مخبر جایگزین لاریجانی می شود

آرمان‌ملی- حمید شجاعی: «سکوت سیاسی» شاید بهترین واژه برای وصف حال این روزهای علی لاریجانی باشد. کهنه‌کار عرصه سیاست که سال‌ها در مناصب مختلف نظام به فعالیت مشغول بود امروز بدون هیچ کنش سیاسی سکوت پیشه کرد و هیچ کنش سیاسی ندارد تا بسیاری این سکوت وی را به غیبت صغری لاریجانی از حضور در عالم سیاست ایران معنا کنند. نگاهی به کنش سیاسی و رویکرد علی لاریجانی در نیمه نخست سال جاری دو نوع عملکرد متفاوت از رئیس سابق مجلس را به نمایش می‌گذارد. چنانکه از اوایل فروردین تا اواسط اردیبهشت که صحبت از حضور وی در انتخابات ریاست‌جمهوری بود لاریجانی ابتدا چراغ‌خاموش و سپس کاملا محکم و استوار به عرصه انتخابات وارد شد و شعارهای کوبنده‌ای را نیز مطرح کرد. اما رد‌صلاحیت عجیب و نابهنگام وی باعث شد تا لاریجانی رویکرد دیگری را برگزیند و پس از اعتراض‌های چندین و چندباره به مساله ردصلاحیت خود و درخواست انتشار دلایل این کار بالاخره از خواسته خود منصرف شد و در حاشیه سیاست عملی ایران در سکوت به زندگی عادی پرداخت؛ هر چند که بسیاری این سکوت لاریجانی را مقطعی دانسته و از بازگشت وی به حوزه قدرت و حکومت خبر داده‌اند. چنانکه چندی پیش غلامعلی جعفرزاده درخصوص این رویکرد لاریجانی اظهار کرد: «الان فضا به‌گونه‌ای است که خیلی شرایط برای فعالیت شخصیت‌هایی همچون آقای علی لاریجانی فراهم نیست. بهترین کار او این بود که سکوت کرده است؛ علی لاریجانی هم‌اکنون در حال نگاه کردن به صحنه اداره کشور است.» این درحالی است که برخی معتقدند بالاخره ماه‌عسل این دولت نیز تمام شده و مردم عملکرد این دولت را نیز پس از چندی به قضاوت خواهند نشست و آن زمان باید دید که جامعه به تجربه، کارآمدی و توانایی اشخاصی همچون لاریجانی نیاز پیدا خواهد کرد یا اینکه به همین روال عملکردی دولت، رضایت خواهد داد. آنچه مسلم است امروز لاریجانی نیز به مانند بسیاری از چهره‌های سیاسی دیگر به این نتیجه رسیده که اگر بخواهد چهره ماندگاری در جامعه و قدرت سیاسی ایران باشد باید بتواند رضایت مردم را به‌دست آورد و خود را به‌عنوان چهره‌ای مقبول در اذهان جامعه نشان دهد. لذا از این رو است که درصدد است با شیفت از قدرت به مردم، جایگاهی برای خود در بدنه اجتماعی جامعه ایجاد کند و بر اساس این سرمایه مجددا به قدرت سیاسی وارد شود.

استعفا ازتوافق25 ساله

پس از مدت‌ها سکوت خبری درباره علی لاریجانی، برخی خبرها حکایت از این دارد که رئیس سابق مجلس از تیم مذاکره کننده در قرارداد 25 ساله ایران و چین استعفا داده و دیگر مسئولیتی در این خصوص متوجه وی نخواهد بود. این درحالی است که پرسش‌ها درخصوص چرایی این استعفا و از آن مهم‌تر آینده سیاسی لاریجانی همچنان به قوت خود باقی است. علی لاریجانی در دولت حسن روحانی و به پیشنهاد وزارت خارجه از سوی مقام معظم رهبری به‌عنوان مذاکره‌کننده ارشد و مسئول پیگیری قرارداد راهبردی ۲۵ ساله با چین منصوب شده بود و حال به نظر می‌رسد پس از کنار رفتن همه همفکران او در دولت و سایر نهادهای نظام، لاریجانی نیز عطای کار در این مسئولیت را به لقای آن بخشیده و از این سمت استعفا داده است. این درحالی است که طبق برخی گفته‌ها نقش لاریجانی از ابتدا تا مدتی در ماجرای قرارداد 25 ساله آشکار نبوده اما بر اساس گفته سید‌کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی به جهت اینکه چینی‌ها درصد بودند که با نماینده مستقیم مقام معظم رهبری در این خصوص در ارتباط داشته باشند، لاریجانی به این سمت منصوب شده است. به اذعان بسیاری از کارشناسان سند جامع همکاری‌های ۲۵ ساله بین ایران و چین که پس از رایزنی چندین ساله، که فروردین ماه سال جاری به امضای مقامات دو کشور رسید، یکی از اتفاقات مهم در عرصه سیاست خارجی ایران در سال ۱۴۰۰ است که دو کشور این سند بالادستی را به ‌عنوان یک نقشه راه برای تحقق همکاری‌های جامع راهبردی به امضا رسانده‌اند. یکی از مهم‌ترین ابعاد این سند، بعد اقتصادی آن و گسترش روابط دو کشور در حوزه‌های مختلف تجاری، اقتصادی و بازرگانی است؛ چراکه دو کشور بر این موضوع تاکید دارند که ظرفیت‌های بالقوه موجود برای همکاری‌های اقتصادی فی‌مابین فراتر از وضعیت کنونی است و در این چارچوب در سند مذکور همکاری‌های دو کشور در حوزه‌های نفت، صنعت و معدن و حوزه‌های مرتبط با انرژی مورد تاکید قرار گرفته است.

جزئیات استعفا

مشـــاور رئیـــس سابق مجلــس در مورد استعفای لاریجانی از مدیریت توافقنامه 25 ساله ایران و چین اظهار داشت: آقای لاریجانی به‌نوعی از سمتش استعفا نکرده‌ است. آقای لاریجانی خواسته تا دست دولت را باز بگذارد. او خواسته تا هر کس با رئیس‌جمهوری نزدیک‌تر و هماهنگ‌تر است این کار را ادامه بدهد. منصور حقیقت‌‌پور گفت: در حال حاضر هم باید آقای رئیسی تصمیم بگیرد که چه کسی جایگزین شود. درواقع لاریجانی دست رئیسی را باز گذاشته ‌است. طرف چینی چون بعد از برجام لطمه جدی از عدم همکاری دولت روحانی خورده ‌بود، دیگر تمایل نداشت که با دولت روحانی همکاری کند. بنابراین مقام معظم رهبری تدبیر کردند تا این کار انجام شود. ایشان آقای لاریجانی را مسئول کار گذاشتند. حالا دولت عوض شده و آقای لاریجانی به دولت گفته است که اگر می‌خواهید، این کار را خودتان ادامه دهید. احتمالا معاون اول آقای رئیسی این کار را ادامه خواهد داد. مهم این است که این ارتباط و این کار ادامه پیدا کند اما منزلت و جایگاه آقای لاریجانی برای کارهای بزرگ با چین خوب بود. حقیقت‌پور در مورد موافقت دفتر رهبری با این استعفا پاسخ داد: در ابتدای امر شخص مقام معظم رهبری به آقای لاریجانی پیشنهاد دادند که این مسئولیت را برعهده بگیرد. من فکر می‌کنم که پیش از اینکه آقای لاریجانی این موضوع را به اطلاع دولت برساند حتما هماهنگی‌های لازم را با دفتر رهبری انجام داده ‌است تا فرمان رهبری روی زمین نماند.

مخبر جایگزین لاریجانی؟

شاید کسی تصور نمی‌کرد رئیس بنیاد برکت که تا چند ماه پیش قول ساخت 50 میلیون دز واکسن برکت را داده بود اما این قول در عمل به نتیجه نرسید پس از چندی به پستی در حد معاونت ریاست‌جمهوری برسد. اما پس از گمانه‌زنی‌های مختلف، رئیس‌جمهور نام وی را برای تصدی این پست معرفی کرد. البته این پایان کار نبوده و به نظر می‌رسد که مخبر بیش از اینها در این دولت کارکرد و عملکرد خواهد داشت. چنانکه برخی رسانه‌ها مدعی شده‌اند پس از استعفای لاریجانی از سمت مدیریت مذاکره و راهبری قرارداد 25 ساله، محمد مخبر جایگزین وی خواهد شد تا روابط با چین با مدیریت مخبر پیش برود. البته برخی معتقدند که لاریجانی نیز به احتمال فراوان پس از چندی به جایگاه سابق خویش در شورای عالی‌امنیت ملی باز خواهد گشت. باید دید روند امور چگونه پیش خواهد رفت.