چرخه کنترل آبشاری در انتظار آوردگاه مجازی
حجتا... عباسی پژوهشگر رسانه و مدرس دانشگاه
بهارستاننشینان گامبهگام فضای سیاسی کشور را برای تصویب طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی و به تعبیر روشنتر حفاظت از حاکمان دربرابر حاشیهنشینان قدرت آماده میکنند. بعد از یکپارچه کردن قدرت در کشور و سرمستی ناشی از آن، نوبت به یکپارچه کردن قدرت رسانهای و از کار انداختن ماشین رسانههای اجتماعی فرارسیده است. متعاقب سخنان رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با جوانان در پنجم مهرماه، رسانههای وابسته به کانونهای قدرت، علم ضرورت شفافیت فعالیت در فضای مجازی را بالای سر بردهاند. این جماعت که تا بهحال نامشان در سایه ابهام حاصل شده، مدافع شفافسازی شدهاند. ادعایی که درواقع تمهید مقدمات برای تصویب طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی است. طرحی که بدون کموکاست از طرح کنترل آبشاری یا سلسلهمراتبی چینیها اقتباس شده است. چرخه کنترل آبشاری به سامانهای میگویند که دو یا چند کنترلر مجزا از یکدیگر، سیستمی را کنترل و نقطه تنظیم هر حلقه این زنجیره را خروجی دیگری تعیین میکند. در کنار کنترل آبشاری، روباتها نیز سازوکار مشخصی برای کنترل کلمات کلیدی در اینترنت بهعهده دارند. چرخه کنترل آبشاری در سال 1995 با هدف سلطه سیاسی بیچونوچرا بر جامعه از طریق کنترل ارتباطات در دستور کار چینیها قرار گرفت. آنگونه که مانوئل کاستلز در کتاب قدرت ارتباطات(2009) بیان کرده است: «منتخبان یا نمایندگان سیاسی، از نزدیک بر کل سیستم رسانهای به شکل آبشاری از کنترلها نظارت دارند و درنهایت مسئولیت را بر شانههای ناظر بیواسطهای قرار میدهند که بر تولید و انتشار هر پیام رسانهای نظارت دارد و به همین دلیل خودسانسوری تعمیم یافته به قاعده این بازی تبدیل می شود.» کاستلز افروده است: چینیها برای انسداد شبکه اینترنت و تحقق طرح کنترل آبشاری یا سلسهمراتبی، مجازاتهایی از قبیل سرکوب سیاسی، تحت تعقیب قرار دادن فعالان، بازداشت و حبس، تعطیلی محدود یا دائمی رسانه، تعطیلی کافینتها، تعطیلی آیاسپیها، اخراج روزنامهنگاران، جریمه نقدی، محرومیت از حقوق اجتماعی و موارد دیگری را پیشبینی کردهاند. در اجرای طرح آبشاری تمام آیاسپیها، کافینتها با دادن ضمانت معتبر مجوز میگیرند و ارائه خدمات به کاربران تنها با احراز هویت دقیق آنها و اخذ مدارک معتبر شدنی است. جالب اینکه در جای جای طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی ارائه شده توسط کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، تمام موارد فوق به شکلی پیشبینی شده است. سیطره بیچونوچرا بر آیاسپیها، کافینتها و ارائه اکانت اینترنتی تنها به افراد با هویت مشخص، پیشبینی شده است. در صورت تخطی، تمام مجازاتهایی که در قانون کنترل آبشاری چینیها پیشبینی شده است در طرح بهارستاننشینان نیز دیده میشود. فضای مجازی تنها یک رسانه نیست بلکه محل زندگی و کسبوکار است. در جهان توسعهیافته، مالک این فضا دولت نیست که بتواند هر بلایی را بر سر آن آورد. ساماندهی این فضا الزاما باید با استفاده از حکمرانی رسانهای و مشارکت همه عوامل و نهادها، موسسات دولتی و غیردولتی در سطح ملی و بینالمللی و البته کاربران انجام شود. مزید بر آن دور از انتظار است حاکمان ایرانی مانند چینیها که در زمره غولهای فناوری جهان هستند، قادر شوند اژدهای اینترنت را بهطور کامل مهار کنند. چراکه چینیها با ظرفیتسازی در بیگدیتاهای خود و بدون مختل شدن فعالیت اینترنت میتوانند در مواقع ضروری جریان اطلاعاتی غولهای فناوری مانند گوگل و یوتیوب و یا دیگر رسانههای اجتماعی را برای مدتی تعطیل کنند! به نظر میرسد صواب آن است همه دستبهدست هم دهند تا ملت بزرگ ما از قافله فناوری پیشرفته عقب نماند. لازمه فعالیت موثر و مفید برای کنترل آسیبهای ناشی از فضای مجازی مقابله سخت با آن نبوده و در گرو ارتقای سواد رسانهای و اطلاعاتی کنشگران این فضا است تا نهتنها در این رهگذر از آسیبهای احتمالی بهدور بمانند بلکه ریشههای دروغ، فریب و خشونت زبانی، تحقیر و تخفیف نیز خشکانده شود.
ارسال نظر