرح شده است، بیان کرد: من هفته پیش نیز در مورد این سفر اطلاع رسانی کردم. این سفر تاریخش از قبل مطرح شده بود، از طرف ایران دستور کار مشخصی برای این سفر وجود دارد و طبیعی است که برای آژانس نیز چنین چیزی وجود داشته باشد. وی ادامه داد: موضوعاتی بین ایران و آژانس وجود دارد که ما همواره سعی کرده‌ایم در چهارچوب مسائل فنی آن را حل کنیم. از آژانس نیز خواسته‌ایم که در همین چارچوب کار را جلو ببرد و شما باید دقت داشته باشید که هیچ سفر دیپلماتیکی انجام نمی‌شود مگر اینکه دستور کار مشخصی داشته باشد.

سفر به تهران

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آستانه سفر خود به تهران، ابراز امیدواری کرد که آژانس بتواند آنچه را که وی «فعالیت‌های راستی‌آزمایی ضروری در ایران» خواند، از سربگیرد. رافائل گروسی، با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در توئیتر اعلام کرد که دوشنبه وارد تهران خواهد شد. وی روز گذشته در پیام خود نوشت: دوشنبه به تهران سفر می‌کنم تا با مقامات ایرانی دیدار کنم و به سؤالات مهم در ایران بپردازم. امیدوارم بتوانم یک کانال موثر و بر مبنای مشارکت از گفت‌وگوی مستقیم ایجاد کنم تا آژانس اتمی بتواند فعالیت‌های راستی‌آزمایی ضروری خود را در این کشور از سربگیرد. این در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز روز گذشته در توییتی نوشت: «رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز سه‌شنبه در تهران با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه و محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دیدار خواهد کرد.»