نشانه‌های تغییرات اقلیمی در خشک‌ترین پاییز نیم قرن اخیر
آرمان ملی: پس از اینکه ایران خشک‌ترین تابستان نیم قرن اخیر را تجربه کرد، حالا کارشناسان وضعیت پاییز را بدتر از تابستان می‌دانند و معتقدند که نباید دلخوش به پاییز 1400 برای بارش باران بود. این موضوع را چند روز پیش معاون شرکت مهندسی آب وفاضلاب کشور این موضوع را تایید کرد. آن‌طور که حمیدرضا کشفی خبر داده «پاییز امسال خشک‌تر از تابستان است و پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که میزان بارش‌های پاییزی امسال زیر نرمال است.» سازمان هواشناسی نیز از بارش کمتر از نرمال در اکثر مناطق کشور طی پاییز ۱۴۰۰ خبر داده و گفته است: «شرایط ۱۳ استان در خصوص بارش‌ها حادتر خواهد بود.» این درحالی است که بیش از 300 شهر کشور با تنش آبی روبه‌رو هستند و تغییرات اقلیمی موجب افزایش مشکلات اجتماعی و اقتصادی شده است، به‌نحوی که اولین تبعات این موضوع شامل کشاورزان و روستاییان و افزایش مهاجرت آنها و در نتیجه گسترش حاشیه نشینی و فقر خواهد شد.
سیاست‌های عجیب جبران خشکسالی
عمق فاجعـــه بی‌آبــی در ایران، در سال‌های گذشته مسئولان را به سمت اجرای سیاست‌های عجیب‌وغریبی حرکت داده است؛ از انتقال آب و امید به بارورسازی ابرها در سال‌های گذشته تا حالا که برخی وجود منابع آب رویایی و قابل استفاده در عمق هزاران متری زمین امید دارند. هفته پیش وزیر جدید نیرو با این توضیح که منابع تامین آب باید متنوع شوند گفت که «علاوه بر تأمین آب از دریا که باید در دستور کار قرار داشته باشد، می‌توانیم از منابع «آب ژرف» استفاده کنیم که در شرق ایران در عمق دو تا سه هزار متری زمین می‌توان از آن استفاده کرد.» کارشناسان در کشورهای مختف برای آب ژرف نامیده تعریف‌های مختلفی ارائه دادند که تفاوت‌های جزئی بین آنها وجود دارد؛ حدودا به آب‌هایی که در عمق ۱۲۰۰ تا ۲۱۰۰ متر زمین وجود دارند آب ژرف می‌گویند و روی منابع آبی که در عمق بیشتری از زمین وجود دارد هم اسم «آب فراژرف» گذاشته شده است. اما مهدی معتق، محقق مرکز علوم تحقیقات زمین آلمان(GFZ) می‌گوید: «این بحرانی است که از همین حالا هم ایران در ابعاد چند صد متری زیر زمین با آن روبرو شده است، به شکلی دیگر برخی چاه‌ها با اعماق صدها متری هم دیگر به آب نمی‌رسند. ما باید
این را در نظر داشته باشیم که الان در خیلی از دشت‌ها تقریبا به آب‌های نیمه عمیق و عمیق رسیده‌ایم و مثلا در برخی مناطق دشت رفسنجان که در گذشته مردم در عمق ۵۰ متری آب می‌کشیدند الان باید از عمق ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر آب برداشته شود. مطالعات معتبر انجام شده در دنیا نشان می‌دهند که چاه‌های جدید و عمیق‌تر حفر شده لزوما در مناطق پر آب قرار ندارند و به همین جهت آنها خشک شده‌اند و یا به‌زودی در معرض خشک شدن قرار می‌گیرند. شما این پدیده را در استان فارس،کرمان، مشهد و... به راحتی ملاحظه می‌کنید. با توجه به تجربیات ایران و دیگر کشورها مطمئن باشید که این نوع برنامه‌ها به جایی نمی‌رسند.»
تبعات اجتماعی تداوم خشکسالی
آن‌طور که مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی گزارش داده که در گذشته برخی خشکسالی‌ها به طور محدود و بعضا گسترده ایران را دربرگرفته و باعث بروز خسارت‌های فراوان به محصولات کشاورزی و دامی مناطق روستایی شده و مهاجرت دسته جمعی روستاییان به شهرها را به دنبال داشته است. عباسعلی ولی، استاد مدیریت و کنترل بیابان هم معتقد است اینها از معمول ترین پیامدهای چنین اتفاقی است. البته چه کسی است نداند با افزایش مهاجرت سیل مشکلات دیگر به راه افتاده است. حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ یکی از عوارض این مهاجرت‌هاست که هزینه‌های بسیار سنگینی را بر جامعه و کشور تحمیل می‌کند. نتایج سرشماری‌ها نشان می‌دهد که برخی روستاهای کشور بر اثر این گونه خشکسالی‌ها خالی از سکنه شده‌اند. وقوع خشکسالی‌های شدید و بلندمدت به ویژه در مناطق حساس و شکننده موجب واردآمدن ضررهای شدید اقتصادی و اجتماعی می‌شود. ولی ادامه می‌دهد: «خشکسالی سبب افزایش مهاجرت به سوی شهرها می‌شود و فقدان شغل در محل جدید موجب افزایش نرخ بیکاری در این شهرها و رواج مشاغل غیررسمی و زیرزمینی می‌شود که خود تاثیرات منفی اقتصادی و اجتماعی به همراه دارد.»
ارسال نظر