مذاكره غير مستقيم با آمريكا به نفع ما نيست

آرمان ملی-علیرضا پورحسین: معاون نماینده آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی در وین در بیانیه‌ای درباره برنامه هسته‌ای ایران و توافق هسته‌ای در جلسه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت که آمریکا هماهنگی نزدیکی با متحدان و شرکایش دارد و در جهت رسیدن به بازگشت دوجانبه به پایبندی به توافق هسته‌ای که دستاوردی مهم در دیپلماسی چندجانبه و ابزاری مهم در پرداختن به نگرانی‌های طولانی مدت جامعه جهانی درباره برنامه هسته‌ای ایران است، دیپلماسی در پیش گرفته است. «لوئیس بونو»، در ادامه مطرح کرد که آمریکا این اهداف را با حسن نیت دنبال می‌کند و به وضوح گفته است که در صورت از سرگیری پایبندی ایران به تمامی تعهداتش در توافق، آماده لغو تحریم‌های ناسازگار با برجام هستند اما تمامی طرف‌ها باید واقع بین باشند که فرصت بازگشت به پایبندی کامل دوجانبه به برجام تا همیشه وجود نخواهد داشت. این صحبت‌ها زمانی مطرح می‌شود که وزیر دفاع اسرائیل نیز در اظهارنظری کم سابقه عنوان کرده است که اسرائیل نیز به صورت موقت برجام را خواهد پذیرفت. شنیدن این صحبت‌ها از سوی جدی ترین مخالف برجام آن چیزی است که تغییر رویکرد جدی را در میان تمام بازیگران این عرصه نشان می‌دهد. اسرائیلی که همواره به عنوان یکی از اضلاع تخریب برجام شناخته می‌شد. در راستای بررسی این مسائل، «آرمان ملی» گفت و گویی با نصرت‌ا... تاجیک، سفیر پیشین ایران در اردن داشته است که در ادامه می‌خوانید.
تصمیم ایران در خصـــوص توافق با آژانــس بین‌المللی انرژی اتمی، بیانگر چه مسائلی است؟
زمانی که به مجموعه مشکلات ایران نگاه می‌کردیم، پیش‌بینی درخصوص تصمیم ایران مبنی بر همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی، دور از ذهن نبود. اراده ایران همواره بر این بوده که روابطش را با آژانس حفظ کرده و با گفت وگو مشکلات را حل و فصل کند. تعامل با آژانس یکی از اصول سیاست خارجی ایران است هرچند نسبت به این مجموعه این سوءظن را دارد که برخی اقداماتش سیاسی است. با این وجود اگر آژانس به مسائل فنی بپردازد و ایران نیز تمایل به تعامل با آژانس را حفظ کند، یک زمینه‌ای به وجود خواهد آمد که در بستر آن ایران و آژانس می‌توانند همکاری کنند. در سفر گروسی به تهران، مشخص شد که این مسیر قابل پیمایش است و آژانس می‌تواند صرفا به مسائل فنی بپردازد و ایران نیز شفاف عمل کند. باید این نگاه‌ها را تقویت کرد و اجازه نداد تا این مسیر آغاز شده، درگیر حاشیه شود. ایران امروز تمهیداتی را برای آژانس فراهم کرده تا بتواند نظارت داشته باشد و مساله هسته‌ای ایران بحرانی نشود و کار به شورای امنیت کشیده نشود. این تمهیدات نشان می‌دهد که سیاست ایران عقلانی و منطقی است و به دنبال این است تا مساله تحریم‌ها و شرایط اقتصادی را حل و فصل کند.
آمریکا از غنی سازی 60 درصدی اورانیوم احساس خطر کرده که عنوان می‌کند تمایل به مذاکره دارد و تحریم‌ها را لغو می کند؟
آمریکا عنوان کرده که به دنبال صدور قطعنامه علیه ایران نیست اما باید توجه داشت که این عرصه بازیگران دیگری نیز دارد. در مجموع این گفته‌های مقامات آمریکا و صحبت‌های‌شان در نشست شورای حکام مثبت است و نشان می‌دهد که آنها قصد دارند تا با ایران همکاری کنند و به‌دنبال بحرانی کردن شرایط، عکس العملی کردن ایران و از دست دادن آن نیستند. بنابراین زمانی که تفاهم میان ایران و آژانس به دست آمد، آمریکایی‌ها نیز پالس مثبت را ارسال کردند که علاقه مند به این شکل از همکاری هستند. این یک گام مثبت است زیرا تصور می‌شد که با روی کار آمدن دولت سیزدهم ایران رویه‌ای تندتر در پیش گیرد. واقعیت این است که دولت‌سیزدهم نیز مشکلاتی در پیش دارد و از توانمندی‌ها و قدرت مانور خود آگاه است و به سمت بحرانی کردن مسائل نمی‌رود. امروز دولت در مسائل حاکمیتی نیز طبق نظر حاکمیت با رفتار سیاسی عمل می‌کند و به نظر می‌رسد نگاه امنیتی و نظامی به این چنین پرونده‌ها نداشته باشد.
آمریکا در دور هفتم مـــذاکرات وین، باز هم درخصوص توان دفاعی ایران مسائلی را مطرح می‌کند؟
ایران در دور اول تا ششم مذاکرات وین مرتکب یک اشتباه شد. از ابتدا ما تاکید کردیم و هشدار دادیم که ایران نباید مقوله‌ای به برجام اضافه کند و یا بندی از آن کم کند و این نیز از سوی آمریکا و ایران نباید مطرح شود. این هشدار در چند وجه باید مورد توجه قرار می گرفت. نه اینکه ایران بپذیرد که آمریکا مسائل حقوق بشری و نظامی ایران را مطرح کند و نه ایران خواستار این شود که تحریم‌های غیربرجامی لغو شود. ما باید صرفا در خصوص مسائل هسته‌ای و برجام کار می‌کردیم و اگر طرفین صرفا در این قالب مذاکره می‌کردند، تفاهم نهایتا در 4 یا5 دور ابتدایی به نتیجه می‌رسید زیرا تیم بایدن جدید بود و علاقه داشت تا مسائل و سختی‌های پیش روی خود را حل کند و زیر فشار بین المللی ناشی از اقدامات ترامپ قرار نگیرد. آمریکا در انزوا قرار گرفته بود و همین امر شرایط را برای ایران مهیا کرده بود تا برجام را به‌راحتی احیا کند. ایران می‌توانست مسائل را حل و فصل کند اما برخی نگرش‌ها و رویکردهای خاص مسائل را به سمت دیگری برد. امروز اگر همچنان بر مذاکرات غیرمستقیم پافشاری کنیم، رویه خوبی را در پیش نگرفته‌ایم. ما باید الگوهایی را در دستور کار قرار دهیم که هم برجام احیا شود و هم اینکه تعامل ما با جامعه جهانی به تنگنا کشیده نشود. در این دور از مذاکرات آمریکا دغدغه مسائل دیگر با ایران دارد و موضوعات نظامی و موشکی ایران را مطرح می‌کند اما این ایران است که نباید به این بازی تن دهد و از ابتدا نیز این مسائل را نباید وارد گفت و گوهای برجامی می‌کردیم.