انرژی ارزان برای خارجی‌ها؛ قیمت‌گذاری جهانی برای داخلی‌ها

آرمان‌ملی: در 5 ماهه نخست امسال صادرات محصولات نیمه‌تمام فولادی با رشد 39 درصدی نسبت به ‌مدت مشابه سال قبل به 3.1 میلیون تن رسیده است. این آمار که از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد ارائه شده از آن جهت حائز اهمیت است که متولیان این حوزه در حالی از رشد صادرات در زمان قطعی برق و کاهش تولید خبر می‌دهند که درآن برهه زمانی قیمت محصولات فولادی در بازارداخلی نیز به همین بهانه با افزایش قیمت مواجه شده بود. موضوعی که اگرچه کارشناسان معتقدند سهم عمده این رشد قیمت فولاد ناشی از صعود قیمت‌ها در بازارجهانی و تبعیت نرخ داخلی براساس فرمولی است که تعیین قیمت‌ها را 80 درصد فوب CIS اعلام کرده است. اما به‌نظر می‌رسد آنچه بیشترین تاثیر را در گرانی‌های اخیر فولاد به‌خود اختصاص داده افزایش تقاضای صادراتی بوده که تمایل فولادسازان را برای نفع حداکثری از بازار روبه رشد جهانی به‌همراه داشته است. موضوعی که بهانه را برای عده‌ای نمایندگان مجلس فراهم آورد تا از این طریق دولت را برای ورود مجدد به قیمت‌گذاری دستوری فولاد مجاب کنند که به گفته کارشناسان نتیجه آن قطعا به زیان مصرف‌کننده بوده و حتی می‌تواند اهداف توسعه‌ای دولت در زمینه مسکن و تولید 55 میلیون تنی فولاد را تحت‌الشعاع قرار دهد.
رشد 39 درصدی صادرات
براساس این گزارش، بررسی آمــار انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران نشان می‌دهد که طی ۵ ماه نخست امسال، صادرات فولاد ایران به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. به‌گونه‌ای که صادرات محصولات فولادی نیمه‌تمام در ۵ ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۳۹ درصد افزایش یافته و به ۳.۱ میلیون تن رسیده است؛ این در حالی است که تولید این محصول در مرداد ۱۴۰۰ نسبت به خرداد ۱۴۰۰ کاهش ۴۹ درصدی داشته است. طی ۵ ماه نخست امسال فروش اسلب در خارج از کشور به بیش از یک میلیون تن افزایش یافته که در قیاس با مدت مشابه پارسال (۴۵۲ هزار تن) رشد ۱۲۸ درصدی داشته است. در حالی‌که تولید این محصول در مرداد ۱۴۰۰ نسبت به خرداد ۱۴۰۰، ۴۲ درصد کاهش داشته است. همچنین در مدت مذکور صادرات بیلت و بلوم ایران با افزایش ۱۶.۴ درصد نسبت به ۵ ماه نخست پارسال به حدود ۲ میلیون تن رسیده و این افزایش در شرایطی ثبت شده که تولید بیلت و بلوم در مرداد نسبت به خرداد ۵۴ درصد را ثبت کرده است. صادرات محصولات فولادی نهایی نیز در ۵ ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸۸ درصد رشد کرده و از ۷۴۴ هزار تن به ۱.۴ میلیون تن رسید. همچنین صادرات محصولات مقاطع طویل فولادی نیز در مدت مذکور ۸۳ درصد افزایش یافت و به ۱.۱ میلیون تن رسید؛ تولید این محصول در مردادماه ۱۴۰۰ نسبت به خرداد ماه ۱۴۰۰ کاهش ۴۵ درصدی را نشان می‌دهد. لازم به ذکر است در ۵ ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه پارسال، صادرات محصولات فولادی تخت با ۱۱۴ درصد افزایش به ۲۶۵ هزار تن رسیده که این میزان در مدت مشابه در سال قبل ۱۲۴ هزار تن را برآورده شده است.
افزایش قیمت در بازار جهانی
در این رابطه نادر سلیمانی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در گفت‌وگو با «آرمان‌ملی» در خصوص دلایل گرانی فولاد در بازارداخلی به بهانه کاهش تولید در حالیکه انجمن از افزایش صادرات خبر می‌دهد، گفت: باید توجه داشت که در حوزه محصولات فولادی در بخشی از محصولات همچون شمش و میلگرد با افزایش تولید و در بخشی دیگر همچون ورق با کمبود مواجه هستیم. وی در ادامه افزود: در حوزه ورق‌های فولادی عدم امکان تامین نیاز داخل باعث شده تا دولت با کاهش تعرفه به 4 درصد زمینه تسهیل واردات را فراهم آورد؛ بنابراین کاهش تولید در نتیجه قطعی برق مزید برعلت بوده تا شاهد افزایش قیمت‌ها باشیم. سلیمانی در ادامه به افزایش تقاضای صادراتی اشاره کرد و گفت: در 5 ماه نخست امسال رکود حاکم بر تولید مسکن زمینه کاهش تقاضای میلگرد و تیرآهن را فراهم آورده و این در حالی بود که بازارجهانی نیز با افزایش قیمت بالایی همراه شده داست، به‌گونه‌ای که قیمت شمش از حدود 485 دلار به بیش از 750 دلار رسیده بنابراین تولیدکنندگان پس از عرضه محصولات خود در بورس کالا نسبت به صادرات مزاد تولید اقدام کرده‌اند که طبیعتا تمایل برای صادرات با افزایش مواجه شده است. عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد بخشی از گرانی محصولات فولادی در بازارداخلی را نتیجه تبعیت فرمول قیمت‌گذاری از نرخ جهانی عنوان کرد و ادامه داد: براساس فرمول وزارت صمت قیمت محصولات فولادی باید 80 درصد نرخ فوب CIS تعیین شود بنابراین رشد قیمت‌ها در بازارجهانی گرانی در بازارداخلی را توجیه‌پذیر می‌کند. وی به ظرفیت تولید 40 میلیون تنی فولاد اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون در حالی ظرفیت تولید 40 میلیون تن برآورد می‌شود که در سال گذشته از این ظرفیت تنها 30 میلیون تولید شده است و دلیل اصلی آن مشکلات ناشی از تامین مواد اولیه حامل‌های انرژی بوده است. از سوی دیگر براساس برنامه ششم توسعه باید در افق 1404 ظرفیت تولید فولاد به 55 میلیون تن برسد که قطعا مشکلات بالفعل کنونی به بالقوه تبدیل خواهند شد. البته در صورتیکه اهداف دولت در تولید یک‌میلیون واحد مسکونی در سال محقق شود احتمالا بیش از 30 درصد تولید به بازار داخلی تخصیص خواهد یافت و بخشی از مشکلات تقاضا مرتفع خواهد شد. عضو‌ هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران همچنین در پاسخ به نسخه‌پیچی برخی از نمایندگان مجلس در زمینه دخالت دولت در قیمت‌گذاری محصولات فولادی اظهارکرد: این اظهارت به معنای بازگشت به قیمت‌گذاری دستوری است و نتیجه گریزناپذیر آن، ایجاد تشنج در بازار است. سلیمانی، با اشاره به اینکه قیمت‌گذاری دستوری در بسیاری از کالاها طی دهه‌های اخیر تجربه شده، افزود: هرگونه تعیین دستوری قیمت به معنای زیان تولیدکننده است. زمانی‌که قیمت دستوری و پایین‌تراز نرخ واقعی باشد، تولید تحت‌تاثیر آن افت می‌کند و بدین‌ترتیب، دسترسی مصرف‌کننده به کالا نیز محدود خواهد شد. درواقع، قیمت‌گذاری دستوری نتیجه عکس می‌دهد و به‌جای کاهش باعث افزایش قیمت می‌شود. درواقع زمانی‌که قیمت کالایی پایین‌تراز نرخ واقعی آن تعیین می‌شود، علاوه بر تولیدکننده، مصرف‌کننده نهایی نیز متضرر می‌شود و در این میان، فقط دلالان و واسطه‌ها که هیچ نقشی در تولید ندارند، از سود کلانی بهره‌مند می‌شوند. عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، تاکیدکرد: تنها راه برای کاهش قیمت کالا، حمایت از تولیدکننده و شفاف‌کردن قیمت‌هاست، چراکه حمایت از تولید باعث افزایش عرضه کالا و درنتیجه کاهش قیمت خواهد شد. وی گفت: نمی‌توانند، هزینه‌های تولید شامل قیمت حامل‌های انرژی را برای صنعت افزایش دهند و در مقابل، خواستار کاهش قیمت‌ها شوند. اما طبق ارقام اعلامی‌ نایب‌رئیس مجلس، فولاد، حداقل باید 40 درصد زیرقیمت تمام‌شده، عرضه شود.