لزوم پوست‌اندازی رسانه ملی

انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 تاثیرات زیادی بر فضای رسانه‌ای کشور خواهد گذاشت؛ صف‌آرایی‌های جدیدی شکل خواهد گرفت و کنشگران تازه‌نفسی سر بر خواهند آورد. رسانه‌های جمعی اولین ساختارهای سازمانی‌اند که شاهد تغییرات ناشی از نتایج انتخابات‌ها هستند. با استقرار دولت جدید، رسانه‌های متعلق به دستگاه‌ها و نهادهای دولتی به‌تدریج، مدیران و سردبیران جدید خود را خواهند شناخت. در کنار اینها تغییرات زیادی در مطبوعات و رسانه‌های وابسته به شهرداری ها در سراسر کشور ایجاد خواهد شد. با یکپارچه‌شدن قدرت سیاسی در کشور و همسو با گرایش مدیران رسانه ملی، چنین پیش‌بینی می‌شود که شهروندان به‌تدریج شاهد پوست‌اندازی در این رسانه نیز خواهند بود. علت جریان نیافتن هوای تازه در رسانه ملی تا‌کنون، ناشی از ساختار سازمانی مستقل این رسانه از قوای کشور و شیوه اقتصاد سیاسی کشور بر محور دو‌قطبی‌سازی است. گرایش‌های دوگانه دولت‌-‌رسانه ملی و کنشگری رسانه‌ای بر محور تفاوت‌ها و تعارضات، فرصت خوبی را برای مدیران رسانه ملی ایجاد کرده و موقعیت سازمانی آنها را تحکیم بخشیده است. بنابراین اولین تغییراتی که با استقرار دولت جدید در رسانه ملی رخ خواهد داد، تغییر سیاست‌های کلان نظارت بر محیط و نگهبانی از منافع عمومی و به عبارت دیگر تغییر سیاستگذاری اطلاع‌رسانی و شیوه‌های گزارشگری و گردآوری و انتشار اخبار است. نقش نظارت و نگهبانی منافع عمومی در زمره مسئولیت‌های اصلی رسانه‌هاست. مدیران صداوسیما در دهه‌های اخیر برای جا‌انداختن مطالبه‌گری از دولت فسفر زیادی مصرف کرده‌اند. در شرایط استقرار دولت جدید امکان ادامه چنین سیاست‌هایی امکان نخواهد داشت. با شروع دولت جدید به‌تدریج کرکره سیاست‌های مطالبه‌گرایانه پایین کشیده خواهد شد. سیاستگذاران این رسانه از سرطیف منفی‌گرایی به مثبت‌گرایی کوچ خواهند کرد. در دوران حاکمیت دولت کریمه مورد نظر آنها هیچ‌گاه مشاهده نخواهید کرد که مجریان، گویندگان و خبرنگاران رسانه ملی به صورت تحکم‌آمیز با مقامات ارشد دولتی روی آنتن برنامه زنده سخن بگویند یا خواستار تعقیب و مجازات قضائی حتی در سطح یک بخشدار در گوشه‌ای از مملکت شوند. قطار تغییرات رسانه ملی در این حد متوقف نخواهد شد و در شرایط جدید برون‌رفت از جنگ سرد رسانه‌ای، قاعدتاً مدیران انقلابی جایگزین بخشی از مدیران کنونی خواهند شد؛ به‌ویژه مدیرانی که کارکرد آنها در قطبیت‌سازی و داغ کردن تنور درگیری‌های حیدری- نعمتی در دوران حاکمیت دولت و مجلس غیرهمسو در کشور بوده است. در شرایط جدید تعدادی از آنها تاریخ مصرف‌شان تمام خواهد شد و علاوه بر آن هر گونه حمله رسانه‌ای به ارکان دولت جدید با پاسخ گران لایه سخت قدرت مواجه خواهند شد. در قاموس رسانه‌ها، مجموعه‌های خبری و برنامه‌های سیاسی فاقد مسائل چالش‌برانگیز کسل‌کننده است. از این رو پیش‌بینی می‌شود، رسانه ملی به‌جای راه‌اندازی جنگ حیدری- نعمتی، برای جذاب کردن اخبار، جنگ زرگری راه بیندازد. در این راستا مشکلات و گرفتاری‌های جامعه را که نتوانند برای آنها علت‌تراشی کنند، به دشمنان خارجی نسبت خواهند داد و در صورت وجود منشأ داخلی، امتحان الهی تلقی خواهند شد.! دور از انتظار نیست که در افق بلند‌مدت، جغرافیای ایران در جهان، مرکز برگزاری آزمون‌های الهی محسوب شود! در سنوات قبل با وجود دولت و مجلس‌های غیرهمسو با گرایش سیاسی رسانه ملی، روزنامه‌نگاری رادیو و تلویزیونی انتقادی جایگاه مستحکمی در رسانه پیدا کرده است. کنکاش، جست‌وجو و مچ‌گیری از دولت و مجلس غیرهمسو بر فراز آنتن شبکه‌های سراسری، نه‌تنها هزینه‌ای برای ارتباط‌سازان این رسانه در‌بر نداشته؛ بلکه برعکس منافع جذاب و حاشیه امنیت خوبی برای آنان به ارمغان آورده است. خبرنگارانی در سه دهه اخیر با ترویج گزارشگری سوگیرانه و مچ‌گیری از دولت و مجلس غیرهمسو با رسانه ملی برای جذب مخاطب و بازار‌گرمی رسانه و حفظ منافع عادت کرده‌اند. پیش‌بینی می‌شود با یکپارچگی قوای کشور با گزارشگری انتقادی نیز خداحافظی کنند. خبرنگاران تکلیف‌گرا در چارچوب رویه جدید مشکلی نخواهند داشت. اما خبرنگاران حرفه‌ای که به شهروندان نزدیک‌تر هستند تا به مسئولان، به لحاظ ارزش و اعتبار قائل‌شدن برای دانش و مهارت‌های خودشان، چاره‌ای جز جابه‌جایی به واحدهای درون‌سازمانی بی‌حاشیه نخواهند داشت.