اقليم خشن؛ از سيل تا آتش سوزي

آرمان ملی: تغییر اقلیم در کشور ما و منطقه، همه معادلات فصول سال را برهم زده است، به‌نحوی که کشور ترکیه بزرگترین آتش سوزی در تاریخ خود را تجربه می‌کند و 21 استان این کشور را درگیر کرده است. در این میان کارشناسان سیاسی در این کشور، آتش سوزی بی‌سابقه را به گردن گروهک تروریستی pkk انداخته و کارشناسان محیط زیست معتقدند به دلیل تغییرات اقلیمی که شامل گرما و خشکسالی می‌شود این آتش سوزی عظیم رخ داده است. در کشور ما نیز شرایط چندان تفاوتی ندارد، در بخشی از کشور سیل ویرانگر، جان و مال مردم را با خود می‌برد و در بخشی دیگر خشکسالی و گرمای هوا باعث آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع می‌شود و بازهم شرایط مشابهی را برای مردم رقم می‌زند. اگر بگوییم در روزهایی که کشور با بحران خشکسالی روبه‌رو است، حداقل هشت نفر جانشان را بر اثر جاری شدن سیل و رگبارهای تابستانی و چهار نفر در آتش سوزی جنگل‌ها جانشان را از دست داده‌اند، این خبر در چند روز گذشته فقط یک پیام برای کشور ما دارد که بحران تغییرات اقلیمی، به زودی تبدیل به یک اَبر بحران می‌شود.
رگبار تابستان و سیل در 10 استان
در روزهای دوشنبــه و ســه‌شنبه، استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غـربی، تهران، زنجان، سمنان، قزوین، کردستان، کرمــان، مــازندران و هرمزگان درگیر سیل شدید شدند و آنطــور که سخنگوی جمعیت هلال احمر تاکید کرده 8 نفر در پی حوادث جوی جانشان را از دست دادند. محمد حسن قوسیان مقدم گفته است: در جریان این عملیات‌ها در مجموع به ۹۷۸ نفر امدادرسانی شد که از این تعداد ۸۵ نفر اسکان اضطراری داد شده و سه نفر نیز دچار صدمه شده بودند که به مراکز درمانی انتقال داده شدند. شش نفر در استان قزوین، یک نفر در استان آذربایجان غربی و یک نفر نیز در سوادکوه جان باخته‌اند و دو نفر نیز در قزوین (تا لحظه تنظیم این گزارش)‌ مفقود هستند که جست‌وجوها برای یافتن آنان همچنان ادامه دارد.
4 نفر در آتش سوختند
اما این تنها تلفات حوادث جوی در زمان مذکور نبوده و آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع تنگه هایقر، چهار نفر از اهالی روستای چهارقاش را به‌کام مرگ فرستاد. یک پدر، پسر و برادرزاده به نام‌های ناصر بهزادی (پدر)، حامد بهزادی (پسر)، رضا بهزادی (برادرزاده) و جهانبخش بهزادی (شوهرخواهر) در آتش سوزی تنگه هایقر جان باختند. البته یک نفر دیگر از خانواده بهزادی نیز بر اثر آتش سوزی تنگه هایقر مصدوم شده است. یکی از مصدومان آتش سوزی تنگه هایقر که دارای سوختگی بیش از 50 درصد بود به بیمارستان سوختگی شیراز منتقل شد و در نهایت تلاش پزشکی برای نجات جان وی موثر نبود و جان باخت. هم اکنون یکی دیگر از مصدومان این حادثه نیز در بیمارستان سوختگی شیراز بستری است. حسن آرگیو، فرماندار شهرستان فیروزآباد درباره آخرین وضعیت آتش سوزی تنگه هایقر توضیح داد: «از روز دوشنبه حدود ساعت 15 چندین فقره آتش سوزی گسترده در ارتفاعات صعب العبور کوه‌های هایقر اتفاق افتاد و ما با تمام توان نیروهای امدادی، مردمی و سازمان‌ها را بسیج کردیم تا در منطقه حضور پیدا کنند و تا پاسی از همان روز در منطقه حاضر شدیم و آتش سوزی را کنترل کردیم. در حال حاضر هم آتش کاملا مهار شده است، ولی عملیات پایش و لکه گیری همچنان ادامه داد.»
زنگ خطر تغییر اقلیم
در این میان محمد میرزایی قمی، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید: «وضعیت آب و هوایی ده‌ها سال حالت مشخص و پایداری به‌خود گرفته بود، اما طی سال‌های اخیر دچار تغییرات چشمگیر شده که افزایش امواج حرارتی و تغییرات الگوی بارندگی از آن جمله است. بدین‌ترتیب پدیده‌هایی نظیر خشکسالی، آتش‌سوزی و سیل را به‌دنبال داشته است.» به‌گفته میرزایی، در چنین شرایطی رصد و مدیریت پیامدها و آسیب‌های تغییرات آب و هوایی می‌تواند تا حدودی این آسیب‌ها را کاهش دهد و از نابودی کامل ظرفیت‌های تولید جلوگیری کند. از این‌رو هم‌اکنون تغییر و اصلاح الگوی تولید محصولات کشاورزی به سمت محصولات با آب بری کمتر، اصلاح الگوی مصرف آب در بخش‌های مختلف به‌ویژه بخش کشاورزی، اصلاح الگوی مصرف مواد غذایی و محصولات کشاورزی به سمت مصرف بهینه و کاهش ضایعات، مدیریت و کنترل فرسایش خاک، ارتقای بهره‌وری منابع تولید، استفاده بیشتر از انرژی‌های غیرفسیلی، مدیریت احداث سازه‌های آبی، نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت گریزناپذیر در مواجهه و مدیریت پیامدها و آسیب‌های تغییرات اقلیمی در کشور است. همچنین پرداختن به سطوح مختلف دانش، ادراک و عملکرد مردم نسبت به تغییرات اقلیمی، باید ابتدا در سطوح محلی و جایی انجام شود که تغییرات ویژه در آن قابل ‌محاسبه باشند تا مبنایی برای شکل‌گیری تصمیمات و سیاست‌ها در سطوح بالاتر ایجاد شود.