غربی‌ها در پی تسریع در آغاز مذاکرات؛ ایران به دنبال رفع تحریم‌ها
آرمان ملی- حمید شجاعی: دولت و به تبع آن مردان دستگاه سیاست خارجی و تیم مذاکره کننده تغییر کرده‌اند و همین امر نیز باعث شده تا ایران رویکرد و نگاه جدیدی به مذاکرات احیای برجام برای رفع تحریم‌ها داشته باشد. این در حالی است که سایر طرفها به دنبال تسریع در آغاز مذاکرات هستند اما در همین راستا خواسته‌های بحق ایران که لغو تحریم‌ها است را عملی نمی‌کنند و صرفا از دید خود به برجام و احیای آن می‌نگرند. آنچه مسلم است دولت روحانی که تعامل و مذاکره را در دستور کار قرار می‌داد رفته و امروز دولت رئیسی هر چند به ادامه مذاکره می‌اندیشد اما اگر حق و منافع ایران احصا نشود بعید نیست که تصمیم دیگری برای برجام اتخاذ شود. لذا بهتر است برای اینکه همه طرفها به احیای برجام بپردازند خواسته‌ها محقق شود تا مذاکرات در آینده‌ای نزدیک کلید بخورد.
آینده برجام
توافق هسته‌ای موسوم به برجام شرایط ناپایداری را پشت سر می‌گذارد و از زمان خروج آمریکا از این توافق تاکنون دیگر طرف‌های عضو این توافق نتوانسته‌اند آنطور که باید به احیای این توافق بپردازند. هر چند از اردیبهشت 98 که آمریکا از برجام خارج شد تاکنون برخی اتفاقات رخ داده که این توافق و ادامه راه آن را تحت تاثیر قرار داده است که شاید بتوان مهم‌ترین این اتفاقات را گام‌های کاهش تعهدات ایران البته در چارچوب برجام قلمداد کرد. این در حالی است که اروپایی‌ها نیز به‌زعم خود برای از بین نرفتن برجام از همان ابتدا به دنبال سازوکاری برای تسهیل تجارت با ایران بودند و به همین جهت نیز ساز و کاری را تحت عنوان اینستکس ایجاد کردند اما این سازو کار نیز زودتر از آنچه که فکر می‌شد از دور خارج گردید تا برجام همچنان در تلاطم و به عبارتی در آی. سی. یو باقی بماند. این در حالی است که طرفین دیگر برجام از جمله تروئیکای اروپایی و چین و روسیه بارها از پایبندی به این توافق و لزوم از سرگیری مذاکرات برجامی برای احیا و ادامه این توافق سخن گفته‌اند. در این راستا حتی 6 دور مذاکره برای احیای برجام و رفع تحریم‌ها میان هیأت مذاکره کننده ایرانی با
کشورهای 1+4 در وین برگزار شد اما برخلاف انتظارها نتیجه‌ای حاصل نشد و همه چیز به توقفی طولانی و چند ماهه رفت تا دور هفتم و جدید مذاکرات با چارچوب و دستور کار جدید در زمان مشخص آغاز گردد. البته دیگر طرفها چندی است که بسیار بر لزوم تسریع در آغاز مذاکرات تاکید می‌کنند اما ایران همچنان بر موضع خود که همان رفع تحریم‌ها است تاکید دارد و تاکید می‌کند که عجله‌ای برای آغاز مذاکرات ندارد. این در حالی است که امروز آمریکایی‌ها نیز که با تغییر دولت با تیم مذاکره کننده جدید و مقامات تازه در کاخ سفید روبه‌رو هستند نیز در ارتباط با سایر طرف‌های برجام درصددند تا توافق را به حالت اولیه در آورند چنانکه یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا گفته است«ما همچنان به مسیری که از طریق دیپلماسی برای دستیابی به بازگشت متقابل به اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) دنبال کرده‌ایم، پایبند می‌مانیم. ما گفته‌ایم که آماده بازگشت هستیم و امیدواریم به زودی خبری از ایرانیان دریافت کنیم.» البته با تغییرات در دولت ایران، نوع رویکرد دولت جدید به مذاکرات برجام، تغییر در تیم مذاکره کننده و مهم‌تر از همه عدم تغییر در خواسته‌های ایران برای ادامه
مذاکرات باید دید که شرایط برای احیای برجام چگونه پیش خواهد رفت. آیا سایر طرفین برای احیای این توافق گامی برمی‌دارند یا باز هم باید منتظر وعده‌های تو خالی آنها و انتظار از ایران برای آغاز مذاکره باشیم. هر چند که این رویکرد نیز دیگر میسر نخواهند بود، چراکه رئیس جمهور به صراحت گفته «صرفا برای حصول نتیجه مذاکره می‌کنیم». لذا اگر قرار نباشد ثمری از مذاکرات برجام بیرون آید دلیلی هم برای مذاکره نخواهد بود.
عجله تروئیکای اروپایی
هر چند که ایران گفته عجله‌ای برای ادامه مذاکرات ندارد اما گویا اروپایی‌ها برای تسریع در انجام مذاکرات عجله دارند و معلوم نیست که پشت این عجله برای مذاکرات چه چیزی نهفته است؟ چنانکه اگر به اظهارات کشورهای حاضر در برجام نگاهی بیندازیم به وضوح مشخص است که گویا از پیشرفت‌های هسته‌ای ایران نگرانی دارند و به دنبال این هستند تا به هر نحوی در قالب مذاکرات مسائلی را مطرح کنند. لذا به نظر می‌رسد که مجمع عمومی سازمان ملل بهترین جا برای طرح این موضوع است جایی که هر ساله دیدارهای دوجانبه یا چند جانبه‌ای میان وزرای خارجه کشورهای مختلف انجام می‌شود. لذا به نظر می‌رسید با توجه به سفر حسین امیر عبدا...یان وزیر امور خارجه کشورمان به نیویورک نشست مشترکی میان وزرای خارجه 1+4 نیز انجام شود که این مساله از سوی مقامات مسئول در ایران و اروپا تکذیب شد. سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان که همراه وزیر خارجه به نیویورک رفته در این خصوص گفت:« برجام یکی از موضوعات مورد بحث ما با وزیران امورخارجه گروه ۴+۱ خواهد بود که در اینجا حضور دارند اما برگزاری نشست مشترک ایران و گروه ۴+۱ در دستور کار نیست.» همچنین جوزپ بورل مسئول
سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز بر همین موضوع تاکید کرده است. این در حالی است که مقامات تروئیکای اروپایی در اظهارنظرهایی نسبت به تسریع در انجام مذاکرات تاکید داشته‌اند. هایکو ماس وزیر خارجه آلمان گفته:« وقت برای توافق هسته‌ای با ایران تنگ است و دعوت از تهران برای بازگشت به مذاکرات وین نمی‌تواند همیشگی باشد. اکنون دولت جدید ایران باید سریع راه خود را برای بازگشت به میز مذاکره بیابد. در این خصوص نیز در روزهای آینده گفت وگوهایی خواهیم داشت.» در دیدار وزرای امور خارجه انگلیس و آمریکا نیز دو طرف بر لزوم بازگشت سریع ایران به مذاکرات وین درباره احیای برجام تاکید و توافق کرده‌اند. این در حالی است که اخیرا مطرح شده وزیر خارجه انگلیس در دیار با همتای ایرانی خود پیشنهاد لغو تحریم‌های آمریکا درازای بازگشت به تعهدات برجامی از سوئی ایران را خواهد داد. حال باید مشخص شود که رویکرد دولت ایران نسبت به مذاکرات برجامی تغییر خواهد کرد یا بر همان موضوع قبلی خواهد ایستاد و در این وصرت دیگر اعضای حاضر در توفق چه موضعی خواهند گرفت.
شرط ایران برای ادامه مذاکرات
رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان تاکید کرد که آمریکا باید تمام تحریم‌های خود علیه ایران را لغو کند. محمد اسلامی که این روزها برای شرکت در کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین به سر می‌برد، در گفت وگو با خبرگزاری ان.اچ.کی ژاپن لغو تمامی تحریم‌های آمریکا علیه ایران را خواستار شد. وی در ادامه بیان کرد: آمریکا به تعهدات و وظایف خود طبق توافق هسته‌ای ٢٠١٥ عمل نکرده است. این کشور اکنون باید سیاست‌های غلط خود را تصحیح و جبران کند. رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: آمریکا باید تمام تحریم ها علیه ایران را لغو کند و خیلی فوری به توافق هسته ای بازگردد. سپس ایران به صورت گام به گام مطابق با آنچه آمریکا انجام می دهد، دست به اقدام خواهد زد.
ارسال نظر