توقف مذاكرات برجام عامل موضع گيري‌هايی عرب‌ها
آرمان ملی- علیرضا پورحسین: نشســـت کمیتــه چهارجـــانبه عربی درخصوص مقابله با ایران روز پنجشنبه به ریاست فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی در مقر اتحادیه عرب در قاهره برگزار شد. در این نشست آنچه دخالت های تخریبی ایران در منطقه و حمایت های مالی ایران از حوثی‌های یمن خوانده شد، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در نشست کمیته چهار جنبه عربی، در خصوص آخرین تحولات برنامه هسته‌ای ایران و اهمیت ایجاد سازوکار لازم برای بازرسی سریع و فراگیر تمام سایت‌های هسته‌ای رایزنی شد. وزرای چهار کشور عربی همچنین در خصوص آن چه نقض قوانین بین المللی و ایجاد بی ثباتی و ناامنی در منطقه از سوی تهران خواندند، گفت وگو کردند. در این نشست احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب و سامح شکری، وزیر خارجه مصر و عبداللطیف الزیانی، وزیر خارجه بحرین و همچنین خلیفه شاهین المرر، وزیر دولت امارات حضور داشتند. نشستی که نشان داد، دولت سیزدهم در راستای رسیدن به اولویت خود در عرصه سیاست خارجی، یعنی بهبود روابط با کشورهای منطقه، کاربسیار سختی در پیش دارد. روندی که شاید حتی با سفرهایی همچون، آمدن نخست وزیر عراق به تهران نیز حل و فصل نشود. در راستای بررسی
این مساله «آرمان ملی» گفت و گویی با قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه داشته است که در ادامه می‌خوانید.
بیانیه صادر شده از سوی کمیته عربی با چه اهدافی صورت گرفته است و آیا پیامی برای دولت سیزدهم ایران است؟
روابط ایران و کشورهای عربی به گونه‌ای در سال های اخیر پیش رفته است که همواره چهار کشور، عربستان، بحرین، مصر و امارات ایران را متهم به دخالت در امور سایر کشورها می‌کنند و علیه ایران موضع گیری تند دارند. باید توجه داشت که بسیاری از مواضع کشورهای عربی علیه ایران رابطه مستقیمی با مذاکرات هسته‌ای و برجام دارد به شکلی که هرگاه مذاکرات به خوبی پیش رود، موضع گیری‌های علیه ایران نیز کم می‌شود. عامل موثر دیگر نیز روابط و مذاکرات ایران و عربستان است که آن نیز امروز متوقف شده است و هنوز دور جدید مذاکرات آغاز نشده است. نمی‌توان انتظار داشت که مناسبات ایران و کشورهای عربی پیشرفت کند، بدون این که برجام به سرانجام رسد. در بیانیه کمیته 4 کشور عربی نیز به صورت غیرمستقیم به این امر اشاره شده است و عنوان کرده‌اند که باید به برنامه هسته‌ای ایران نیز رسیدگی کرد.
توافق در وین، لزوما منجر به رفع کدورت‌ها میان ایران و کشورهای عربی می‌شود؟
توافق در وین می‌تواند نقش تسهیلگری داشته باشد و می‌تواند کمک کند تا قسمتی از ایران هراسی از بین رود و درب‌های دیپلماسی برای ورود ایران به عرصه جهانی باز شود. امروز عربستان سعودی نقشی کلیدی در جهان عرب ایفا می‌کند و امروز ایران در موضوعات مختلف با عربستان اختلافاتی دارد که از جمله آنها می‌توان به یمن، لبنان، سوریه، عراق و افغانستان اشاره کرد که این دو کشور در این کشورهای ثالث عملا در مقابل یکدیگر قرار گرفته‌اند. این تقابل‌ها یک گره درروابط ایران و عربستان به‌وجود آورده است که عملا به راحتی بازنخواهد شد و این دو کشور را در مقابل هم قرار داده است. این یک رویه مشخص است به این شکل که اگر برجام احیا شود، ایران از زیر فشار اقتصادی خارج می‌شود و این امر کمک می کند تا جایگاه ایران ارتقا پیدا کند و سایر کشورها به جای قرار گرفتن در مقابل ایران، ترجیح دهند تا با ایران تعامل داشته باشند. اینکه عنوان می‌شود، عربستان در رایزنی با ایران، خواستار گرفتن امتیاز در حوزه یمن بوده است شاید با این مفهوم مطرح شده است که ایران نباید دیگر از حوثی‌ها حمایت کند. عربستان احتمالا کمک می‌خواهد تا جنگ یمن پایان یابد و مشخصا آنها
علاقه‌ای به ادامه جنگ ندارند و میز مذاکره را با توجه به طولانی شدن جنگ ترجیح می‌دهند. سوال اساسی این است که ایران در مقابل چه خواسته‌ای داشته است که به علت محرمانه بودن جلسات به صورت مشخص معلوم نیست اما ایران نیز اعلام کرده است که به دنبال راه‌حل سیاسی برای حل بحران یمن است.
سفر نخست وزیرعراق به تهران، ارتباطی با این تحولات دارد؟
سفر الکاظمی به ایران در چند موضوع خلاصه می‌شود. یکی از انگیزه‌های عمده این سفر، روابط دوجانبه میان ایران و عراق است زیرا عراق در حال تغییر سیاست‌های خود است و می‌خواهد در این خصوص به صورت دیپلماتیک با ایران کنار آید. یکی دیگر از علت‌های سفرالکاظمی به ایران، در خصوص برگزاری مراسم اربعین است و احتمالا در این خصوص نیز بخواهند تا هماهنگی‌هایی صورت گیرد. یکی دیگر از مسائل مهم در عراق که به برگزاری آن نزدیک هستیم، انتخابات این کشور است که الکاظمی در این خصوص نیز مطالبی را قطعا مطرح می‌کند. الکاظمی از ایران خواهد خواست تا درخصوص رویه عراق از خود بردباری نشان دهد زیرا عراق در حال نزدیک شدن به جهان عرب و فاصله گرفتن از ایران است تا یک توازن در این کشور به‌وجود آید. الکاظمی به دنبال کاهش نقش ایران در عراق است. زمانی که ما به اجلاس اخیر عراق نگاه می‌کنیم که با هماهنگی فرانسه برگزار شد و پس از آن فرانسه به عنوان یک بازیگر در این عرصه مطرح شد، نشان دهنده این است که در منطقه اتفاقات جدیدی در حال رخ دادن است. اتفاقاتی که با خروج آمریکا از منطقه کلید خورد و جا به جایی نیروهای این کشور بیشتر شد. عراق مسلما نمی‌خواهد در
خلأ حضور یک قدرت مثل آمریکا این توازن برهم بخورد. عراق می‌خواهد از امکانات موجود استفاده کند تا عراق به صحنه درگیری‌های جدید بدل نشود. در همین راستا روابط خود را با عربستان، مصر و اردن تحکیم کرده‌اند و با ایران نیز وارد رایزنی شده‌اند. عراق به دنبال به دست آوردن یک جایگاه بالاتر است تا بار دیگر اوضاع این کشور آشفته نشود.
ارسال نظر