فیلتر، صنعت تحقیر چهره!

از زمانی که اپ‌های جدید با قابلیت فیلتر قابل توجه چهره وارد بازار شده، مدت زمان زیادی سپری نشده است. به سادگی و در کمترین زمان چنین ابزاری قابلیت دانلود و نصب در سیستم‌ها را دارا است و می‌تواند بدون کمترین آموزشی حتی از سوی یک دانش آموز ابتدایی مورد استفاده قرار گیرد. با فیلتر عکس شما می‌تواند الگوهای تعریف شده را بر روی هر تصویری پیاده کرده و عکس جدید تحویل بگیرید. برای شخصیت ایستاده در قابل عکس شاخ بگذارید و یا گوش‌های خرگوشی به کله اش اضافه کنید. چهره عروسکی به او بدهید و با رنگ آمیزی‌های مختلف و تغییر شدت نور، تصویری بسیار متفاوت از قبل ایجاد کنید.چنین قابلیت‍هایی از قضا مورد استقبال واقع شده و به ویژه گروه سنی نوجوان و جوان به مرحله‌ای از مصرف فیلتر رسیده است که عکس‌های واقعی را بارگزاری نمی‌کند و تازمانی که تصویری فیلتر نشده به اشتراک عمومی نمی‌رود. شبکه‌های اجتماعی پر شده است از تصاویری که زمین تا آسمان با کاربر اصلی فاصله دارد و هیچ شباهتی بین او و تصاویر فیلتر شده‌اش نیست. فیلترینگ عکس گویی افراد را از خود ربوده است. هیچ کس خود واقعی‌اش را نمی‌پسندد. افراد تمایل دارند، تصویری غیرواقعی از خود ارائه کرده و در برده داری نوین اپ‌ها غرق شوند. قالب‌های تعریف شده برای تصاویر بانوان که برجسته کردن لب‌ها و رنگی کردن چشم‌ها را موجب می‌شود و حس و حال آسیب پذیر و مظلوم نمایانه‌ و همچنین شهوانی به او می‌دهد، در بین دختران و زنان جوان به مد روز تبدیل شده است. در شبکه‌های اجتماعی به جای معرفی خود واقعی افراد در تصاویر پروفایل، تصاویری غیرواقع به نوعی فریب مخاطبان و دنبال کننده‌ها شده است. اما فیلترینگ که در ظاهر به دنبال خرگوشی و عروسکی کردن چهره‌ها است، چه پیامدهای اجتماعی دارد؟ فیلترینگ چهره و بازسازی آن به شکلی غیرواقعی شاید در ابتدا برای جامعه‌ای که درگیر بزک ظاهری است، خوشایند باشد اما در ادامه منجر به بروز بی‌اعتمادی و ترویج سرخوردگی خواهد شد. افراد با فیلتر چهره خود، هم من واقعی و هم دیگران را تحقیر می‌کنند و گویی چیزی و یا ایرادی در پس چهره و هویت آنها وجود دارد که باید پنهان شود. برای رفتارهای شوآف جوانان به نظر می‌رسد این موضوع یک تفریح و یک بازی در فضای مجازی است اما تبعات آن در رفتار افراد به شکلی زیرپوستی پنهان شده و به مرور زمان فیلترینگ می‌تواند به متون معرفی افراد در شبکه‌های اجتماعی، پست‌ها و پیام‌های ارسالی و در ادامه رفتارهای اجتماعی تسری یابد. افراد همان طور که چهره‌شان را فیلتر می‌کنند، صداقت کلامی و رفتاری را نیز پس پرده نهاده و به مرور زمان نسخه‌های غیرواقع از خود را در فضاهای مجازی بازسازی می‌کنند. به ویژه برای جوامعی که فعلا در بحران نمایش و عرض اندام بصری است این مهم برجسته‌تر است. مطابق بررسی‌ها هر چند تلگرام بیشترین میزان کاربران در ایران را دارد اما اینستاگرام با بستر تصویر، یکی از رایج‌ترین پلتفرم‌ها بوده و به ویژه برای جوانان و نوجوانان جذابیت ویژه‌ای دارد.بخش عمده‌ای از تصاویر رد و بدل شده در شبکه‌های اجتماعی به فیلتر چهره به مرحله‌ای رسیده است که سلیقه قالب جامعه را در حد چارچوب‌های اپ‌ها کاهش داده و افراد از جنس مخالف انتظار قرار گیری در چنین چارچوب‌هایی را دارند. اما سیلی سرد واقعیت زمانی که افراد از فضای مجازی فاصله می‌گیرند، بحران هویت و انسان‌هایی با چند شخصیت را موجب می‌شود. افراد در شبکه‌های اجتماعی تصویری از خود ارائه می‌کنند که در دنیای واقعی تداوم و امکان بروز و ظهور ندارد. نتیجه این است که بسیاری از روابط اجتماعی زمانی که از فضای مجازی به دنیای واقعی کشیده می‌شود، دچار اختلال و آشفتگی است. بی‌اعتمادی، اتهام، توهین و تهمت به من‌های غیرواقعی بحرانی است که نسل آینده را تهدید می‌کند.