احياي برجام روابط ايران با عراق و كل منطقه را دگرگون مي‌كند
آرمان‌ملی- علیرضا پورحسین: رای شهرونــدان عـــراقی در انتخــابات پارلمانــی کـه روز یکشنبه برگزار شد، احتمــالا سرنوشت و آیـــنده نیروهای آمـــریکایی را کــه هنوز در عراق مستقر هستند، تعیین می‌کند. نتایج این انتخابات، نحوه برخورد بغداد با درگیری ژئوپلیتیک بین واشنگتن و تهران را نیز مشخص خواهد کرد. انتخابات عراق پس از توافق بین بغداد و واشنگتن برای پایان عملیات رزمی نیروهای باقی‌‌مانده آمریکا و تبدیل ماموریتهای رزمی به ماموریتهای مستشاری برگزار شد. وضعیت امنیتی نسبتاً پایدار در دوره گذشته یکی از پیامدهای این توافق تلقی می‌شود، به‌ویژه اینکه پایان حضور آمریکا یکی از خواسته‌های جناح‌های ضد آمریکا بود که بر مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق در این خصوص، فشار آوردند. انتخاباتی که با مشارکت 41 درصدی مردم عراق برگزار شد. کشوری که در سال‌های اخیر به نظر می‌رسد تحت وقوع برخی اتفاقات، روابط کم‌رنگ‌تری با ایران دارد و بسیاری به قدرت رسیدن مصطفی الکاظمی را نیز پیامد این دور شدن می‌دانند. کشوری که در این روزها میزبان رایزنی‌های ایران و عربستان نیز است. در راستای بررسی این مسائل، آرمان ملی گفت‌وگویی با صباح زنگنه،
تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه داشته است که درادامه می خوانید.
چه عواملی در این برهه زمانی می‌تواند روابط ایران و عراق را بهبود بخشد؟
به نتیجه رسیدن مذاکرات وین یکی از عوامل مهم در بهبود روابط کشورهای منطقه با ایران است. این امر درخصوص عراق نیز صدق می‌کند و اگر برجام احیا شود، ایران و عراق نیز می‌توانند رابطه نزدیک‌تری داشته باشند. عراق کشوری است که هم بر منطقه تاثیرگذار است و هم تاثیر می‌پذیرد. داشتن منابع عظیم نفتی، عراق را تبدیل به کشوری کرده است که توجه‌های زیادی را به خود جلب کرده و همین امر نیز شاید منجر به افزایش تنش‌ها در این کشور شده است. ایران اگر بار دیگر از زیر فشار سیاسی و اقتصادی خارج شود، مشخصا می‌تواند با این کشور مهم روابط بهتری داشته باشد.
انتخابات روز یکشنبه در عراق، چه پیامدهایی
در پی خواهد داشت؟
درصد شرکت‌کنندگان در انتخابات عراق همواره از اهمیت زیادی برخوردار است و امروز شاهد هستیم در برخی مناطق عراق، صرفا 20 درصد در انتخابات شرکت کرده بودند که این نشانه خوبی نمی‌تواند باشد. عراق در شرایطی است که هر لحظه ممکن است بار دیگر درگیر تنش‌های جدی و سختی شود و به همین علت درصد پایین آرا نمی‌تواند در انتخابات این کشور خوشایند باشد. عراق مستعد نوسانات است و در این نوسانات میزان رای‌گیری در هر منطقه نیز اهمیت دارد. امروز جوامع جنوبی و مرکزی عراق رغبت بیشتری به سمت ایران دارند و معمولا آرای متفاوتی نسبت به جوامع غرب و شمالی عراق به صندوق رای می‌اندازند. حضور کمرنگ مناطق جنوبی عراق در انتخابات منجر به این می‌شود تا صاحبان کرسی پارلمان عراق که از مناطق شمالی و غربی هستند، بسته به کمک‌های عربی، آمریکایی و حتی اسرائیلی به‌نحوی دیگر با ایران تعامل کنند و عراق را نیز از ایران دور کنند. امروز یکی از اهداف اصلی کشورهای عربی و اسرائیل، غرب عراق است و نقشه‌هایی نیز برای این منطقه کشیده شده است. این رویه مشخصا عراق را ملتهب خواهد کرد. میزان پایین مشارکت در انتخابات عراق می‌تواند ثبات در این کشور را به خطر اندازد و از
این پس ائتلاف‌سازی‌ها و تشکیل دولت در عراق از اهمیت بسزایی برخوردار است و باید آنها هوشیاری لازم را داشته باشند تا به سمت این تنش‌ها گام برندارند. میزان مشارکت پایین مردم در انتخابات عراق، مسلما کار را برای سیاستمداران این کشور سخت می‌کند. شاید در سایر کشورها نیز میزان مشارکت در انتخابات در همین حدود عراق باشد اما مشخصا وضعیت میدانی آنها کاملا متفاوت است و به همین علت عراق نیاز به میزان مشارکت بیشتری در انتخابات دارد.
عربستان در میدان عراق به چه شکلی ایفای نقش می‌کند و چه اهدافی را دنبال می‌نماید؟
بعد از سقوط صدام عملاً نیروهای آمریکایی در عراق حاضر می‌شوند و عراق را اشغال می‌کنند. در این میان عربستان از حضور نیروهای آمریکایی در عراق راضی بود و هنوز هم این‌چنین است اما از تشکیل دولت شیعه خیلی روی خوشی نشان ندادند. سفارت آنها نیز مدت‌های مدیدی طول کشید تا افتتاح شود. عربستان احساس می‌کند عراق و دولت‌های عراق بعد از سقوط صدام به ایران بیشتر تمایل دارند. شاید یکی از دلایل دیر باز کردن سفارت در عراق همین درک و فهم بوده است. بعد از آمدن دونالد ترامپ مقداری روابط بین عربستان و عراق بهبود یافت و عربستان درصدد راه‌اندازی مزارع بزرگی در عراق و سرمایه‌گذاری در کشاورزی عراق است. امروز نیز عراق امیدوار است با همکاری اقتصادی با عربستان بتواند مانع از صدور نیروهای افراطی و تکفیری از عربستان به عراق شود و احتمال و انتظار دارند که چنین شود. ایران از طرف دیگر مایل است عراق هر چه زودتر در برابر موج ترور مستقر شود و مقاومت کند و همکاری اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، امنیتی و نظامی با عراق هم توسعه یابد. مشخصا اگر ارتباط ریاض با تهران از سر گرفته شود، خیلی از مشکلات منطقه هم حل می‌شود. اگر عربستان اعلام آمادگی برای
گفت‌وگو با ایران کند و مسائل دو‌جانبه و چندجانبه را به بحث گذارد، تبعا نتایج بهتری می‌تواند داشته باشد و در منطقه هم آرامش بیشتری حاصل خواهد کرد. چرا‌که موضوع یمن یک موضوع حیاتی برای عربستان است و ایران هم حمایت‌های سیاسی و معنوی که از یمنی‌ها دارد، می‌تواند کمک به رسیدن به راه‌حل مسالمت‌آمیز در یمن کند و جلوگیری از حضور نیروهای عربستان در یمن داشته باشد و یا محاصره یمن متوقف شود. در لبنان نیز این موضوع اگر همکاری ایران و عربستان باشد، کمک به تشکیل سریع‌تر دولت لبنان می‌کند و از فروپاشی اقتصادی دولت لبنان جلوگیری می‌کند و در عراق هم می‌تواند به امنیت بیشتر عراق و به توسعه عراق کمک شود.
ارسال نظر