شبكه نمايش خانگي را لااقل تحمل كنيد

آرمان ملی- امید کاجیان: مدت زیادی است در کنار تمامی رسانه‌هایی که به نوعی رقیب صداو سیما به شمار می‌آیند، شبکه نمایش خانگی نیز گوی سبقت برای جذب مخاطب را از تلویزیون گرفته است. پخش برنامه‌ها، سریال‌ها و جنگ‌هایی که معمولا با شرایطی آزادتر در شبکه نمایش خانگی به تصویر در می‌آید و از طریق سی‌دی یا پلتفرم‌های اینترنتی در معرض دید عموم قرار می‌گیرد، این موضوع را اثبات کرد که عامه مردم حاضرند برای دیدن سریال‌هایی با کیفیت‌تر، تولیدات تلویزیون را که به صورت رایگان در اختیارشان است ندید بگیرند و به سراغ این سبک برنامه‌ها حتی با پرداخت هزینه بروند. اما این نوع گرایش در کنار انواع گرایش‌های دیگر مردم به برنامه‌ها و تلویزیون‌های غیر از صداوسیما به عنوان یکی از نگرانی‌های رسانه ملی تبدیل شده است. نکته تاسفبار در این ماجرا این است که حضور شبکه‌های اجتماعی، ماهواره‌ای، تلویزیون‌های اینترنتی و نمایش‌های خانگی نه تنها به معنای تصمیم به تلاش بیشتر این رسانه برای ایجاد فضایی بازتر، شادتر و برنامه‌سازی با کیفیت‌تر در این سازمان تعبیر نشد بلکه به شکل دیگری خود را در قالب ایجاد برخی محدودیت‌ها و سپس تلاش برای به انحصار درآوردن بعضی از این پلتفرم‌های اینترنتی و افزایش نظارت‌های صداوسیما نشان داد. از همین رو بود که بسیاری از تلویزیون‌های اینترنتی داخلی تحت سیطره این رسانه در آمده و از سویی دیگر در بحث مجوزهای نمایش خانگی جدالی بلند مدت و خاص میان وزارت ارشاد دولت روحانی و صداو سیما درگرفت، چرا که تا پیش از این وزارت ارشاد متولی نظارت بر شبکه نمایش خانگی بود. اما طرح واگذاری صدور مجوزهای شبکه نمایش خانگی از وزارت ارشاد به صدا و سیما یکی از بحث برانگیزترین و البته چالش‌های وزیر ارشاد دولت قبل بود در نهایت همانطور هم که مشخص بود زور طرف مقابل به وزارت ارشاد چربید و عملا ساترا آنچه سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر فضای مجازی نامیده می‌شود جای نظارت وزارت ارشاد را گرفت. این در حالی است که طبق قانون، شورای عالی انقلاب فرهنگی وظیفه نظارت بر تولیدات ویدئویی را بر عهده وزارت فرهنگ گذاشته است و وزارت فرهنگ هم که بیشتر توجهش به سینما بود، این چند مدت با ورود شبکه خانگی به صورت جدی تر به متولی این بخش هم تبدیل شده بود. اما درنهایت میدان را به نفع سازمان صداو سیما خالی کرد. ناگفته نماند که درهمین مدت تغییرات نظارتی، کشمکش‌هایی میان ساترا و وزارت ارشاد پیش آمد. نخستین بار صداو سیما در آذرماه 99 برای صدور مجوز سریال «قورباغه» که پیشتر از سوی وزارت ارشاد داده شده بود وارد عمل شد و همین مسأله، عرضه این سریال را با چالش ممیزی تاخیرهایی روبه رو کرد. ساترا آن موقع اعلام داشت که خیلی منطقی است که توقع حاکمیت و فعالان این عرصه از ساترا به عنوان یک تنظیم‌گر ورود محتوایی نیز باشد، جملاتی که نشان از وجود اعمال محدودیت‌های بیشتر یا تغییر در نحوه نظارت بر برنامه سازی‌های شبکه خانگی را گوشزد می‌کرد. کشمکش‌های وزارت ارشاد و صداوسیما در سر مجوزها به ماجرای شکایت این وزارتخانه از ساترا نیز کشید. اما در صورت کلی شواهد نشان می‌داد که قرار است از هم اکنون فصل جدیدی در فرایند کسب مجوز و برنامه سازی ها شکل بگیرد. ناگفته نماند مجلس هم تقاضایش آن بود که بر همه مراحل تولید آثار حرفه‌ای فضای مجازی باید نظارت باشد. موضوعی که می‌تواند بدین معنا تلقی شود که مثلا افرادی از این نهاد حتی قادر باشند برای نظارت سر صحنه فیلمبرداری و... هم فرستاده شوند یا حتی روی نوشته‌های داستان‌ها نیز نظراتی اعمال شود و خدارا چه دیدی(!) شاید در مورد انتخاب بازیگران و عوامل هم همینطور. از سوی دیگر چندی است شورایی تحت عنوان تخصصی محتوای حرفه‌ای متشکل از مدیران ارشد سابق و فعلی صداو سیما تشکیل شده است که در ذیل آنها 3 کارگروه مستند، سریال و برنامه ترکیبی وجود دارد. درخواست‌ها در این کارگروه‌ها بررسی شده و در جمع بندی یا طرح را تائید کرده و یا تائید مشروط می‌کند و یا اصلا رد می‌شود. این موضوع را البته در کنار حضور وزیر جدید ارشاد بگذاریم، محمد مهدی اسماعیلی وزیر ارشاد به شدت از فیلم‌های ساخته شده پیش از این انتقاد کرده و حتی از ضرورت برخورد هم ‌می‌‌گوید. او در توضیح ضعف‌های موجود در این عرصه آورده است: تولید فیلم‌های ضدارزش، غیر انقلابی و غیراخلاقی با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد، عدم اتخاذ موضع شفاف و برخورد در برابر فعالیت محکومان امنیتی و چهره‌های سینمایی همسو با اهداف دشمنان، اثرگذاری زیاد جشنواره‌های خارجی بر تولیدات سینمایی داخلی، اعطای کمک‌های مالی به تولیدات سینمایی ناهمسو ‌‌و همچنین اعطای کمک‌های مالی به خانه سینما که فاقد وجاهت قانونی بوده و معدل فعالیت‌های آن در جبهه فرهنگی معارض انقلاب اسلا‌می‌‌دیده می‌شود... اسماعیلی همچنین اشاره کرده است که در سال ۱۳۹۷، از ۷۷ فیلم رصد و تحلیل شده، ۵۹ فیلم مروج سبک زندگی غیر اسلا‌می‌‌ایرانی و تخریب کننده انقلاب اسلامی، ۶۱ فیلم ارائه کننده تصویر مثبت از زن بی‌حیا، ۵فیلم سیاه‌نما و ناامیدکننده، ۶۰ فیلم مروج وادادگی و تحقیر ملی، ۵۵ فیلم القا کننده واگرایی دینی و ملی و قانون‌گریزی و نمایش ناکارآمدی نهاد‌ها بوده‌اند. نگاه اسماعیلی نشان می‌دهد که دیگر چالش‌های قبلی وزارت و ساترا میان یکدیگر نیز در کار نخواهد بود.
خط رسانه‌ای راست علیه نمایش خانگی
از سویی رسانه‌های جریان راست از اتفاقات اخیر دراین حوزه ابراز خرسندی می‌کنند و شورای صدور مجوز پروانه ساخت تولید را که تحت نظر رئیس سازمان صداو سیماست را امری مبارک بر می شمرند که جلوی فیلم‌های بی ارزش و سریال سازی‌هایی که آنها آن را ولنگار معرفی می‌کنند را خواهد گرفت. این رسانه‌ها اخیرا این خط را دنبال کرده اند که شرایط موجود جلوی سریال‌هایی که بدون هیچ مقررات (!)مجوز می‌گرفتند را خواهد گرفت. نکته قابل تامل اینجاست که این رسانه‌ها در حالی از محدودیت‌های آتی برای ساخت برنامه در شبکه‌های خانگی دفاع می‌کنند که می‌گویند مردم از این برنامه‌ها و سریال‌ها و... ناراضی بودند و به دلیل گسترش ابتذال و بی محتوایی در آن، نمی‌توانستند با خانواده برنامه‌ها را ببینند اما اکنون با وجود کارگروه نظارتی مذکور مصوبه مجلس و احتمالا ساختار جدید دولت، دیگر هر تهیه کننده‌ای نمی‌تواند با موضوعات ضد فرهنگی که دلش می‌خواهد به هر کس توهین کند(!) رسانه‌های جریان راست علیه شبکه‌های خانگی هجمه به راه انداختند درحالی‌که این برنامه‌ها مسیر قانونی خودش که زمانی وزارت ارشاد دولت قبل بود را طی می‌کرد. اینکه این مسیر قانونی به مذاق برخی خوش نمی‌آمد امری دیگر است. ثانیا اتفاقا که مردم از ساخت برنامه‌هایی جدای از کلیشه‌های معمول تلویزیون با داستان‌های تازه و البته فضایی بازتر که از طریق پلتفرم های دیگری در اختیارشان قرار می‌گرفت استقبال هم می‌کردند نه اینکه ناراضی باشند و آنچه امروز باعث نارضایتی است همین ایجاد محدودیت‌هاست به‌خصوص که ایجاد محدودیت‌ها را به نام درخواست مردم معرفی کنند(!) ثالثا تجربه نشان داده که نمی‌توان در مورد اینگونه مسائل چیزی را به عقب برگرداند همان‌طور که در ارتباط با ویدئو و بعدها ماهواره و شبکه‌های اجتماعی نشد.