حمله‌های اسرائيل؛ مانع اصلی تفاهم ايران و آژانس
آرمان ملی-علیرضا پورحسین: مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران سفر کرده است تا در خصوص برنامه‌های هسته‌ای ایران رایزنی انجام دهد. سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری هفتگی خود در این خصوص عنوان کرده است که همواره سعی شده که روابط ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی فنی و در چارچوب پادمان، اساسنامه و رویه‌های آژانس بینالمللی انرژی اتمی باشد و امیدواریم که سفر گروسی به تهران نیز مانند سفرهای قبلی سفر سازنده‌‌ای باشد. خطیب‌زاده با تاکید بر اینکه ایران همواره به آژانس توصیه کرده که در مسیر همکاری‌های فنی باقی بماند و اجازه ندهد برخی از کشورها، اهداف و اغراض سیاسی خود را به نام آژانس جلو ببرند، گفته است که ایران در چارچوب تحولات و بر اساس شرایط تصمیمات لازم را اتخاذ می‌کنیم. موضوعاتی بین ایران و آژانس وجود دارد که ما همواره سعی کرده‌‌ایم در چارچوب مسائل فنی آن را حل کنیم. از آژانس نیز خواسته‌ایم که در همین چارچوب کار را جلو ببرد. آژانس بینالمللی انرژی اتمی به خوبی می‌‌داند تمامی خرابکاری‌ها و اعمال تروریستی که توسط رژیم صهیونیستی در خاک ایران انجام شده است و با سکوت برخی از کشورهای مدعی نیز
همراه بوده است تاثیر قابل توجهی بر برخی از ابعاد فنی برنامه هسته‌ای ایران گذاشته است و این مسائل بین ایران و آژانس در چارچوب خود پیگیری شده و می‌شود. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت و گویی با مرتضی مکی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می‌خوانید.
سفر مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران با چه اهدافی صورت می‌گیرد؟
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در مدت زمان کوتاهی که دولت سیزدهم بر سر کار آمده است برای دومین مرتبه به ایران سفر می کند. این سفر از برخی جهت‌ها بسیار حائز اهمیت است. از روز جمعه آتی ما شاهد آغاز اجلاس شورای حکام خواهیم بود که تقریبا با این سفر هم‌زمان شده است و از سوی دیگر نیز مذاکرات احیای برجام از تاریخ آذر ماه آغاز می‌شود که مشخصا بر آن نیز تاثیر خواهد گذاشت. مشخصا گروسی در سفر به تهران مباحثی را مطرح می‌کند که در این رویداد مورد بررسی قرار می‌گیرند و قطعا اگر سفر گروسی به تهران با نتایج مثبتی همراه شود، آن دو جلسه نیز نتایج خوبی خواهند داشت و یک گام دیگر به احیای برجام نزدیک‌تر خواهیم شد. رافائل گروسی در سفر گذشته خود توانست به یک توافق برسد و امروز نیز با وزیرخارجه ایران دیدار می‌کند تا بار دیگر نیز توافقی در خصوص تعهدات هسته‌ای ایران و احیای برجام صورت گیرد.
اختلاف جدی بین ایران و آژانس وجود دارد که مانع احیای برجام شود؟
یکی از موضوعاتی که گروسی در سفر به تهران قطعا پیگیر آن خواهد بود، مجتمع ساخت سانتریفیوژ در کرج است که مورد حمله اسرائیل قرار گرفته است. ایران در واکنش به حمله اسرائیل به مرکز تسا کرج اجازه نداد تا دوربین‌های آژانس در آن فعال شوند و تصاویری ضبط کنند. رافائل گروسی نسبت به این امر در ماه های اخیر اعتراضات زیادی نسبت به ایران انجام داده است اما ایران نیز بر موضع خود استوار است و عنوان کرده که این اسرائیل است که اجازه نمی‌دهد تا ایران و آژانس همکاری فنی خوبی داشته باشند. ایران عنوان کرده که در وهله نخست در حال بررسی ابعاد مختلف حمله به این مرکز است و از سوی دیگر ایران نیز بر این باور است که اطلاعات محرمانه ایران را آژانس منتشر می‌کند که منجر به حمله به تاسیسات مهم ایران می‌شود. امروز مهم‌ترین اختلافات ایران و آژانس تحت تاثیر اعمال تحریم‌ها علیه ایران و تعلیق برجام است. مشخصا اگر برجام احیا شود و تحریم‌ها علیه ایران لغو شوند، این فرصت به‌وجود می‌آید که ایران نیز به صورت کامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری کند و اختلافات موجود از بین رود. سابقه همکاری ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که
این زمینه همکاری خوب و مثبت بوده است و این طرف‌های دیگر برجام بوده‌اند که به‌واسطه عدم پایبندی به برجام منجر شده‌اند تا شرایط به گونه‌ای شود که امروز ایران و آژانس اختلافاتی داشته باشند.
چگونه ایران و آژانس می‌توانند از بن بست ایجاد شده خارج شوند؟
باید توجه داشت که آژانس بین المللی انرژی اتمی نقش فنی در مذاکرات احیای برجام دارد و نظر فنی این آژانس می‌تواند منجر به حل مساله برجام نیز شود. از سوی دیگر در این اواخر شاهد بوده‌ایم که هرگاه طرف‌های برجام اراده لازم برای به نتیجه رسیدن برجام را نداشته‌اند، نقش سیاسی آژانس بیشتر شده است و عملا به یک ابزار در دست غربی‌ها بدل شده است. در همین راستا آژانس اطلاعاتی در اختیار غربی‌ها قرار می‌دهد که ایران با آژانس همکاری کافی را ندارد در صورتی که بارها فعالیت‌های صلح آمیز ایران تایید شده است. امروز نتیجه جلسه شورای حکام به سفر گروسی بستگی دارد و اگر ایران و آژانس به توافق برسند قطعنامه‌ای علیه ایران صادر نخواهد شد اما اگر این تفاهم به‌وجود نیاید، باز هم شاید کار گره بخورد. امروز مذاکرات وین و اجلاس شورای حکام به عرصه‌هایی تبدیل شده‌اند که گزارش آژانس می‌تواند مسیر آنها را مشخص کند. باید توجه داشت که در چارچوب NPT دو موضوع مهم یعنی عدم استفاده از سلاح هسته‌ای و خلع سلاح کشورهای مجهز به این سلاح مورد توجه قرار دارد، اما هر جا نوبت به خود این کشورها می‌رسد از عمل به تعهدات خود سرباز زدند. در همین چارچوب موضوع
ایران موضوع مهم و حساسی در دهه گذشته برای آژانس بینالمللی انرژی اتمی بوده است و در دوره مدیر کلی آمانو نیز گزارش‌های متعددی از طرف آژانس ارائه شد که همگی تایید کننده عملکرد مناسب ایران در موضوع هسته‌ای و برجام بود اما امروز باز هم شاهد رفتارهایی خاص در قبال ایران هستیم.
ارسال نظر