سفر گروسی و برخی معادلات پیچیده
مرتضی مکی تحلیلگر مسائل بینالملل
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز یکشنبه به منظور دیدار و گفتوگو با مقامات ایرانی به تهران سفر خواهد کرد. به نظر میرسد که گروسی به دنبال از سرگیری بازرسیهای آژانس بین المللی انرژی اتمی از ایران است و ایران تاکنون به این در خواست آژانس بین المللی انرژی اتمی پاسخ منفی داده است. این سفر از این جهت حائز اهمیت است که بهزودی اجلاس شورای حکام نیز برگزار میشود و این اجلاس نقش موثری در مسیر احیای برجام میتواند داشته باشد. باید توجه داشت که هرگاه اختلافات میان ایران و 1+5 مثل امروز زیاد شده است، نقش سیاسی آژانس بیشتر شده و این یکی از انتقاداتی است که همواره ایران نسبت به عملکرد آژانس مطرح میکرد. آژانس نیز امروز این انتقاد را دارد که چرا ایران اجازه بازدید و دسترسی به مقامات این نهاد از مجموعههای هستهای خود را نمیدهد. این یکی از مهمترین موضوعاتی است که میتواند مذاکرات احیای برجام را تحت تاثیر قرار دهد. از سوی دیگر آمریکاییها نیز اشاره کردهاند که برنامه هستهای ایران به گونهای در حال پیشرفت است که شاید وجود برجام را به کلی زیر سوال ببرد. اینکه تا چه میزان در این روزها میان ایران و آژانس تفاهم شکل گیرد، از اهمیت بسزایی برخوردار است زیرا گزارشی که گروسی ارائه داده است این گمانهزنی را بیشتر میکند که بهزودی در شورای حکام یک قطعنامه انتقادی علیه ایران صادر شود. ایران نیز در این میان عنوان کرده است که صدور هرگونه قطعنامه علیه ایران میتواند روند مذاکرات برجام را به کلی دگرگون کند. در اجلاس گذشته شورای حکام یک اتفاق مهم رخ داد. در حالی که اروپاییها پیش نویس یک قطعنامه را علیه ایران آماده کرده بودند اما دیپلماسی را در دستور کار قرار دادند و در راستای اینکه به مذاکرات احیای برجام ضربه وارد نشود، از صدور نهایی این بیانیه خودداری کردند. یکی از معادلات پیچیده پیش رو همین موضوع است که آیا اروپا بار دیگر در این مسیر حرکت میکند یا خیر. مشخصا نقش چین و روسیه در این عرصه بسیار مهم است، زیرا اگر قطعنامهای علیه ایران صادر شود و بخواهند پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع دهند، مشخصا بدون چین و روسیه نمیتوانند این اقدام را انجام دهند. آخرین اظهارنظر مقامات روسی مخالفت با این امر بوده و تاکید کردهاند که باید در ابتدا مذاکرات احیا شود. چین در این میان مواضعی پرابهام دارد و مشخص نیست در سایه اختلافاتی که با آمریکا دارد، چه تصمیمی اخذ کند. مجموعه این شواهد حاکی از آن است که سفر گروسی به تهران یکی از مهمترین سفرهای هستهای ماههای اخیر است و میتواند تا حدود زیادی تکلیف آینده مذاکرات را مشخص کند. اگر در دیدار مقامات ایران و آژانس تفاهمی شکل گیرد، تا حدود زیادی مسیر احیای برجام هموار خواهد شد و میتواند رویه فعلی را تا حدود زیادی تغییر دهد.
ارسال نظر