اصولگرايان ناچارند تكليف‌شان را با تندروها مشخص كنند
آرمان ملی- نرگس کارخانه‌ای: گفته شده به زودی طرح شفافیت آرا در مجلس اجرا خواهد شد اما همچنان این طرح مخالفانی در مجلس دارد که مانع از اجرای آن میشود. طرحی که بسیار چالش‌برانگیز شد و تاکنون نتوانسته نتیجه قطعی را به همراه داشته باشد. حالا نیز با گذشت این مدت زمان طولانی، آنچه مطرح است اجرای طرح اما در کنار برخی قیدها و شروط برای محدود کردن آن در صورت اجراست. در رابطه با موانع و علل اجرایی نشدن این طرح و دیگر جوانب آن «آرمان ملی» به گفت‌وگو با غلامعلی رجایی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب پرداخته که در ادامه می‌خوانید.
شفافیت آرا در مجلس مدت‌هاست موضوعی مورد بحث است در حــالی که هنوز به عمل درنیامده است، چراکه علاوه بر موافقان، مخالفینی دارد که باور دارند آرا نمایندگان مجلس نباید شفاف باشد. آیا شما این طرح را لازم‌الاجرا می‌دانید؟
مساله شفافیت آرا فارغ از اینکه دولت از کدام خط و جناح باشد در هر دوره‌ای مطرح است چراکه مردم باید مطلع باشند که نمایندگان آنها چه تصمیمی می‌گیرند و در خصوص هر تصمیمی چه رایی دارند. در این صورت تکلیف مردم و نمایندگان روشن میشود و حتی دولتی که بر اساس شفافیت آرا شکل می‌گیرد و پیش می‌رود، مسیر راحتی‌تری را در پیش دارد. اما یکی از آفات یکسو شدن و قرار گرفتن همه ارکان حاکمیت در یک خط این است که دیگر در میان خود نیازی به شفافیت احساس نمی‌کنند چون توافقات به راحتی در میان خودشان انجام میشود و چندان مردم را در این دست امور دخیل نمی‌دانند البته حتی آنان هم منکر آگاهی‌بخشی مردم نیستند اما باور دارند به عنوان نماینده مردم به تصمیم و وظیفه خود عمل می‌کنند. به نظر من این مساله عدم شفافیت باید متوقف شود و اولین نهادی که وظیفه دارد علیه آن قیام کند و واکنش نشان دهد خود مجلس است. این نمایندگان محترم در نطق‌های انتخاباتی خود موضوع شفافیت آرا را مطرح کرده‌اند که در رابطه با موضوع مبارزه با فساد نیز این امر، مساله‌ای بسیار برجسته است. در همین زمینه و کارهایی که مجلس به شکلی بر آنها حق نظارتی دارد است که موضوع تحقیق و
تفحص می‌تواند مطرح شود، به خصوص در اموری نیازمند نگاه اقتصادی. به نظر من تحقیق و تفحص امری است که باید جدی‌تر گرفته شود، یکی از آورده‌های دولت و مجلس اگر موضوع مبارزه با فساد باشد، بحث شفاف‌سازی و تحقیق و تفحص می‌تواند پررنگ‌تر نیز دیده شوند.
علل و موانعــی که سبب اجرا نشدن این طرح هستند را چــه می‌دانید؟ چرا عده‌ای از اصولگرایان آن را نمی‌پذیرند؟
جریان اصولگرایی مثل اصلاح‌طلبی یکدست نیست و دارای طیف‌های مختلف است؛ یعنی افرادی در میان آنها هستند که با شفافیت آرا موافق هستند و بر آن اصرار دارند اما برخی دیگر نشان داده‌اند که اعتقادی به این امر ندارند. جریان اصولگرایی باید تکلیف خود را با این افرادی که تک‌رو هستند روشن کند. در این امر نیز اولین قسمتی که باید در برابر این مساله بایستد و از کیان مجلس حفاظت و حراست کند خود مجلس است؛ در نطق‌ها و در جلسات داخلی نقش ریاست مجلس، آقای قالیباف و تذکرهای او می‌تواند بسیار موثر باشد. اما به هر حال در هر جریانی افرادی در طیف تک‌رو، منفرد و بعضا افراطی وجود دارند.
برخی از این مخالفان طرح شفافیت آرا باور دارند استقلال و حریت نمایندگان در نتیجه این طرح از بین می‌رود، آیا ممکن است آشکار شدن رای نمایندگان عواقبی از این دست داشته باشد؟
چطور ممکن است شفافیت از حریت یک نماینده مجلس که به صورت شفاف رای داده است، کم کند؟ عکس این امر صادق است؛ اگر رای مخفی وجود داشته باشد فرد می‌تواند هر رایی بدهد و کسی نیز نسبت به او و مواضعش در مسائل مطرح شده معترض نخواهد بود. شفافیت در ذات خود دارای حریت است چون آن فرد با کمال استقلال رای خود را اعلام می‌کند و منافاتی میان این امر با حریت و استقلال وجود ندارد.
همچنین بسیاری از نمایندگان اصرار دارند قید و شرط‌هایی برای این طرح قائل شوند و تاکید بسیاری در عدم شفافیت در هنگام رای‌گیری کابینه دولت دارند. چه مساله‌ای در این رای‌گــیری چنین حساسیت‌هایی را برانگیخته است؟ در نهایت شفافیت نمی‌تواند مطلق باشد؟
هر قانونی می‌تواند استثنایی داشته باشد، از سوی دیگر مجلس در گردنه‌هایی نیاز دارد خود را وامدار جریانات دیگر نبیند. اما حتی رای شفاف به کابینه نیز فسادآور نیست و نمایندگان حتما می‌توانند رای خود را اعلام کنند. به نظر می‌رسد کشور باید از گردنه‌هایی از این دست عبور کند که اعلام کردن یا نکردن رای یک فرد، ملاکی برای فسادآوری باشد. باید سیستم را به سمتی ریل گذاری کنیم که جریاناتی که رانت و فساد را بازتولید می‌کنند ریشه‌کن شوند و متعاقب آن دیگر رای مخفی و غیر مخفی تاثیری بر این موضوع نخواهد داشت و این دست مسائل به حداقل می‌رسد. گفته نمی‌شود در حد ایده‌آلی، به طور کامل برچیده شوند. گرچه من معتقد هستم شفافیت مطلق به هیچ وجه فسادآور نیست اما به شرط آنکه موارد بازتولیدکننده فساد برطرف شوند و تا زمانی که چنین شود می‌توان به صورت ناگهانی به سوی شفافیت مطلق نرفت. اما این دوره برای رسیدن به شفافیت باید کوتاه شود.
چه شرایطــی در حال حاضر سبب این نمونه از محدودیت‌هـا و سلب حریت از مجلسیان شده است که مانع از اجرای طرح‌های مثبتی چــون شفافیــت آرا می‌شوند؟
ریل‌گذاری‌هایی در ارکان مختــلف انجام شده است مثل خصوصی‌سازی کارخانه‌ها که باعث بازتولید فساد شده‌اند، البته برخی از آنها در حال بازگردانده شدن هستند. اگر دولت در این موارد نقش خود را ایفا کند و مجلس نیز کمک کند، اصلاحاتی می‌تواند صورت گیرد. برای مثال در شهرداری مادامی که سیستم به خوبی تصمیم‌گیر است، حتی خود شهردار نمی‌تواند در بسیاری از اقدامات نقشی داشته باشد که خلاف جهت سیستم باشد اما وقتی سیستم دستی است هر امری می‌تواند ختم به فساد شود. اگر سیستم شهرداری در ارتباط با مراجعات مردم به سمتی برود که فرد نقش تعیین‌کننده و تغییر دهنده نداشته باشد و دستگاه قوانین مربوط به تراکم‌ها و پروانه را مشخص کند، عدالت حفظ میشود و افراد به راحتی موازنــه را بر هم نمی‌زنند. در مسیر اجرای چنین سیستمی در مجلس در رابطه با رای به کابینه نیاز است تغییراتی اجرا شود. اما فکر می‌کنم در هر یک از این مسیرها مجلس باید از حریت بالایی برخوردار باشد و این جز با شفافیت بالا بدست نمی‌آید.
ارسال نظر