اندر حکایت تحول در علوم انسانی
صادق زیباکلام استاد دانشگاه
از ابتدای انقلاب و وقوع انقلاب فرهنگی تا به امروز یک تلاش پیگیری بوده به خصوص بین نظریهپردازان، دانشگاهیان و استادان و حوزویان حکومتی مبنی بر اینکه علوم انسانی ما اساس و بنیانش غربی است و ما باید این علوم انسانی را که در دانشگاهها تدریس میشود را اسلامی بکنیم و هرازچندگاهی برخی این بحث را دوباره راه میاندازند. آخرین باری که داستان اسلامی کردن علوم انسانی علم شده بود بعد از خرداد 1388 بود. در آن سال بسیاری از دانشجویان علیه نامزدی احمدینژاد بودند و در مقابل، از نامزد جریان رقیب حمایت میکردند. این پرسش مطرح شد که نزدیک سی سال از انقلاب میگذرد و همچنان دانشگاه، دانشجویان و دانشگاهیان در حقیقت از حاکمیت دفاع نمیکنند. این چه دانشگاهی است که محصولاتش و دانشجویانش در جهت گروه جناحی ما نیستند. در رابطه با علوم کاربردی مانند فیزیک، شیمی، بیولوژی، ریاضیات و... نمیشود کاری کرد و اما این پرسش مطرح شد که علوم انسانی را چه؟ تاریخ، جامعهشناسی، علوم سیاسی و روابط بینالملل، روانشناسی، علوم تربیتی و... را میشود اسلامی کرد. ما در این سی سال چقدر از این علوم انسانی را اسلامی کردیم؟ اگر اسلامی کرده بودیم دانشگاه این میزان با ما مخالفت نمیکرد. بنابراین یک تلاش جدی بعد از 88 به راه افتاد، مجددا برای اسلامی کردن علوم انسانی و کمیتهای هم در وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شد و اساتید طرفدار خودشان در علوم انسانی دعوت شدند و تلاشهای جدی صورت گرفت و سعی کردند در سالهای بعد از 88 تا آنجایی که میتوانند دروس علوم انسانی را اسلامی کنند. در علوم سیاسی ده، بیست عنوان اسلامی علاوه بر دروس اسلامی قبلی مانند حکومت در قرآن، حکومت در نهجالبلاغه، حکومت از دید امام خمینی و... اضافه کردند. واقع مطلب این است که آنچه به نام اسلامی کردن علوم انسانی، دروس علوم انسانی و سرفصلهای علوم انسانی است به جز یکسری کلیگویی و کلمات پرطمطراق هیچ چیز دیگری نیست. عملا یک دانشجوی علوم سیاسی دروسی که نیمی از آن دروس اسلامی شده به هیچ وجه اسلامیتر و متدینتر از چهار سال قبل، یعنی سن 18 و 19 سالگی که وارد دانشگاه شده، نمیشود و این واقعیتی است که حاضر به پذیرش آن نیستند و در این چهل و سه ساله هم نشده. اگر یک تحقیق میدانی و نظرسنجی صورت گیرد مشاهده میشود دانشجویان ما سی یا چهل سال پیش متدینتر بودند یا امروز. اما اسلامی کردن دکان و درآمدی شده برای کسانی که تنورشان از این بابت گرم باشد. کاری هم که مجلس تصمیم گرفته همان تلاش عبث و بیهودهای است که چهل و سه سال است که به نتیجه نرسیده و چهارصد و سی سال دیگر هم به نتیجه نخواهد رسید چون علم و ذات علم مغایر با آنهاست، علم مستقل از انسانهاست.
ارسال نظر