مبارزه با فساد در تمنای اصلاحات ساختاری

بررسی‌ها نشان می‌دهد در مساله مبارزه با فساد به‌دلیل اینکه تنها معطوف به مبارزه با افراد شده‌ایم نتوانستیم نتایج مطلوبی به دست بیاوریم و اقدامات موثری در زمینه کاهش فساد صورت دهیم. یک ‌بخشی از فساد در کشور ما در نتیجه ساختارهای معیوب است. هر کسی که بخواهد با فساد مبارزه کند باید این شجاعت را داشته باشد که اولا ساختارهای معیوب را شناسایی کند و بعد بتواند این ساختارهای معیوب را اصلاح یا حذف کند. در حال حاضر دچار تعداد زیادی نهاد موازی و ناکارآمد هستیم. حتی ‌بخشی از ساختارهای نظارتی ما هم دچار این ناکارآمدی هستند. بنابراین بخشی از حل مساله فساد در ایران از مسیر اصلاح ساختاری گذر می‌کند. اصلاح ساختار هم نیازمند شجاعت در مدیران است تا نهادهای ناکارآمد و رویه‌‌های نادرست را در هر بخشی از حاکمیت که هست را شناسایی و اصلاح کنند. فساد موجود در کشور در نتیجه ضعف قوانین و مقررات است. تعارض قوانین و مقررات از علل مهم فساد در کشور است. چند برابر کشورهایی مثل فرانسه که مهد قانون و حقوق است، قانون داریم. با تورم قوانین در کشور مواجه هستیم. این قوانین ضعف‌هایی دارند و بر یک استراتژی روشن تدوین نشده‌اند. خیلی از این قوانین به صورت موسمی تصویب شده‌اند و در حال حاضر برکشور و سیستم اداری تحمیل شده‌اند. اصلاح این قوانین برای مبارزه با فساد ضروری است. علاوه بر اصلاح ساختاری بخش دوم مبارزه با فساد بحث اصلاح نرم‌افزارهاست. یک بخشی از نرم‌افزارها هم اصلاح قوانین فعلی است. بخش دیگر فساد در فقدان دولت الکترونیک شکل می‌گیرد. ما اگر مساله دولت الکترونیک و انسجام و ارتباط کلان هر موضوع اقتصادی و اجتماعی را با این سیستم راه‌اندازی کنیم امور شفاف شده و از اراده افراد خارج خواهد شد. در این صورت هم دستگاه‌های نظارتی و هم نهادهای مردم نهاد، بهتر خواهند توانست امور را رصد کنند و همین امر به کاهش فساد کمک خواهد کرد. یکی دیگر از بسترهای فسادزا بحث تعارض منافع است، متاسفانه در بخشی از سیستم‌‌ها و رویه‌ها دچار تعارض منافع هستیم. هر بخشی به اعتبار منافع خود مساله را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و این امر با منافع عمومی تعارض پیدا می‌کند. نکته بعدی بحث افکار عمومی و سازمان‌‌های مردم نهاد هستندکه در خیلی از کشورها به عنوان چشم‌های جامعه و دولت‌ها عمل کرده و جلوی فساد را می‌گیرند. ما در این عرصه ضعیف هستیم و گاهی اوقات رسانه‌ها را رقیب خود می‌دانیم و تضعیف می‌کنیم. یکی دیگر از بسترهای فساد در کشور باندهای شکل گرفته در حوزه‌های مختلف اقتصادی است. با استفاده از ساختارهای معیوب در حوزه‌‌های مختلف اقتصادی مافیا و باندهایی شکل گرفته که به‌صورت دولت پنهان عمل کرده و دست به فساد و تضعیف منافع عمومی می‌زنند. شناختن اینها و برخورد با این باندها از مهم‌ترین الزامات مبارزه با فساد در کشور است. اگر این اتفاقات به شکل درست انجام شود، در نهایت به بحث مبارزه با مفسد می‌رسیم. برخورد و اصلاح این سیستم‌ها در اولویت است، چرا که همین سیستم‌ها مفسد تولید می‌کند.