رشد 13/1 درصدی پایه پـــولی
آرمانملی: بررسیها از تحولات اقتصادی و اقدامات بانکمرکزی در شهریورماه که در مقتایسه با مدت ماشبه در سال قبل از سوی این بانک منتشر شده نشان میدهد اگرچه در تولید ناخالص داخلی کشور با نفت و بدون در فصل اول سال ۱۴۰۰ در مقایسه با دوره مشابه سال قبل، به ترتیب ۶.۲ و ۴.۷ درصدی حاصل شده اما در برخی از حوزهها همچون ساختمان با کاهش نرخ سرمایهگذاری مواجه بودهایم و این در حالیست که پایه پولی نیز در بازه شهریور ماه رشد 13.1 درصدی تجربه شده است. ضمن آنکه در اکثر گروهها تورم حاکم بوده که گروه خدمات با بیشترین رشد تورمی در راس این گروه قرار دادشته است.
رشد تورمی در اکثر گروهها
بر اساس این گزارش بانکمرکزی در آخرین گزارش خود در خصوص تحولات اقتصادی و اقدامات صورت گرفته منتهی به پایان شهریورماه اعلام کرده: در شهریورماه همچون ماه گذشته، گروههای «مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوختها»، «خوراکیها و آشامیدنیها» و«حملونقل» به ترتیب با سهمی معادل ۴۹.۸، ۱۵.۱ و ۱۱.۵ درصد بیشترین سهم را در تورم ماهانه داشتهاند. بررسی تورم ماهانه به تفکیک گروههای «کالا» و «خدمت» نیز نشاندهنده آن است که در شهریورماه سالجاری همچون ماه گذشته، گروه «خدمت» تورم بالاتری را نسبت به گروه «کالا» تجربه کرده است. براساس محاسبات مقدماتی، تولید ناخالص داخلی کشور با نفت و بدون نفت (به قیمتهای پایه سال ۱۳۹۵) در فصل اول سال ۱۴۰۰ در مقایسه با دوره مشابه سال قبل، به ترتیب ۶.۲ و ۴.۷ درصد افزایش یافت. در این دوره به استثنای ارزش افزوده گروه کشاورزی که متاثر از خشکسالی و کاهش تولید محصولات زراعی با کاهش عملکرد ۰.۹ درصدی مواجه شد، ارزش افزوده سایر گروههای اقتصادی شامل «نفت»، «صنایع و معادن» و «خدمات» به ترتیب از افزایشی معادل ۲۳.۳، ۲.۱ و ۷.۰ درصد برخوردار شدند. همچنین رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص (به قیمتهای ثابت سال
۱۳۹۵) در فصل اول سال ۱۴۰۰ نسبت به دوره مشابه سال قبل به میزان ۳.۵ درصد کاهش یافته است که در این میان رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در ساختمان و ماشین آلات به ترتیب ۱۰.۳- و ۱۵.۸ درصد بوده است. کاهش رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در ساختمان عمدتا بهدلیل کاهش تشکیل سرمایه ثابت ناخالص ساختمان در بخش خصوصی بوده است. همچنین، علت افزایش تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در ماشینآلات بهدلیل افزایش واردات کالاهای سرمایهای و همچنین افزایش کالاهای سرمایهای تولید داخل، طی سه ماهه اول سال ۱۴۰۰ نسبت به دوره مشابه سال قبل است. براساس اخبار منتشره از سوی پایگاه اطلاعرسانی گمرک ایران، طی نیمه نخست سالجاری ارزش صادرات گمرکی در حدود ۲۱.۸ میلیارد دلار بوده که نشانگر افزایش حدود ۶۱ درصدی آن در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۹ است. ضمن آنکه ارزش واردات گمرکی در دوره مزبور در حدود ۲۳.۱ میلیارد دلار گزارش شده است که حاکی از افزایش ۳۷ درصدی آن نسبت به مدت مشابه سال قبل است.
وضعیت متغیرهای پولی و تورم
براساس ارقام موجود، رشد نقدینگی و پایه پولی در ۱۲ ماهه منتهی به پایان شهریورماه ۱۴۰۰ به ترتیب به ۴۰.۵ درصد و ۳۹.۵ درصد رسید. لازم به توضیح است، رشد بالای پایه پولی در ۱۲ ماهه منتهی به پایان شهریورماه ۱۴۰۰، عمدتا ناشی از کاهش پایه پولی در طول سه ماهه دوم سال ۱۳۹۹ نسبت به انتهای خرداد همان سال، بهدنبال افزایش سپردههای دولت نزد بانکمرکزی در نتیجه فروش اوراق بدهی دولت، بوده است. پایه پولی در شهریورماه ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹، رشدی معادل ۱۳.۱ درصد داشته که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (۵.۴ درصد) به میزان ۷.۷ واحد درصد افزایش یافته است. در این مقطع، خالص مطالبات بانکمرکزی از بخش دولتی و خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی به ترتیب با سهمی معادل ۵.۷ و ۵.۵ واحد درصد بیشترین سهم را در رشد پایه پولی داشتهاند. افزایش خالص مطالبات بانکمرکزی از بخش دولتی عمدتا بهدلیل استفاده دولت از وجوه تنخواهگردان خزانه (۴۶۹.۸ هزار میلیارد ریال در پایان شهریورماه ۱۴۰۰) و افزایش سقف مجاز استفاده از آن (از ۳ درصد به ۴ درصد، بر اساس مصوبه مورخ ۱۴۰۰.۰۳.۲۶ هیات وزیران) بوده است. هرچند در دوره مورد بررسی
بخشی از آثار انبساط پولی مذکور با استفاده از ابزار توافق بازخرید معکوس در راستای اجرای عملیات بازار باز خنثی شده است. همچنین، حجم نقدینگی در پایان شهریورماه سال ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ معادل ۱۷.۰ درصد رشد نشان میدهد که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (۱۷.۱ درصد) به میزان ۰.۱ واحد درصد کاهش یافته است. در پایان شهریورماه سال ۱۴۰۰، ضریب فزاینده نقدینگی به رقم ۷.۸۳۹ رسید. بدینترتیب ضریب فزآینده نقدینگی نسبت به پایان سال ۱۳۹۹، ۳.۵ درصد و همچنین در مقایسه با دوره مشابه سال ۱۳۹۹ معادل ۰.۷ درصد افزایش نشان می دهد. دلیل اصلی افزایش ضریب فزاینده نقدینگی در پایان شهریورماه ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹، عمدتا ناشی از کاهش نسبت ذخایر اضافی به سپردهها بوده است؛ بهطوریکه حجم ذخایر اضافی بانکها از ۳۰۴.۱ هزار میلیارد ریال در پایان سال ۱۳۹۹ به ۱۹۲.۷ هزار میلیارد ریال در پایان شهریورماه ۱۴۰۰ رسیده است. بررسی رشد اجزای نقدینگی نشان میدهد که رشد ۱۲ ماهه پول از ۶۱.۷ درصد در پایان سال ۱۳۹۹ به ۳۵.۹ درصد در پایان شهریورماه سال ۱۴۰۰ کاهش یافته که حاکی از تقویت ماندگاری سپردهها و استقبال بیشتر از
سپردهگذاری بلندمدت در بانکهاست. انتظار می رود با اعمال سیاست احتیاطی محدودیت بر رشد ترازنامه بانکها، روند بهبود کنترل رشد متغیرهای پولی در ماههای آتی تداوم یافته و اقدامات بانکمرکزی در راستای حفظ ارزش پول ملی (ثبات قیمتها) با توفیق بیشتری همراه شود.
اقدامات بانک مرکزی
در شهریورماه ۱۴۰۰ با هدف مدیریت نقدینگی بازار بینبانکی ریالی، بانکمرکزی در تعامل با بانکها اقدامات اعتباری زیر را انجام داد: انجام عملیات بازار باز با مواضع انقباضی مجموعا به ارزش ۱۲۱.۸ هزار میلیارد ریال در قالب توافق بازخرید معکوس با سررسید ۷ روزه (مانده توافق بازخرید معکوس از محل عملیات بازار باز در پایان شهریورماه معادل صفر بوده است) استفاده بانکها از اعتبارگیری قاعدهمند در نرخ سقف برای رفع نیازهای نقدینگی جمعا با حجم ۱۳۶۳.۳ هزار میلیارد ریال (مانده اعتبارگیری قاعدهمند در پایان شهریورماه معادل ۵۶.۵ هزار میلیارد ریال بوده است). براساس اعلام وزارت امور اقتصادی و دارایی، کارگزاری این بانک تا پایان شهریورماه سالجاری، ۱۸ مرحله حراج اوراق مالی اسلامی دولتی برگزار کرد که در مجموع، ۴۳۲.۴ هزار میلیارد ریال اوراق مالی اسلامی دولتی توسط بانکها و سایر سرمایهگذاران خریداری شده است.
ارسال نظر