از شانگهای برای حذف تحريم استفاده كنيم
آرمان ملی- سهیل ثابت: سخنان شامگاه سه شنبه سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشورمان در هفتاد و ششمین مجمع عمومی سازمان ملل با تاکید بر این نکته که سخن گفتن از حقوق ملت‌ها بدون سخن گفتن از تکلیف دولت‌ها، حقوق انسان‌ها را برآورده نمی‌کند و به دنبال تعامل موثر با همه کشورهای جهان به خصوص کشورهای همسایه هستیم با بازخوردها و واکنش‌‌‌های مختلفی از سوی رسانه‌های مختلف مواجه شده است. این در حالی است که آمریکا، تروئیکای اروپایی و چین و روسیه در مقاطع مختلف بر لزوم تسریع در مذاکرات احیای برجام تاکید کرده‌اند و در اظهارات رئیس جمهور آمریکا در مجمع عمومی نیز می‌شد این مساله را به وضوح دید. آنچه مسلم است همه طرف‌ها معتقد به احیای برجام هستند اما اینکه هر کشور تا چه میزان برای احیای این توافق هزینه خواهد کرد مساله‌ای است که هنوز جای تامل و بررسی دارد. در این راستا برای بررسی سخنان رئیس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل و رویکرد غربی‌ها به برجام و احیای مذاکرات هسته‌ای «آرمان ملی» با جعفر قنادباشی تحلیلگر و کارشناس مسائل بین‌الملل به گفت‌وگو پرداخته است که می‌خوانید.
سخنرانـــی اخیر رئیس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل و تاثیرات آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آنچه در سخنرانی کوتاه رئیس جمهور عنوان شد انعکاسی از آرمان‌های انقلاب و زاویه نگرش انقلاب اسلامی در جهان و مناسبات بین المللی بود. در واقع کوشش آقای رئیسی این بود که آنـــــچه خواست ملت ایران بوده و منافع ملی ایران نیز آن را تایید کرده و تامین کننده منافع ملی ما است را در این سخنرانی بگنجانند و در شرایطی که چشم جهان به ایران دوخته شده مواضع ایران را اعلام کنند. بعد از چندین سال فشار حداکثری آمریکا علیه ایران و پس از سختی‌هایی که بر مردم ما گذشت به دلیل تحریم‌های اقتصادی چشم خیلی از کشورها به ما بود که در مقابل سلطه گران و قدرت‌های جهانی چه موضعی اتخاذ خواهیم کرد. این موضع مردم ما است که در تاریخ نشان داده‌اند که حاضرند در مقابل ظلم بیگانه بایستند ولی تسلیم بیگانه نشوند. همین مساله را می‌توان یکی از نقاط تفاوت این با دولت قبلی برشمرد. لذا مواضع راهبردی در دولت اقای رئیسی تغییر پیدا نکرده لکن چند چیز در دولت آقای رئیسی نسبت به دولت سابق عوض شده است. نخست اینکه این دولت بنایی بر عقب‌نشینی و امتیاز دادن ندارد و ایستادگی می‌کند. دوم اینکه از ضعف کشورهای غربی خبر دارند و ضعف و اضمحلال آنها را در مواضع خود لحاظ
می‌کنند در حالی‌که در دولت گذشته چنین نبود و معتقد بودند که دولت‌های غربی همچنان در مسیر قدرتمند‌تر شدن گام بر می‌دارند و هیچ گونه ضعف و سستی در میان نیست و از این نظر باید به آنها امتیاز داد. اما مواضع آقای رئیسی با توجه به واقعیت‌هایی است که در نظام بین‌الملل وجود دارد. در حال حاضر خود کارشناسان و تحلیلگران آمریکایی در مورد ضعف آمریکا و پایان امپراطوری آمریکا و پایان جهان تک قطبی صحبت می‌کنند. سومین مورد نیز این است که چون ما دولت‌های غربی را در مسیر کاهش قدرت می‌بینیم و از طرفی قرار نیست امتیاز بدهیم در مذاکراتی که در آینده خواهد بود آنها به اشتیاق امتیازگیری از ایران پایان خواهند داد. تصور غربی‌ها این بود که چون ایران به تعهدات خود در برنامه هسته‌ای عمل کرده پس آمادگی دارد تا امتیازات بعدی را هم به آنها بدهد اما با تغییر دولت در ایران و اینکه دولت جدید قرار نیست هیچ امتیازی به غربی‌ها بدهد آنها ناگزیرند به زیاده‌‌خواهی‌های خود پایان دهند. لذا طبیعی است که سیر مناسبات ایران در این دولت با دنیای غرب متفاوت خواهد شد.
اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها بـــارها نسبت به لزوم احیای برجام و تسریع در انجام مذاکرات صحبت کرده‌اند و مقامات کشورمان نیز بر ادامه مذاکرات تاکید داشته‌‌اند اما در مقام عمل تغییری حاصل نشده است؛ اساسا چرا همه چیز در حد حرف مانده و اقدام عملی شکل نمی‌گیرد؟
نگـــاه غربی‌ها بــــه جهان؛ سلطه طلبی و اعمال زور اـــت و این نگاه نمی‌تواند به زودی تغییر کند. البته با عضویــــت ایران در سازمان همکاری شانگهای توانستیم راه‌‌های گـــشایشی برای رهـایی از بخشی از فشارهای تحریم پیدا کنیم باعث شده تــا غربـی‌ها مواضع خود را تغییــــر داده و سیگنال‌های تعدیل مواضع خود را مخابره کنند. این موضوع را در صحبت‌های بایدن و سایر مقامات اروپایی به وضوح می‌شد دید. اما اینکه انتظار داشته باشیم خوی سلطه‌گری غـــربی‌ها تغییــــر کند اینگونه نیست. چرا که آمریکایی‌ها فقط ما را تحریم نکردند بلکه سی و چند کشور را تحریم کردند. لذا این نگاه که از اهرم اقتصادی برای تاثیرگذاری سیاسی و اعمال تحریم بر کشورها نگاهی نیست که به سرعت تغییر کند. این در حالی است که در مورد ایران غربی‌ها مجبورند به این رویه تن دهند. اگر در همین هفته به اظهارات بایدن و سایرین نگاه کنیم می‌بینیم که همه خواهان احیای برجام هستند. البته نگاه غربی‌ها به برجام فرصتی برای امتیازگیری، وقت کشی و ادامه فشارهای اقتصادی است. لذا اینکه در اظهارات وزیر امور خارجه کشورمان می‌بینیم که گفته می‌شود اجازه نمی‌دهیم کسی وقت کشی کند این
مساله کاملا آشکار است. البته در دنیای غرب نیز دو گروه وجود دارند که یک گروه واقع‌گرا هستند و بر مبنای واقعیات نظام بین‌الملل که نشان می‌دهد با حضور ایران در شانگهای غرب در حال بازنده شدن در مورد مساله ایران است به تحلیل مسائل پیرامون برجام و روابط ایران و غرب می‌پردازند. لذا می‌گویند که این خصومت ورزی‌ها هیچگونه نتیجه‌ای جز دور شدن ایران از آمریکا و از بین رفتن اعتمادها نداشته است. اما گروه دیگر تحت تاثیر لابی‌های صهیونیستی و عربی هستند که امروز مانع تراشـــی می‌کنند. اگـــر نه شخص بایدن یا هر کس دیگـــری که بخواهد طبق منـــافع ملی آمریکا رفتار کند ناگزیر است که از راه رفته ترامپ بازگردد اما اینکه می‌بینید ادامه می‌دهند ناشی از فشار لابی‌های صهیونیستی است.
عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای و استفاده از فرصت‌های آن چه میزان بر روابط با غرب، تحریم‌ها و برجام تاثیر‌گذار خواهد بود؟
روزی دنیای غرب در این مسیر گام بر می‌داشت که ایران را منزوی کند و کشوری تنها قرار دهد. اما مجموعه شانگهای مجموعه‌ای دفاعی و نظامی است و وقتی که شما پیوندهایی را با این مجموعه دارید امنیت دفاعی شما به خاطر حضور در این پیمان خود به خود بالا می‌رود. لذا ایران می‌تواند به عنوان یک رکن سازمان همکاری شانگهای قرار گیرد و این یک توانمندی بالاتری را برای کشورمان خواهد داشت. اما از نظر اقتصادی غربی‌ها درصدد بودند که فروش نفت ایران به صفر برسد، درآمدهای ایران کاهش پیدا کند و مراودات اقتصادی نداشته باشد. در چارچوب همکاری‌های شانگهــــای مقرراتـــی هست که دولت‌ها نمی‌توانند تغییـــــر دهند. بر اساس همین مقررات نیز صادرات، واردات و همکاری‌های ما می‌تواند افزایش پیدا کند و آمریکایی‌ها نمی‌توانند در مقابل یک مجموعه قرار گیرند. آمریکایی‌ها وقتی می‌گویند تحریم؛کشورها را تک تک مورد تحریم قرار مـــی‌دهند اما وقتی در مقـــابل یک مجموعه قرار بگیرند سلاح تحریم خود به خود از کار می‌افتد.
ارسال نظر